Ouders en Kinderen Centraal Welkom Voorstellen: Marina van der Wal Marcel Durand Wat gaan we doen de komende 70 minuten?

Programma Doelgroep Project Ouders en Kinderen Centraal Discussie in groepen Terugkoppeling Handreiking Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Dat is dus de bonte verzameling van ouders en kinderen waarmee de JGZ te maken heeft. Hoe kunnen we vanuit de JGZ die ouders en kinderen nu centraal stellen?

Ouders en kinderen Centraal Wat is dat nou eigenlijk? Welke kreten komen er bij jullie naar boven? Wanneer je praat over dat onderwerp, dan komen er vaak heel wat kreten naar boven. Hebben jullie dat ook? Roep eens wat. Noem je naam en jouw functie! Hier het gooi- en smijtwerk !? Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Ouders en Kinderen Centraal Versterken eigen kracht Veranderende behoefte Eigen verantwoordelijkheid Eigen mening Participatie Empowerment We hebben er ook een paar verzameld, die allemaal met het onderwerp te maken hebben. Empowerment is daarbij een belangrijke term en die term wordt in deze context als volgt omschreven. Veranderende werkwijze Klantgericht werken Bejegening Ouders en Kinderen Centraal 15 december 2012

Empowerment Proces waarin ouders ervaren dat zij invloed hebben op besluiten en acties, die de gezondheid en het welbevinden van hun kind(eren) aangaan Stimuleren van initiatief nemen, verantwoordelijkheid kunnen dragen, regie kunnen nemen, gevoel controle te hebben over situaties Als ouders die ervaring (1) hebben en dat gevoel (2) hebben, is de kans erg groot dat zij in hun eigen kracht zitten en veel problemen aankunnen. Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Doel project Antwoord op de vragen: Versterken van de eigen kracht van ouders, hoe doe je dat? Wat is er nodig voor een professional en in een JGZ organisatie om ouders ook te kunnen versterken in hun eigen kracht. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, vandaar dat wij in dit project op zoek zijn gegaan naar antwoord op deze vragen; Wat betekent dat nou voor jou als professional en hoe kun je dat organiseren en borgen in een JGZ-organisatie. Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Aanpak Inventarisatie Out of the Box bijeenkomsten Opstellen handreiking Initiëren pilotgebieden We hebben daarin een aantal stappen gezet: We zijn op zoek gegaan naar initiatieven, waarin het elementen uit ouders centraal een belangrijke rol in de aanpak hebben gespeeld. We zijn met JGZ-professionals en vertegenwoordigers van ouderorganisaties om tafel gegaan en hebben met elkaar besproken wat belangrijke factoren zijn om ouders in hun eigen kracht te versterken en hoe je dit in een organisatie vorm kunt geven. Informatie over mamma weet alles (Marina) We hebben een handreiking opgesteld, met als doel om mensen te informeren, te enthousiasmeren en handvatten te geven om hieraan in de dagelijkse praktijk en in de organisatie vorm en inhoud te geven. De laatste stap die we nog willen zetten is om enkele initiatieven het label van pilot te geven en deze initiatieven te monitoren. Wat levert het nou op en hoe maken we deze initiatieven toegankelijk voor anderen Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Wat is er allemaal al? AKIB (alle kinderen in beeld), Zuidzorg, De Zorgboog KIEN, CJG Rijnmond (Rotterdam) Presentie als basishouding, Zuwe (Woerden) Dialooggerichte consultvoering, GGD Nijmegen (0-4) SPARK, Zeeland (18 maanden consult) Samen Starten, DMOP (0-4) Stevig Ouderschap, (eerste 18 maanden) Methoden: Motivational Interviewing, Oplossingsgericht