Ik mag u nu iets vertellen over de belangrijkste producten die de projectgroep heeft opgeleverd. De handreiking DSLB en de toolkit DSLB. U krijgt deze ook mee in de congresmap en op de USB-stick. Het is goed dat we ons bij deze producten realiseren dat 5 ROC’s en de HAN het eens geworden zijn hierover. 5 ROC’s die alle 5 druk zijn met het ontwerpen van hun eigen systematiek van studieloopbaanbegeleiding, waar wij, de projectgroep, niet aan kunnen tornen..

doorlopende studieloopbaanbegeleiding Geïntegreerde doorlopende studieloopbaanbegeleiding mbo – hbo een praktische handreiking Daarom hebben wij ons hoofdproduct de ondertitel een praktische handreiking mee gegeven; elk ROC, elk domein, en elke opleiding kan en zal op het geëigende niveau daarbinnen een eigen uitwerking kunnen en moeten geven. Wij hopen dat wij u voor wat betreft het deel doorlopende slb mbo-hbo steun zal hebben aan ons werk

PROJECTGROEP DOORLOPENDE STUDIELOOPBAANBEGELEIDING DSLB Monique de Laat ROC A12 Wim Gerritsen Graafschap College Rob Verstegen ROC de Leijgraaf Inge Visscher Rijn IJssel Miek Vossen ROC Nijmegen Monica van Winkel HAN Wout van der Jagt RxH, projectleider In de projectgroep zijn alle aan RxH deelnemende instellingen vertegenwoordigd zoals u ziet. Voor interne vragen kunt u hen dus benaderen

Visie/uitgangspunten Geïntegreerde studieloopbaanbegeleiding Start vroegtijdig met informatie en voorlichting Mbo en hbo gezamenlijk verantwoordelijk. RxH-partners faciliteren gezamenlijk de uitvoering van de DSLB Loopbaankeuze gericht op zowel doorstroom als oriëntatie werkvelden mbo/hbo De projectgroep is gestart met een literatuuronderzoek en een vergelijking van de studieloopbaanbegeleiding zoals deze op dat ogenblik gangbaar was op de instellingen. We voelden er weinig voor om een wiel uit te gaan vinden dat al lang op de weg was en dat waren er toch best wel een aantal. Vervolgens hebben we onze visie op het te ontwikkelen kader vastgesteld en uitgangspunten benoemd. G-slb zie volgende dia De voorbereiding dient vroegtijdig te starten; te beginnen met info en voorlichting Mbo en hbo zullen gezamenlijk de verantwoordelijkheid moeten nemen voor de kwaliteit en kwantiteit van de doorstroming Hier moeten goede afspraken over gemaakt worden

Geïntegreerde studieloopbaanbegeleiding Organisatie instellingstypisch Gemeenschappelijke kenmerken: Student en zijn loopbaan staan centraal Doorlopend en gericht op loopbaanperspectief Dialoog tussen student, opleiding en bedrijfsleven Ontwikkeling competenties zelfsturing Reflectie door student en feedback door slb-er Voor de projectgroep was het centraal staan van de loopbaanontwikkeling van de student een basisgegeven. Dat vereist een sterk in curriculum geïntegreerde studieloopbaanbegeleiding. Hoe dat georganiseerd wordt zal altijd instellingstypisch zijn (zoals steeds weer bleek uit de besprekingen). Maar de projectgroep heeft wel een aantal gemeenschappelijke kenmerken benoemd, en gaat ervan uit dat deze altijd aanwezig zijn: Student en zijn loopbaan staan dus centraal in de begeleidingssystematiek Doorlopend betekent goed overdragen Dialoog: Frans meijers zal daar straks nog het nodige over zeggen Ontwikkeling van competenties t.b.v. sturing van de eigen loopbaan en arbeidsidentiteit, mn via praktijksituaties

