Preventiedienst Mensura EDPB Wetgeving Ernstige Arbeidsongevallen Gevolgen voor de betrokken bedrijven Ing. Lieven Verhoeven

Nieuwsbericht Arbeider sterft onder laadlift in Lommels bedrijf Het Belang van Limburg – 8/04/2010 : Arbeider sterft onder laadlift in Lommels bedrijf In een bedrijf op het industrieterrein Maatheide in Lommel is in de nacht van woensdag op donderdag rond middernacht een dodelijk arbeidsongeval gebeurd. Een 27-jarige man uit Lommel kwam om een nog onbekende reden onder een laadlift terecht.  

Nieuwsbericht Het Laatste Nieuws - 5/01/2010 : Dodelijke val bij installeren van zonnepanelen in Tessenderlo : Een man die op het dak van een bedrijfshal van een lakkerij in Tessenderlo zonnepanelen aan het plaatsen was, heeft kort voor 14 uur een fatale val gemaakt.   Het is nog onduidelijk in welke omstandigheden de installateur van het dak is gevallen.

ARBEIDSONGEVAL - DEFINITIE Ieder ongeval dat een werknemer overkomt tijdens en ten gevolge van de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst, en dat een letsel veroorzaakt. Worden eveneens beschouwd als een arbeidsongeval: de ongevallen gebeurd op de weg naar en van het werk; als weg naar en van het werk wordt beschouwd het traject dat de werknemer gewoonlijk aflegt om zich van zijn woonplaats naar de plaats van tewerkstelling te begeven en omgekeerd.

TIJDENS ARBEIDSOVEREENKOMST ARBEIDSONGEVAL PLOTS GEBEUREN UITWENDIGE OORZAAK LETSEL TIJDENS ARBEIDSOVEREENKOMST DOOR ARBEIDSOVEREENKOMST

TIJDENS NORMAAL TRAJECT VERBLIJFPLAATS-WERKPLAATS WEG-WERK ONGEVAL PLOTS GEBEUREN UITWENDIGE OORZAAK LETSEL TIJDENS NORMAAL TRAJECT VERBLIJFPLAATS-WERKPLAATS

Incident PLOTS GEBEUREN UITWENDIGE OORZAAK MATERIELE SCHADE GEEN LETSEL

OEF- ongeval (bijna – ongeval) PLOTS GEBEUREN UITWENDIGE OORZAAK GEEN LETSEL GEEN MATERIELE SCHADE

Schematische voorstelling

Wettelijke verplichtingen Arbeidsongeval Aangifte(8 dagen) + Werkverlet van ten minste 4 dagen Ongevallen-steekkaart + Ernstig arbeidsongeval Omstandig verslag(10 dagen) + Onmiddellijke aangifte Zeer ernstig arbeidsongeval

ERNSTIG ARBEIDSONGEVAL Arbeidsongeval dat zich voordoet op de arbeidsplaats zelf en waarvoor, ten gevolge van de ernst, een specifiek en grondig onderzoek nodig is ter bepaling van preventiemaatregelen om herhaling van een dergelijk arbeidsongeval te voorkomen.

Ernstig AO Geen ernstig AO Arbeidsongeval op de arbeidsplaats? Dodelijk arbeidsongeval? Blijvend letsel ? Tijdelijk letsel volgens bijlage 3 ? Ernstig AO Arbeidsongeval op de arbeidsplaats? Geen ernstig AO Afwijking vlg. bijlage 1 ? Materieel agens volgens bijlage 2 ? ja nee

BIJLAGE 1 – AFWIJKENDE GEBEURTENIS Elektrische storing, brand, explosie Overlopen, kantelen, lekken, leeglopen, verdampen, vrijkomen Breken, barsten, glijden, vallen, instorten van het betrokken voorwerp Verlies van controle over een machine, vervoer- of transportmiddel, handgereedschap, voorwerp Vallen van personen van hoogte Gegrepen of meegesleept worden door een voorwerp of de vaart daarvan