werken, gesprekstechnieken van Luud Muller Even voor het goede beeld een (niet-limitatief) overzicht van de al bestaande initiatieven, die wij hebben meegenomen in het project. Zuidzorg en De Zorgboog in Zuid-oost Brabant (KIEN): Kwaliteit voor Ieder kind door Effectief en Efficiënt Noodzakelijke JGZ Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Stellingen Het is voor ouders duidelijk wat zij mogen verwachten van de JGZ. Informatie van internet en de mondigheid van ouders en jongeren maken het werk van professional lastiger. Als ik ‘ouders centraal wil stellen’ en vraaggericht wil werken, kom ik in de knel met mijn taakopdracht Een effectief sociaal netwerk is absoluut noodzakelijk voor een ‘goede’ opvoeding Weten ouders wat zij van de JGZ mogen verwachten; weten zij wat zij van een consult mogen verwachten, hoe realiseer je dat/kun je dat realiseren? Vind je dat of juist niet? Waar zit het hem dat dan in? Hoe reageer je daar in de praktijk op Je wilt ouders in een consult echt centraal stellen, maar tegelijkertijd moet je in een beperkte tijd een vragenlijst doornemen, allerlei dingen onderzoeken en mijn DDJGZ invullen. Is dat een probleem of gaat je dat gladjes af? Vind je dat of juist niet? Hoe kom, je erachter of een ouder/jongere dat heeft? Vraag je daar ook expliciet naar? Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Handreiking Inhoud Visie op ouderschap en het versterken van de eigen kracht Versterken van de eigen kracht van ouders, hoe doe je dat? Wat hebben JGZ-organisaties nodig om ouders centraal te stellen De handreiking is binnenkort klaar en kun je dan vinden op onze website www.ncj.nl Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Hoe doe je dat, versterken? Door Te luisteren Emotionele ondersteuning te geven Ouders te bevestigen in hun aanpak Aanvullende suggesties te geven stimuleren dat ouders passende, eigen oplossingen vinden. Als je je dat gerealiseerd hebt en allemaal in jouw hoofd hebt, dan ga je de praktijk in en treed je ouders tegemoet door….. Maar er zijn meer aspecten aan: volgende Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Maar nog meer: Verwachtingen managen Basishouding en bejegening Informatie voorlichting en advies op maat Inspelen op de behoefte van ouders Wat verwacht de ouder van jou en wat verwacht jij van de ouder. Het moet voor de ouder duidelijk zijn wat zij van jou en de JGZ mogen verwachten en wat het hen oplevert; wat is de meerwaarde. Maak dat duidelijk en benoem dat expliciet. Maar voor professionals onderling en buiten de JGZ is het van belang om te weten wat je doet en wat zij dus van jou mogen verwachten. Gelijkwaardig partnerschap; niet meer DE autoriteit. Behoefte aan een professional met respect voor de ervaringsdeskundigheid van de ouder; vertrouwen; niet zozeer probleemoplossend, maar competentie van ouders vergroten om vragen zelf te kunnen beantwoorden. MAAR het blijft mensenwerk, dus het gaat wel eens mis. Wees je ervan bewust. Zorg voor toegang tot informatie, zet ouders op de goede weg en noem websites; verstrek informatie op websites; stem af op de bestaande kennis bij ouders; vraag naar wat ouders zelf al te weten zijn gekomen en label dit positief. Zo laat je zien dat zij zelf verantwoordelijkheid zijn en keuzes maken en daar soms advies bij wensen Stem de zorg en ondersteuning af op de persoonlijke behoeften en specifieke situatie van de ouders. Maar stem als organisatie ook af op de doelgroep en hun behoefte in de wijk, gemeente of anderszins Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

