Een ware rechtvaardige Irena Sendler, Moeder der Shoah-kinderen

en in haar eigen land slechts door enkele historici erkent. De figuur van Oscar Schindler werd in heel de wereld geprezen, dankzij Steven Spielberg die zich in diens leven heeft verdiept en er een film over maakte, welke het leven van deze Duitse industrieel uitbeeldde, die de gewisse dood van een duizendtal Joden in de concentratiekampen voorkwam, en die in 1993 met zeven Oscars werd bekroond - Gedurende deze tijd was Irena Sendler buiten Polen een onbekende heldin , en in haar eigen land slechts door enkele historici erkent. De jaren van communistische duisternis hebben haar prestaties uit de officiële geschiedenisboeken gewist . Bovendien heeft zij gedurende deze jaren nooit iets aan iemand over haar leven verteld

Vreemd genoeg werd haar geschiedenis pas in 1999 bekend, dankzij het eindwerk van een groep studenten in Kansas over de Shoah-helden. Tijdens hun onderzoeken vonden zij slechts weinige elementen betreffende Irena. Maar er was een verrassend cijfer: Zij had het leven van 2.500 kinderen gered. Hoe komt het dat er zo weinig over haar geweten is ? Tot hun grote verrassing ontdekten zij, toen het er op aan kwam haar graf te vinden, dat dit er niet was vermits zij nog in leven was en nog steeds leeft. Vandaag is ze een oude dame van 97 jaar die in het centrum van Warschau in een bejaardentehuis leeft. In haar kamer ontbreken nooit trossen bloemen noch dankbrieven uit de gehele wereld.

Wanneer in 1939 Duitsland Polen binnendrong, was Irena verpleegster aan het "Bureau voor Sociale hulp" van Warschau en beheerde zij de volkskantines van de stad. In 1942 zetten de nazi’s in Warschau een getto op. Ontdaan door de levensomstandigheden in dit getto, vervoegde Irena de Raad voor- hulp aan Joden. Zij slaagt erin -de gezondheidskantoren die besmettelijke ziektes moesten bestrijden te identificeren. Aangezien de Duitse indringers een mogelijke tyfusepidemie vreesden, lieten zij de Polen toe om deze instellingen te controleren.

Al gauw maakte ze contact met de families, bij wie zij aandrong hun kinderen buiten het getto te houden Maar ze kon hun slaagkans niet garanderen. Het was een verschrikkelijk moment; zij moest de ouders overtuigen hun kinderen aan haar toe te vertrouwen, terwijl deze haar vroegen: "Kunt u me beloven dat mijn kind blijft leven?" Maar wie kon beloven wanneer en hoe zij erin zouden slagen om uit het getto te blijven?"

Irena begreep dit zeer goed vermits zij zelf moeder is; De enige zekerheid was dat zij zouden sterven als zij er bleven. De moeders en groot-moeder wilden niet van hun (klein)kinderen scheiden. Irena begreep dit zeer goed vermits zij zelf moeder is; Ze wist precies dat, de scheiding van hun de kinderen, het moeilijkste moment was. Soms, wanneer Irena met haar assistentes bezoek aan de families bracht om hen op andere gedachten te brengen, kon zij slechts vaststellen dat ze allen reeds in de doodstreinen waren meegevoerd. Telkens als dat haar overkwam, streed zij destemeer om nog meer kinderen te redden.

In haar handen, veranderde alles in ontsnappingsmiddelen. Zij begon met, hen in een ziekenwagen te laten weg te rijden, als slachtoffers van typhus. Maar al gauw gebruikte zij alles waarover ze kon beschikken om hen te verbergen en hen uit het getto te krijgen: vuilniszakken, werktuigdozen, goederenverpakkingen, aardappelzakken, doodskisten ... In haar handen, veranderde alles in ontsnappingsmiddelen. Zij slaagt erin om minstens een persoon in elk van de tien centra van het "Departement van sociale hulp" te rekruteren. Dank zij dat, stelt zij honderdtallen valse identiteitspapieren op met valse handtekeningen om een tijdelijke identiteit te geven aan deze Joodse kinderen.