BIJLAGE 2 – MATERIEEL AGENS Steigers of bovengrondse constructies Graafwerken, sleuven, putten, onderaardse gangen, tunnels of ondergrondse wateromgeving Installaties Machines of toestellen Systemen voor gesloten of open transport en opslag Voertuigen voor transport over land Chemische stoffen, explosieven, radioactieve stoffen, biologische stoffen Wapens Dieren, micro-organismen, virussen

BIJLAGE 3 – LETSELS Vleeswonden met verlies van weefsel Botbreuken Traumatische amputaties Schuddingen en inwendige letsels die in afwezigheid van behandeling levensbedreigend kunnen zijn Schadelijke effecten van elektriciteit die aanleiding geven tot meerdaagse arbeidsongeschiktheid. Brandwonden die aanleiding geven tot meerdaagse arbeidsongeschiktheid of chemische of inwendige verbrandingen of bevriezingen. Acute vergiftigingen Verstikking en verdrinking

ONDERZOEK EN VERSLAGGEVING EAO Bedrijven met een interne preventieadviseur niveau 1 of niveau 2 : Onderzoek wordt uitgevoerd door de IDPB of EDPB (samenwerking is steeds mogelijk) Bedrijven die niet beschikken over een preventieadviseur niveau 1 of 2 : Onderzoek wordt steeds uitgevoerd door de EDPB

Waarom een nieuwe wetgeving in 2005 ? Achter de cijfers: onnoemelijk veel menselijk leed dat dient voorkomen te worden Economisch een enorme verliespost Ernstige arbeidsongevallen als vertrekpunt gebruiken voor de implementatie van de welzijnswet en al zijn uitvoeringsbesluiten Bedrijfsbeleid ombuigen van schade beperken bij arbeidsongevallen naar arbeidsongevallen voorkomen

Nieuwigheden in de wetgeving EAO Definitie van een ernstig arbeidsongeval Inhoud van het omstandig verslag wordt vastgelegd Voor bedrijven die geen preventieadviseur Niv I of II in dienst hebben  verplicht beroep doen op externe preventiedienst Omstandig verslag systematisch naar TWW ter info en steekproefsgewijze controle Maatregelen voorgesteld door IDPB of EDPB en goedgekeurd door WG en WN’s moeten uitgevoerd worden.

Evolutie ernstige arbeidsongevallen

Ernstige arbeidsongevallen in 2009

Evolutie ernstige arbeidsongevallen

Evolutie ernstige arbeidsongevallen

Evolutie ernstige arbeidsongevallen

Evolutie ernstige arbeidsongevallen

Conclusies uit de cijfers Aantal onderzochte ongevallen stijgt elk jaar Knelpunt: nog steeds niet alle ongevallen aangezien de communicatie met de kruispuntdatabank op dit vlak nog niet volledig operationeel is Grootste deel van de onderzoeken in C en D-bedrijven  doelgroep bereikt! Botbreuken sterk vertegenwoordigd in de letsels

Bijzondere situaties Meerdere betrokken werkgevers: vb op een werf, werken met derden, interim Normaal: WG van SLO verwittigd zijn IDPB/EDPB uitz.: Interim  WG inlener voert het onderzoek Meerdere SLO’s  één coördinerende PA aanduiden Buitenlandse firma’s dienen deze wetgeving ook te respecteren! In principe dienen alle PA’s van alle betrokken WG’s betrokken te worden bij het onderzoek

Ervaring van een EDPB met deze wet Positief: De 350 onderzoeken in C en D bedrijven zijn een unieke gelegenheid om bij deze kleine bedrijven rond welzijn te kunnen werken Vaak voor de eerste maal een gedegen onderzoek van een ongeval Vervolg = assistentie in het bedrijf ter ondersteuning van het welzijnsbeleid

