Vrijwilligerswerk De nieuwe wet

Historiek: een korte schets •Rapport over vrijwilligerswerk in opdracht K.B.S. (’96) •Nieuw onderzoek K.B.S. :het statuut van de vrijwilliger: knelpunten & oplossingen (’98) •Eerste wetsvoorstellen federaal parlement (vorige legislatuur) •2001: internationaal jaar van de vrijwilliger

Historiek: een korte schets •2003: oprichting Hoge Raad voor de Vrijwilligers •Behandeling wetsvoorstellen onderbroken door verkiezingen 2003 •Na verkiezingen werden opnieuw 2 wetsvoorstellen ingediend •Goedkeuring wet betreffende de rechten van de vrijwilligers: 3 juli 2005, gewijzigd bij wet van 27/12/2005 en 19/07/2006

De wet: inleiding •Duidelijke regels voor het vrijwilligerswerk –Voor vrijwilligers (vanaf jaar dat men 16 wordt) –Voor vrijwilligerswerkingen •Nieuw: verplichte verzekering BA en informatieplicht

De wet: definities (1) Vrijwilligerwerk = •Activiteit: iets doen voor iemand anders •Onbezoldigd •Onverplicht •Voor anderen: ten behoeve van personen, groep of organisatie, samen- leving; buiten privé- of familieverband

De wet: definities (2) •Buiten kader arbeidsovereenkomst: men mag niet dezelfde activiteit uit- oefenen als werknemer en als vrijwilliger, voor dezelfde opdrachtgever •In een bepaald verband: vast verband (vzw,lokaal bestuur) of feitelijk verband (buurtcomité)  nieuw: definitie feitelijke vereniging

De wet: informatieplicht (1) Voor activiteiten vrijwilliger starten, moet vrijwilliger minstens volgende informatie ontvangen: •Sociale doelstelling (statuten) •Juridisch statuut en voor feitelijke vereniging identiteit verantwoordelijke(n) •Afsluiting verzekering BA voor organisatie

De wet: informatieplicht (2) •Of er onkosten betaald worden, zo ja, wat en wanneer en op welke wijze: forfaitair of bewezen door documenten •Uitdrukkelijk wijzen op geheimhoudings- plicht

De wet: informatieplicht (3) Opmerkingen:  geen vormvoorschriften: ledenblad, website, folder, aanplakking in lokaal, informatienota (mag voor ontvangst worden ondertekend)  organisatie moet bewijzen dat ze organisatieplicht heeft nageleefd

De wet: aansprakelijkheid (1) •De organisatie is burgerlijk aansprakelijk voor schade die de vrijwilliger aan derden berokkent bij het verrichten van vrijwilligerswerk, behalve in geval van bedrog, zware fout of eerder gewoonlijk dan toevallig lichte fout van de vrijwilliger.  geldt enkel voor bepaalde verenigingen: –feitelijke verenigingen die personeel tewerkstellen –private of publieke rechtspersonen zonder winstoogmerk –feitelijke verenigingen die op grond van hun specifieke verbondenheid met voormelde feitelijke vereniging of rechtspersoon beschouwd kunnen worden als een afdeling ervan

De wet: aansprakelijkheid (2)  verzekering verplicht voor deze verenigingen: dekking van tenminste BA; verzekering lichamelijke ongevallen en rechtsbijstand niet verplicht maar wel raadzaam •Andere verenigingen: vrijwilliger blijft aansprakelijk (familiale polis),geen verplichte verzekering voor vereniging maar wel raadzaam •Collectieve polis voor alle organisaties •Vrijwilligerswerk mag niet uitgesloten worden van dekking in familiale polis.

De wet: aansprakelijkheid (3) Kostprijs •Verzekering BA meestal geen dure polissen •Clausule rechtsbijstand in polis BA: niet zo duur •Lichamelijke ongevallen: wel duur (afhankelijk van risico en reikwijdte dekking)  kosten drukken door bvb hogere franchise of systeem collectieve verzekeringen

De wet: onkosten (1) Uitgangspunt: •Vrijwilligerswerk wordt niet betaald, geen vergoedingen voor prestaties –Vrijwilligersregister bijhouden nog steeds verplicht –Vergoedingen moeten geboekt worden als uitgaven –Organisatie is vrij al dan niet onkostenvergoedingen te betalen, geen recht van de vrijwilliger •Onkosten die vrijwilliger maakt, kunnen wél vergoed worden.

De wet: onkosten (2) 2 systemen: •Vaste of forfaitaire kosten •Bewezen of reële kosten

De wet: onkosten (3) 2 systemen: •Forfaitaire vergoeding: vastgelegde maxima: –27,92 €/dag –1116,71€/jaar  Geen bewijsstukken nodig. Niet aangeven in belastingen.  Als vergoedingen deze maxima overschrijden, zullen deze belast worden.  Vrijwilliger kan als maximum bereikt is, nergens anders nogonkosten ontvangen.

De wet: onkosten (4) 2 systemen: •Reële kostenvergoeding: –Onbegrensd, buitensporige bedragen worden echter niet aanvaard –Onkosten moeten bewezen worden –Organisatie bewaart bewijsstukken

De wet: onkosten (5) Kiezen of delen: •Onkostensystemen mogen niet gemengd worden in hoofde van één vrijwilliger, per kalenderjaar. •Vrijwilliger moet zelf waken over niet mengen van beide systemen en van de maxima die hij mag ontvangen.

De wet: uitkeringen (1) Uitgangspunt: Werklozen, (brug)gepensioneerden, arbeidsongeschikten of mensen met een ander vervangingsinkomen kunnen wél vrijwilligerswerk verrichten.

De wet: uitkeringen (2) Werklozen & bruggepensioneerden: •Vooraf melden aan RVA, meteen aan de slag •RVA heeft 14d. om te weigeren, alleen als: –Activiteit geen vrijwilligerswerk is zoals in wet –Activiteit die normaal niet door vrijwilliger verricht wordt –Beschikbaarheid vrijwilliger op arbeidsmarkt vermindert (knelpuntberoepen) = stilzwijgend akkoord •Event. weigering geldt enkel voor toekomst

De wet: uitkeringen (3) Arbeidsongeschikten: •Wet herbevestigt: adviserend geneesheer beoordeelt of vrijwilligerwerk verenigbaar is met gezondheidstoestand •Vrijwilliger moet jaarlijks toestemming vragen en meldingsplicht nakomen.

De wet: uitkeringen (4) Andere uitkeringen: •Geen beperkingen: onkostenvergoeding is verenigbaar met uitkeringen zoals leefloon, hulp aan bejaarden, pensioen, gezinsbijslag, loopbaanonderbreking…

De wet: wanneer van kracht? •Sedert 1 augustus 2006 is de wet van kracht. •Uitzondering: de bepalingen mbt aansprakelijkheid en verplichte verzekering treden in werking op 1 januari •Uitvoeringsbesluiten

Info? Provinciaal steunpunt vrijwilligerswerk 09/

Info? Annelies Storms Volksvertegenwoordiger spirit Ondervoorzitter spirit T 02/ – F 02/