Er zijn evenveel onderwerpen op zoek naar een schrijver als schrijvers op zoek naar een onderwerp Karel Jonckheere Ik geloof niet in schrijvers die gemakkelijk schrijven Jan Greshof Ik ben schrijver omdat ik schrijf. Ik schrijf niet omdat ik schrijver ben. Susan Sontag

Auteur m.(-s) {Lat. auctor – augere, doen groeien, tot stand brengen} A. algm. hij die iets tot stand brengt, dader, bewerker, aanstichter. B. inz.1. Eig. opsteller, opstelster, schrijver, schrijfster. 2. metn. Werk van een auteur: klassieke –s lezen “Auteur” in auteursrecht = maker van een auteurswerk = uitdrukking door de mens van een bepaald idee in een concrete en originele vorm schrijver, illustrator, vertaler, bloemlezer, striptekenaar, componist, choreograaf…

De auteur in zijn/haar veelzijdigheid •1 - auteur als creator •2 - economische aspecten •3 - sociaalrechterlijke aspecten •4 - fiskale aspecten •5 - auteur en media / lezer •6 - auteur en beleid •7 - auteur en boekensector •8 - auteur en e-literatuur

I. Auteur als creator Waarom schrijven? bekendheid beïnvloeding ideëel – esthetisch – ethisch economisch opdracht IK WIL GELEZEN (GEKOCHT) WORDEN!

I. Auteur als creator doel = lezersbereik via medium direct auteur – lezer via verkoop-, leespunten via via uitgeverijen klassieke cyclus: CREATIE – PRODUCTIE - DISTRIBUTIE - CONSUMPTIE

I. Auteur als creator welke lezers? met welke behoeften? Ontspanning Informatie (vrije tijd en hobby) (Vak)Kennis Status Cultuur Instructie Sociaal contact

I. Auteur als creator Boek-types W-boek} S-boek}‘moet’-boek – need to have PI-boek } A-boek} Strip}‘vrije keuze’-boek – nice to have

I. Auteur als creator Het boek is een elitair product tijdsintensief duur (100 %) vereist IQ Het boek is geen prioritaire behoefte

I. Auteur als creator Relatie auteur – uitgever **author – driven** het selectieproces!! **publisher – driven** studieboeken – IP-publicaties - formats – reeksconcepten – imitaties – BV-boeken

I. Auteur als creator Debuteren? ** literaire tijdschriften ** schriftelijke sollicitatie: introductiecahier ** literaire wedstrijden ** referentie – introductie noot: {vertalingen}

I. Auteur als creator jaarlijks verschijnen ca nieuwe Nederlandstalige titels (elke 20 minuten) kinder- en jeugdboeken fictietitels non-fictie vrije tijd IP-titels schooluitgaven

I. Auteurs als creator ingestuurde manuscripten t.o.v debuutpublicaties schatting 2 % “le plaisir de se voir imprimé’ alternatieven: eigen beheer – mybook.com – kostendelend uitgeven – curriculum verder opbouwen – internet – schrijfopleidingen – (zelf)kritiek verzamelen … andere hobbies

II. Economische aspecten •Honoraria “gebruikelijke” vergoedingen 10 % (max. 15 %) op VP excl. BTW x verkochte aantallen 5 % / 7,5 % op VP excl. BTW voor pockets vertalers 6,3 eurocent / woord + 2 % bij verkoop hoger dan ex •Leenrecht budget = € (incl. A.V., journalistiek, bladmuziek) 30 % uitgevers 70 % auteurs uitbetaling (VL: ff. 133 €/Aut ) (NL gemiddeld 383 €/Aut ) •Reproductierechten Reprobel int 20 miljoen euro per jaar (AV,gedrukte media,bladmuziek) aandeel boeken = 55 % // aandeel NL-talig // aandeel voor literatuur = 10 % // 50 % uitgevers / 50 % auteurs