Ervaring van een EDPB met deze wet Knelpunten: Voorwaarde: EAO moet ook als ernstig ervaren worden in het bedrijf Men heeft vooral nood aan praktische maatregelen – communicatie met klant Opvolging van voorgestelde maatregelen Kostprijs Termijn van 10 kalenderdagen (melding – getuigen – CPBW …)

Eindconclusie Positieve wetgeving met hefboomeffect op welzijnsbeleid Effect op globale cijfers zal nog wat op zich laten wachten Cirkel dient gesloten te worden door opvolging maatregelen mogelijk te maken Bijsturing definitie ernstig ongeval noodzakelijk bv. scheur in ligamenten / termijn van 15 kalenderdagen alhoewel letsel niet onder categorie ernstig ongeval valt.

Preventiedienst Mensura GVK Nieuwe Wetgeving Onevenredig Verzwaard Risico (KB- 23.12.2008) Gevolgen voor de betrokken bedrijven Ing. Guy Vanherf

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Welke vragen wij behandelen : Wat is een verzwaard risico ? Wie bepaalt de verzwaarde risico's ? Wat gebeurt er als een onderneming als verzwaard risico beschouwd wordt ? Wat is de observatieperiode ? Hoe wordt de risico-index berekend ? Voorbeelden De risico-index van de activiteitssectoren

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Achtergrond : Sommige ondernemingen hebben een frequentie arbeidsongevallen die veel hoger ligt dan het gemiddelde in de sector. Ze vertegenwoordigen een 'verzwaard risico' en moeten de verzekeraar een forfaitair bedrag betalen dat specifiek bij hen aangewend zal worden voor de ongevallenpreventie.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Inhoud KB 23-12-2008 : doel = verminderen frequentie en ernst in beroepsrisico Wat is een verzwaard risico ? De ondernemingen waarvan de risico-index gedurende een observatieperiode van drie jaar een bepaalde drempel overschrijdt, worden als verzwaarde risico’s beschouwd. => bijkomende voorwaarde : in de loop van de observatieperiode zijn er minstens 5 ongevallen gebeurd.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Inhoud KB 23-12-2008 (2) : Deze drempel wordt bereikt wanneer de risico-index van een onderneming op jaarbasis minstens 10x de gemiddelde index van de activiteitssector van de onderneming bedraagt in de loop van het laatste jaar en in minstens één van de andere jaren van de observatieperiode. De wetsbepalingen worden toegepast op de ondernemingen die deze drempel bereiken en bij de 100 hoogste risico’s behoren, d.w.z. de 100 ondernemingen waarvan de risico-index het sterkst afwijkt van het gemiddelde van hun activiteitssector. Dat aantal wordt in 2010 naar 150 verhoogd en in 2011 naar 200. Vervolgens wordt het aantal bepaald bij ministerieel besluit. Bij ontstentenis wordt het aantal van het voorbije jaar behouden.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Wie bepaalt de verzwaarde risico's ? Het Fonds voor arbeidsongevallen (FAO) beschikt over een database van de arbeidsongevallen. Deze wordt gevoed door de verzekeringsondernemingen. Het Fonds beschikt ook over de informatie in verband met het aantal voltijdse equivalenten (VTE) die de ondernemingen aan de RSZ hebben aangegeven. De ondernemingen worden geïdentificeerd op basis van het ondernemingsnummer (toegekend door de Kruispuntbank van ondernemingen) (~BTW-nr.) Een onderneming met verschillende vestigingen wordt als één enkele eenheid beschouwd.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Wie bepaalt de verzwaarde risico's De door de RSZ toegekende NACE-sector (4 cijfers) geldt als referentie voor de activiteitssector van de onderneming. Als aan de onderneming verschillende NACE-codes werden toegekend, zal de belangrijkste NACE-code als referentie dienen. Dat is de code die betrekking heeft op de activiteit van het grootste aantal van haar werknemers uitgedrukt in voltijdse equivalenten. Op basis van deze informatie berekent het Fonds voor arbeidsongevallen de risico-indexen van de activiteitssectoren en van de ondernemingen en legt het de lijst van de als verzwaard risico beschouwde ondernemingen vast.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Wat gebeurt er als een onderneming als verzwaard risico beschouwd wordt ? Elk jaar vóór 30 november : FAO => verzekeringsonderneming : de lijst van de ondernemingen met verzwaard risico waarop de wettelijke bepalingen van toepassing zijn en die tot zijn klanten behoren. + info naar => FOD WASO dienst T.W.W. Binnen de 30 dagen brengt de verzekeringsonderneming elk van deze ondernemingen op de hoogte over statuut “verzwaard risico”. Deze ondernemingen : forfaitaire contributie storten aan verzekeraar => preventiedienst : analyse van het risico in de onderneming, een voorstel tot actieplan en concrete maatregelen ter verbetering van de toestand. In overleg met de interne of de externe dienst voor de preventie en het comité voor de preventie en de bescherming op het werk bepaalt de werkgever een actieplan ter voorkoming van de arbeidsongevallen.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Wat gebeurt er als een onderneming als verzwaard risico beschouwd wordt ? (2) De verzekeringsonderneming wordt belast om regelmatig bij deze werkgevers te informeren naar de vordering van de uitvoering van het actieplan. Ook de controlediensten voor het welzijn op het werk (=“T.I.”) zullen daar aandacht aan schenken. De duur van de verzekeringsovereenkomst tussen de onderneming en de verzekeringsonderneming wordt van rechtswege naar 3 jaar gebracht vanaf 1 januari volgend op de mededeling van het verzwaard risico door de verzekeraar aan de onderneming . De forfaitaire contributie : 3 000 à 15 000 € (op basis van het aantal werknemers (in VTE) )