Irena gebruikte heel deze oorlogsperiode om aan vrede te denken. Zij wou niet slechts deze kinderen in leven houden, maar wou eveneens dat op een dag elk van deze kinderen hun echte naam konden terugkrijgen, hun echte identiteit, hun persoonlijke geschiedenis, hun familie. Derhalve had zij het idee om de naam van de kinderen en hun nieuwe identiteit te archiveren. Zij noteerde de elementen op flardjes papier dewelke zij in conservedozen bewaarde alvorens ze te begraven onder een appelboom in de tuin van de buur. Zij behield aldus, zonder dat niemand haar verdenkt, het verleden van 2.500 kinderen ... tot het vertrek der nazis.

Maar op een dag hadden nazis lucht gekregen van haar activiteiten. Op 20 oktober 1943, werd Irena Sendler door Gestapo aangehouden en weggevoerd naar de gevangenis van Pawiak om er bruut gefolterd te worden. In een strokussen in haar cel vond ze een afbeelding van haar Heiland. Zij behield het als wonderlijk bewijs gedurende alle moeilijke momenten van haar leven totdat ze in 1979 ervan scheidt en het schenkt aan paus Johannes-Paulus II. Irena was de enige die de namen en adressen der families kende die de Joodse kinderen hadden onthaald; zij verdroeg de foltering en weigerde iemand van haar medewerkers te verraden noch iemand der verborgen kinderen.

Behalve talloze folteringen, brak men haar de voeten en benen. Maar niemand kon haar wil breken, ook werd zij ter dood veroordeeld. Een vonnis dat nooit want werd vervuld, want op weg naar executie, liet de begeleidende soldaat haar ontsnappen. De Weerstand had de wacht omgekocht omdat men niet wilde dat Irena stierf met het geheim van de schuilplaats der kinderen. Officieel kwam zij voor op de lijst van geëxecuteerden. Vanaf dit moment, zette Irena haar werkzaamheid voort onder een valse identiteit.

Aan het einde van de oorlog, groef zij zelf de conserveblikken op en gebruikte haar aantekeningen om de 2.500 kinderen terug te vinden die zij in adoptie-families had geplaatst. Zij verenigt ze met hun verwanten, doorheen heel Europa verspreid, maar de meerderheid had hun familie in de nazi- consentratiekampen verloren. De kinderen kenden haar slechts onder haar kodenaam: Jolanta. Jaren later, wanneer haar geschiedenis in een krant gepubliceerd werd samen met haar foto's van destijds, begonnen verschillende personen haar te contacteren, zeggende: "Ik herhaal me jouw gezicht, ik ben een van deze kinderen, ik moet je het leven, mijn toekomst en ik zou je willen zien."

Irena heeft in haar kamer honderden foto's van enkele der overlevende kinderen of van hun eigen kinderen.

Haar vader, een arts, die aan typhus stierf wanneer zij nog klein was, heeft haar het volgende onderwezen: "Help altijd diegene die bezig is te verdrinken, zonder beschouwing van godsdienst of nationaliteit. Elke dag, om het even wie, helpen is een noodzaak dat je hart je dicteert”.

En telkens als men haar de vraag stelt, zegt Irena: Irena Sendler is sinds jaren aangewezen op een rolstoel te wijten aan folterletsels haar toegebracht door de Gestapo. Zij beschouwt niet zich als een heldin en heeft nooit geroemd over haar daden. En telkens als men haar de vraag stelt, zegt Irena: "Ik had meer kunnen doen en dit verwijt zal me tot mijn dood vervolgen"

"Men plant geen zaden van voedsel, men plant zaden van goede daden. Probeert opeenvolgende goede daden te doen, om ze te omgeven en ze zich te laten vermenigvuldigen ". Irena Sendler

In oktober 2006, werd, Irena Sendler, op de gezegende leeftijd van 96 jaar, voor de Nobelprijs van Vrede voorgesteld. Dit document kwam mij toe in het Spaans, zonder bronvermelding. Ik dacht dat het goed zou zijn dit in het Frans (en nu ook in het Nederlands) te vertalen en te verspreiden. Ik weet niet of, tot nu toe, deze heldin nog in leven is. Michel Grinberg, Jeruzalem februari 2008, Yerushalayiem Adar I 5768