II. Economische aspecten •(internationale) licenties 6 % op verkoopprijs buitenland x verkochte aantallen eventueel niet terugvorderbaar voorschot te verdelen tussen oorspronkelijke uitgever en auteur (gebruikelijk 50/50) •nevenrechten contractueel vastgelegd? gebruikelijk = 50 / 50 uitgever – auteur •lezingen / voordrachten zie ook: lezingenlijst Stichting Lezen Vlaanderen •schrijfopdrachten columns, copywriting, journalistiek, recensies, theater, scenario…. •subsidies werkbeurzen, projectbeurzen, stimuleringssubsidie

II. Economische aspecten Inkomenssituatie auteurs / vertalers VAV-onderzoek maart 2011 Onderzoek VN 2001 bij 326 VVL-leden – respons 99 schrijvers -gemiddelde schrijver = man van 49 jaar (1/3 V) – gedebuteerd na 32° -gemiddeld totaal inkomen = € bruto (voor belastingen en sociale bijdragen) € bruto aan literaire inkomsten -81 % ontvangt een royalty tussen 10 % en 15 % -6 keer per jaar een interview -10 lezingen per jaar -31 % ontvangt een subsidie van gemiddeld € -verfilming brengt gemiddeld € op -1 op 3 is voltijds schrijver -34 % speelde met de gedachte naar een andere uitgever te gaan

III. Sociaalrechterlijke aspecten ** Welk sociaal statuut? werknemer – ambtenaar – zelfstandige ** Sociale zekerheidsrechten? arbeidsongeschiktheid – werkloosheid – ouderdom en overlijden – ziektekosten – kosten voor onderhoud kinderen ** Sociaal statuut van de kunstenaar of werknemer (via opdrachtgever of via SBK) of zelfstandige als keuze en mits goedkeuring

III. Sociaalrechterlijke aspecten •Sociaal statuut kunstenaar: kunstenaar wordt werknemer - ontvangt ‘loon’ SBK treedt op als werkgever opdrachtgever is derde (betalende) partij voordeel: vermindering sociale zekerheidsbijdragen werkgever •Zelfstandige in bijberoep verplichte aansluiting bij kas voor zelfstandigen bij ‘regelmatige’ inkomsten geen sociale bijdragen op auteursrechten bouwt geen bijkomende sociale rechten op •Zelfstandige in hoofdberoep sociale bescherming als zelfstandige minimale bijdrage 650 € per kwartaal aantonen van socio-economische onafhankelijkheid

IV. Fiscale aspecten Auteursrechten worden beschouwd en belast als roerende rechten = 15 % ( cfr. rente spaarrekening) -tot euro: 50 % forfaitaire kostenaftrek – euro: 25 % FF. Kostenaftrek – euro: 0 % FF kostenaftrek ** betaling moet gebeuren aan individu, geen vennootschap ** inkomsten uit auteursrechten boven euro worden belast als beroepsinkomsten (25 – 50 % progressieve belastingschalen) aftrek bewezen beroepskosten

V. Auteur en media / lezer Mediatisering: wie / wat staat centraal? Branding: herkenbaarheid/voorspelbaarheid Berichtgeving # recensies # interviews ZZ. promoten vs. hopen op ontdekking Bestseller – everseller – no-seller (ramsj) Bestsellerlijsten: sellers maken sellers Performance noodzakelijk !?

VI. Auteur en beleid Beleidsvormen ~ toelatend: vrijheid van drukpers ~ vrijwarend: auteurswetgeving ~ voorwaardenscheppend: sociaal-fiskaal statuut ~ productpresterend: compositie-opdracht ~ middelenpresterend: subsidies

VI. Auteur en beleid Algemeen boekenbeleid = schept – zonder onderscheid naar genre of kwaliteit – economische, juridische, fiscale en financiële voorwaarden voor de actoren in de boekensector = marktgericht, voorwaardenscheppend = doel: de beschikbaarheid van zoveel mogelijk (informatie over) boeken op zoveel mogelijk plaatsen voor zoveel mogelijk mensen, waarbij het accent ligt op een pluriform aanbod !! Federale bevoegdheden !! sociaal statuut – auteurswetgeving – fiskaliteit - BTW – leenrecht – vaste boekenprijs – sociaal statuut - reprografie – overheidsopdrachten …