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Wat is de observatieperiode ? De eerste observatieperiode bestrijkt de jaren 2006, 2007 en 2008. De eerste lijst van verzwaarde risico’s is begin november 2009 opgesteld. De preventiediensten van de verzekeraars zullen hen de actieplannen ten laatste op 30 juni 2010 voorleggen. Worden als verzwaard risico beschouwd de ondernemingen waarvan de risico-index in 2008 en in de loop van een van de twee andere jaren van de periode minstens 10 maal de sectorindex bereikt. De tweede observatieperiode bestrijkt de jaren 2007, 2008 en 2009. Worden dan als verzwaard risico beschouwd de ondernemingen waarvan de risico-index in 2009 en in de loop van een van de twee andere jaren van de periode minstens 10 X de sectorindex bereikt.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Hoe wordt de risico-index berekend ? Enkel de ongevallen op de arbeidsplaats tellen mee, niet de arbeidswegongevallen. Voor de berekening van de risico-index wordt rekening gehouden met de dodelijke ongevallen, de ongevallen met een volledige tijdelijke ongeschiktheid van minstens 1 dag (na de dag van het ongeval) en de duur van de tijdelijke ongeschiktheid. De frequentie van deze ongevallen en hun ernst worden in verhouding gebracht met het aantal werknemers, uitgedrukt in door de onderneming tewerkgestelde voltijdse equivalenten (VTE). De risico-index = frequentie-index X ernst-index.