En nog meer Motiveren, stimuleren en steunen Aandacht voor het netwerk en steun Aandacht voor en creëren van goede oudermomenten Stimuleren van een metapositie Motivatie is van groot belang. Het stellen van een opvoedingsvraag is voor veel ouders moeilijker dan een vraag op medisch gebied; zoek naar sterke punten in de thuissituatie Een effectief sociaal netwerk voor ouders is belangrijk: is er een netwerk en zijn de taken goed verdeeld Aandacht geven aan wat goed gaat. Vaak in schril contrast met focus op vragenlijsten en intakes Van ouders wordt verwacht dat ze zelf actief en in staat zijn om te reflecteren wat ze wel en niet kunnen en willen doen; mentaliseren gaat verder: begrijpen dat gedrag wordt aangestuurd door eigen gedachten en gevoelens: Inzicht in hun eigen situatie, gewoontes en rollen; kennis over de ontwikkeling van kinderen; consequenties inzien van gedrag van henzelf als ouder op de kinderen Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Wat is er nodig bij de professional Ouder is een gelijkwaardige partner Vertrouwen en besluitvaardigheid Ervaring dat acties betekenis/ effect hebben Handelen zonder waardeoordeel Ingrijpen en handelen als de ontwikkeling/veiligheid van het kind in gevaar is. De professional beschouwt de ouder/ jongere als gelijkwaardige partner (samen tot kwalitatief product komen) Een professional heeft vertrouwen in eigen kunnen en durft keuzes te maken De professional handelt zonder waardeoordeel en gaat in op de vragen (behoefte) van de ouder/ jongere en focust daarbij op mogelijkheden De professional grijpt in (en handelt) als de ontwikkeling/ veiligheid van het kind in het geding is. Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Wat is er nodig in een JGZ-organisatie Onderschrijven van de visie door alle lagen in de organisatie Het mandaat aan de professional Vertrouwen en ruimte voor de professional Competentiegericht leidinggeven Ouders moeten actief betrokken worden bij de organisatie Financiering/ verantwoording moet passen bij de nieuwe visie Voorwaarden: De Raad van Bestuur, het management (alle lagen in de organisatie moeten de visie onderschrijven) De organisatie geeft de professional het mandaat en neemt de verantwoordelijkheid voor deze professional op zich Professionals moeten het vertrouwen en de ruimte krijgen Organisaties moeten meer competentiegericht leidinggeven Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Hoe doe je dat, versterken? Uitgangspunten (1): Ouders zijn kwetsbaar Ouders zijn eerstverantwoordelijk Ouders zijn ervaringsdeskundig Ouders worden begeleid, maar zijn zelf leidend Als je ouders in hun eigen kracht wil versterken, kun je dat alleen wanneer je uitgaat van een aantal uitgangspunten Kwetsbaar: ouders willen altijd het beste voor hun kind en professionals zijn ervan doordrongen dat in een professionele context praten over ouderschap, ouders kwetsbaar maakt. Eerstverantwoordelijk: voor de opvoeding en het aanpakken van mogelijke problemen. Bepalen zelf in eerste instantie welke waarden en normen zij aan hun kind willen overdragen. De professional handelt met respect voor de eigen (des)kundigheid van ouders en hun visie op opvoeden. Ervaringsdeskundig: ouders bezit diepte kennis over hun kind, de professional bezit breedte kennis t.a.v. de ontwikkeling van kinderen. Zij zijn dus afhankelijk van elkaar om samen tot een goede ondersteuning/zorg voor het kind te komen Begeleiding, maar leidend: vragen van ouders vormen het uitgangspunt; professionals sluiten bij de manier waarop ouders zelf hun situatie beleven Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Hoe doe je dat, versterken? Uitgangspunten (2): Ouders hebben eigen kracht en competenties Ouders respecteren Rechten van het Kind Ouders mogen onzeker zijn Professionals reflecteren op hun werkwijze Eigen kracht: professionals gaan uit van de eigen kracht en competenties van ouders; streeft naar een open, gelijkwaardige relatie. Professionals handelen zonder waardeoordeel, gaat in op de vragen en focust op de mogelijkheden Rechten van het Kind: veiligheid van het kind wordt in alle gevallen gerespecteerd Onzeker: het is vanzelfsprekend om vragen te hebben over het opvoeden of daar onzeker over te zijn; problemen in de opvoeding zijn normaal; steun daarbij is universeel en hoort bij het ouderschap Reflectie: professionals reflecteren regelmatig op de mate waarin zij gericht zijn op empowerment en het centraal stellen van ouders. Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Veranderingsstadia van Kotter Urgentiebesef vestigen De leidende coalitie vormen Een visie en strategie ontwikkelen  De veranderingsvisie communiceren  Een breed draagvlak voor de verandering creëren  Korte-termijnsuccessen genereren  Verbeteringen consolideren en meer verandering tot stand brengen  Nieuwe benaderingen verankeren in de cultuur  Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017

Vraagstellingen – Dilemma’s Wat is nodig om nieuw aangeleerd gedrag bij professionals te borgen? Hoe doe je dat? Hoe kun je ouders meer verantwoordelijkheid geven en tegelijkertijd je signaleringstaak adequaat blijven uitvoeren? Wat is daar voor nodig? Hoe en waar kun je ouders nu gebruiken (betrekken) bij de organisatie om de eigen kracht van de organisatie te versterken? Ouders en Kinderen Centraal 4 april 2017