VI. Auteur en beleid Algemeen letterenbeleid: de culturele doelstelling staat voorop: de zorg voor het literair en cultureel waardevolle boek, het ondersteunen van een kwalitatief hoogstaand en divers aanbod dat de literaire behoeften vervult ◊ kadert binnen een algemeen cultuurbeleid ◊ bevoegdheid Vlaamse gemeenschap + participatie aan de literatuur en het lezen te bevorderen en lezers te enthousiasmeren (lectuurbeleid – Stichting Lezen Vlaanderen) + beheer, ontsluiting en conservering van boekcollecties (openbare bibliotheken, Letterenhuis, erfgoedbibliotheken…)

VI. Auteur en beleid Specifiek letterenbeleid gerichte subsidiëring en ondersteuning van speciale voorzieningen en instellingen met als doel het bevorderen van de kwaliteit van de literatuur ~ letteren helpen creëren en produceren ~ letteren helpen verspreiden ~ letteren helpen verspreiden in het buitenland ~ de letterensector versterken ◊ uitvoerder: Vlaams Fonds voor de Letteren ◊

VI. Auteur en beleid - VFL ^ werkbeurzen auteurs / projectbeurzen vertalers: ‘geld voor tijd’ ^ stimuleringsbeurzen debutanten: realisatie tweede boek ^ biografiebeurzen: realisatie biografieproject ^ reisbeurzen ^ literaire tijdschriften ^ productiesubsidies ^ literaire manifestaties en organisaties ^ vertaalsubsidies / productiesubsidies voor buitenlandse uitgevers ^ auteursbezoeken buitenland ^ deskundigheidsbevordering (ELV)

VI. Auteur en beleid – VFL # Projecten Illustratorententoonstelling – Angoulème 2010 – canon – Publishers’ Tour – Tijdschriftenforum – VAV auteursvereniging – Defence of Poetry – interculturalisering – CeLT vzw – databank vertalingen… # Onderzoeksopdrachten debuteren in literaire tijdschriften – lezersprofiel literaire tijdschriften – effectiviteit en efficiency werkbeurzen – distributie strips – bestsellers / most lended – managementbureau letteren – e-literatuur # Publicaties / Documentatie / Informatie E-zine – website – Ten Books – auteursfiches – jaarverslag - poëziebrochures – Nieuwsbrief letteren – vakbeurzen – ‘steunpunt’

VII. Auteur en boekensector + modelcontract VAV/VFL + betrokkenheid auteur bij vormgevingsproces + beschikbaarheid in boekhandel + bereikbaarheid (Vlaanderen én Nederland): rol Boekenbank – ISBN – Centraal Boekhuis + collectieve promotieacties (boek.be – SLV – O.B.) + ‘professionele’ uitgeverij (auteursrelatie - distributie – uitgeverijtaken) + boekeconomie en cultuur + concernvorming + productlevenscyclus

VIII. Auteur en e-literatuur Onder invloed van de informatie- en communicatie- technologie verandert de manier waarop we literatuur maken, spreiden, bewaren en eraan participeren. In aanvang wordt ICT ingezet in bestaande werkvormen om ze sneller, beter en efficiënter te laten verlopen. Dank zij de nieuwe media en technologie krijgen burgers meer toegang tot media die hen toelaten zelf te publiceren, informatie en kennis op te doen en die te delen met elkaar via de netwerkcultuur. Deze exponentiële groei van data vereist nieuwe vormen van ontsluiting en toeleiding (gidsfunctie) om de gebruiker/lezer uitzicht op kwaliteit te bieden.

VIII. Auteur en e-literatuur “ de toegevoegde waarde van de uitgever daalt, het aandeel van de auteur vergroot” Anyone can claim to be a writer “obstakels zijn niet de techniek, maar institutioneel en emotioneel” Printing-on-demand (Book expresso machine):digitale files zullen op vraag geprint en gebonden worden op de plaats van verkoop Book publishers will devolve over time into decentraliszed teams of writers, editors, publicists and web site managers