De risico-index = frequentie-index X ernst-index. RI = FI x EI KB-Onevenredig Verzwaard risico: Hoe wordt de risico-index berekend ? (2) De risico-index = frequentie-index X ernst-index. RI = FI x EI De frequentie-index : FI = (Σdodelijke ongevallen + Σ AO-TWO≥4) x 25 / VTE De ernst-index : EI = (Σ dagen AO-TWO) x 250 / VTE   De duur van de tijdelijke ongeschiktheid is beperkt tot 60 dagen per ongeval. - Aan elk dodelijk ongeval worden 60 dagen toegekend.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Voorbeeld 1 Onderneming X stelde in 2008 25 VTE te werk en telde in de periode 2006-2008 15 arbeidsongevallen op de arbeidsplaats. Dat is meer dan het minimum van 5 voorziene ongevallen. In 2008 zijn er 6 ongevallen gebeurd, waarvan 3 met een TWO van 2 dagen, 1 met een TWO van 4 dagen en twee met resp 50 en 100 dagen TWO. Voor de frequentie-index worden de 3 ongevallen met een TWO van minder dan 4 dagen niet in aanmerking genomen.  FI = 3 ongevallen X 25 / 25 VTE = 3. Voor de ernstindex nemen we al de 6 ongevallen van 2008, en de duur van het zesde ongeval wordt beperkt tot 60 d. EI = ( 2+2+2+4+50+60) dagen X 250 / 25 VTE = 2 000. RI = FI x EI = 3 X 2 000 = 6 000.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Voorbeeld 1 (2) De sectorindex van deze onderneming is gelijk aan 500. De RISICO-INDEX van deze onderneming is dus 12 x hoger dan de sectorindex. Als nu de risico-index van deze onderneming ofwel in 2006, ofwel in 2007, ofwel in de loop van deze twee jaren ook minstens tienmaal de sectorindex bereikt , dan wordt dit bedrijf als verzwaard risico beschouwd.  De wettelijke bepalingen voor het verzwaard risico (forfaitaire contributie, actieplan ter verbetering, gevolgen in het bedrijf.., enz.) enkel als ze op de lijst van de 100 hoogst scorende ondernemingen t.o.v. de gemiddelde sectorindex in 2008. Als de 100e onderneming een risico-index heeft die 25 maal hoger ligt dan de sectorindex, dan zal ze door het FAO niet meegeteld worden.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Voorbeeld 2 In onderneming Y, met 5 VTE, gebeurden in de periode 2006-2008 5 ongevallen op de arbeidsplaats. In 2008 is 1 werknemer overleden ten gevolge van een arbeidsongeval. Een andere werknemer had 2 dagen TWO. Voor de frequentie-index wordt het ongeval met twee dagen ongeschiktheid niet in aanmerking genomen, omdat de ongeschiktheid niet langer dan 4 dagen duurde. De FI voor 2008 bedraagt : 1 ong. X 25 / 5 VTE = 5. Voor de ernst-index wordt een vast aantal van 60 dagen in aanmerking genomen voor het dodelijke ongeval en de 2 dagen TWO van het tweede ongeval. De EI voor 2008 bedraagt : (60+2) dagen X 250 / 5 VTE = 3 100. RI ( 2008) = FI x EI = 5 X 3 100 = 15.500.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Voorbeeld 2 (2) De sectorindex van deze onderneming is gelijk aan 1 409. Onderneming Y heeft dus een risico-index die 11 x hoger ligt dan de index van haar sector. Wanneer we de risico-index van deze onderneming berekenen voor 2006 en voor 2007, stellen we vast dat deze indexen respectievelijk 4 x hoger en 2 x lager liggen dan de gemiddelde sectorindex berekend voor deze twee jaren. Onderneming Y zal niet als verzwaard risico beschouwd worden aangezien in de loop van de periode 2006-2008 haar risico-index slechts eenmaal minstens gelijk was aan 10 x de risico-index van haar sector.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Sector-index-TABELLEN De risico-index van de activiteitssectoren voor de jaren 2005-2007 - Ter informatie Via www.faofat.fgov.be vindt U op www.faofat.fgov.be/site_nl/stats_etudes/risqueaggrave/indices/indices.htm links met de tabellen van de indexen van de activiteitssectoren berekend voor de jaren 2005, 2006 en 2007. Ze werden gebruikt bij het uittesten van de bepalingen in verband met de verzwaarde risico’s. Deze indexen worden ter informatie meegedeeld en kunnen nog gewijzigd worden voor 2006 en 2007, wanneer de sectorindexen voor de eerste effectieve periode (2006-2008) definitief vastgelegd worden. U kan hier de berekende risico-index van uw onderneming vergelijken met de gemiddelde sectorindex.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Sector-index-TABELLEN (2) Voor de activiteitssectoren met minder dan 10 ondernemingen of minder dan 1 000 VTE, wordt de referentierisico-index van de sector berekend aan de hand van de ongevallen- en tewerkstellingsgegevens van de overeenkomstige NACE-codes met 3 cijfers. Om uw referentiesectorindex te vinden moet u in de kolom van de NACE-4 sectoren de NACE-code opzoeken die de RSZ u heeft toegekend.   De NACE-code die aan elke onderneming wordt toegekend, bestaat uit vijf cijfers. De code in NACE 4 bevat de vier eerste cijfers links. De code in NACE 3 bevat de drie eerste cijfers links.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Voorbeeld tabel met sectorindexen De risico-index van de activiteitssectoren voor het jaar 2005  

KB-Onevenredig Verzwaard risico: SAMENGEVAT : Stappenschema :

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Samengevat - Werkvolgorde : Vaststelling “Onevenredig Verzwaard Risico” gebeurt door het FAO voor 30.11.2009, resp.2010 en 2011. Als werkgever = “Onevenredig Verzwaard Risico” => preventiecontributie betalen binnen 1 maand aan verzekeraar zonder tussenpersoon (min 3000 – max 15000 €) en wordt geïndexeerd ; boete van 10% bij laattijdige betaling. Verzekeraar informeert werkgever. Verzekeraar stelt preventiemaatregelen vast + rapportering aan FAO. Tijdens de 3 jaar: geen opzeg na schade en ook geen gewone opzeg mogelijk (jaarlijkse contracten). Pas na 3 jaar kan mits respect opzegtermijn polis opgezegd worden of voorwaarden aangepast worden zelfs indien nieuwe kennisgevingen verzwaard risico.

Analyse van de arbeidsongevallen . Werk bij de klant: KB-Onevenredig Verzwaard risico: Verzwaard risico: taken preventiedienst verzekering (1) Voorbereidend werk: Analyse van de arbeidsongevallen . Werk bij de klant: Bespreking van de arbeidsongevallen (observatieperiode + 2009) Uitvoering van de screening Bespreking mogelijke preventiemaatregelen Rol vezekeringsmaatschappij: adviserende functie, aanbevelingen en voorgesteld tijdschema zijn niet bindend.

KB-Onevenredig Verzwaard risico: Verzwaard risico: taken preventiedienst verzekering (2) Voor 1 juli 2010: activiteitenverslag maakt deel uit van het jaarverslag van de preventiedienst Voorgesteld actieplan: Analyse van de oorzaken en omstandigheden (primaire, secundaire en tertiaire oorzaken) Toelichting van de oorzaken die deze ongevallen gemeenschappelijk hebben Concrete aanbevelingen ter preventie Verdere opvolging : - Driemaandelijkse verslagen - Advies over medewerking - Boordtabel Opdracht werkgever : Beslissing ivm maatregelen Verantwoording van termijnen Definitieve actieplan + 3-maandelijkse vorderingsverslagen => verzekering

Ondersteuning MENSURA GVK : taken preventiedienst ALGEMEEN Opvolging klant verzekering wat de AO’s betreft Advies aan klant in de uitvoering van het preventiebeleid Ondersteuning klant in de uitvoering van het preventiebeleid (opleidingen sensibilisering H.L., veiligheidsopleidingen,.. ) Audits bij klant in opdracht van Mensura GVK Prospectie-onderzoek bij kandidaat-klanten GVK Evaluatie-opvolging van contracten GVK Procedure “Verzwaard Risico”

Preventiedienst Mensura GVK Nieuwe Wetgeving Onevenredig Verzwaard Risico (KB- 23.12.2008) Dank U voor uw aandacht ! Ing. Guy Vanherf