Handreiking RxH-kader als handvat eigen ontwikkeling Gericht op BOL-4, breder toepasbaar Ruimte voor eigen keuzes Kader in schema Zorg voor structureel overleg Op basis van de uitgangspunten hebben we vervolgens het kader opgesteld in de vorm van deze handreiking. De activiteiten die in de handreiking worden beschreven zijn geen dwingend voorschrift; wel denkt de projectgroep dat deze essentieel zijn voor elke vorm van doorlopende studieloopbaanbegeleiding. De wijze waarop men uitvoering geeft aan deze activiteiten kunnen verschillen en zijn afhankelijk van de door de instelling gekozen systematiek. Kortweg het is een handvat om de eigen ontwikkeling te ondersteunen. Maar het gaat om doorlopende SLB dus zal het gepaard moeten gaan met afspraken over structureel overleg tussen de instellingen, bij voorkeur op RxH-niveau Voor de eenvoud zijn we uitgegaan van de BOL-4 opleidingen, maar de principes zijn breed toepasbaar ongeacht niveau en vorm. Zoals gezegd er is ruimte voor eigenontwikkeling, maar de projectgroep vind wel een aantal elementen cruciaal voor de gestelde kaders:

RxH - kader Cruciaal vinden wij: Gesprek met alle studenten over doorstroom mbo-hbo Systematiek garandeert student loopbaangesprek Competentieontwikkeling sturing eigen loopbaan en arbeidsidentiteit Oriëntatiemogelijkheden mbo en hbo en hun werkvelden Heldere intakeprocedure doorstromers Gesprek met alle mbo-ers over de doorstroom mbo-hbo (halverwege studie) Wij denken aan min. een loopbaangesprek aan het eind van elk studiejaar. Waarin ook doorstroom mbo-hbo aan de orde komt. In de slb wordt gewerkt aan de ontwikkeling van competenties t.b.v. de sturing van de eigen loopbaan en arbeidsidentiteit. Zie boven

RxH – kader competentiewijzer In ons begeleidingsmodel speelt de competentiewijzer een grote rol U kunt gebruik maken van de HAN-licentie Fontys Competentiewijzer http://www.fontys.nl/fcwmbo Nadere inlichtingen: Frank Verhoeven Wanneer de student gaat denken aan doorstromen naar het hbo is het van belang dat hij mogelijkheden heeft om na te gaan of hij de potentie heeft om een hbo-opleiding af te ronden, beschikt hij over de vereiste competenties voor een vruchtbare start op het hbo De projectgroep heeft daarvoor gekozen voor een zelfassessment-instrument, de competentiewijzer zoals deze door Fontys is ontwikkeld en waarvan verwacht wordt dat deze een (semi)-landelijke uitwerking krijgt. Omdat de HAN beschikt over een licentie voor het gebruik hiervan kunnen de aan RxH deelnemende ROC’s gebruik maken van de mbo-versie van de FCW Ik heb wel de mogelijkheid ingebouwd om even een kijkje in te nemen op de online competentiewijzer, maar gezien de tijd die me door de vingers glipt, moet ik u vragen dat zelf te doen. In de congresmap vindt u hoe u gebruik kunt maken van de HAN-licentie, vanzelfsprekend allen voor RxH-instellingen

Oriënteren & Verkennen Tijdpad* WAT Inhoud proces WIE Organisatie proces WELKE Instrumenten WANNEER Jaar cyclus Mbo jaar 1 Wennen & Ervaren Start studieloopbaanbegeleiding mbo Werken met portfolio* en planning ROC ROC-specifiek slb-er POP Continue Min 1* per jr jaar 2 Oriënteren & Verkennen Loopbaancompetenties en arbeidsidentiteit ontwikkelen Voorlichting en oriëntatie op het hbo Zelfassessment ->competentiewijzer Studieloopbaangesprek, op basis (F)CW waarin: Peiling ambitie om naar hbo te gaan Bijstelling portfolio en planning ROC Opleiding Hbo ism ROC ROC ism hbo Hbo Slb ROC Beroependag mbo (verschillen mbo-hbo functies) Website www.mbonaarhbo.nl Flyer specifiek voor mbo Voorlichting op ROC (ism oud-dln’s) Orientatiebijeenkomst op Hbo-locatie Competentiewijzer POP* 1* per jr Bijwerken 1* per mnd Bijwerken 1* per jr Groepsbijeenkomst. 2* per jr continue Op verzoek; In elk geval eind studiejaar jaar 3 Verkennen & Verdiepen Vervolg jaar 2 + toevoegen: Deelnemer is bekend met Instroomeisen hbo algemene, domeinspecifieke opleidingsspecifieke competenties hbo Deelnemer kiest voor specifieke mbo-hbo trajecten Aanbod: Algemene hbo-startcompetenties voor mbo - hbo Voorbereiding hbo-opleidingen Online proefstuderen ROC ism Hbo hbo ism ROC Doorstroommodule MHbo-trajecten proefstuderen trajectafhankelijk, min 1* per jr min. 1* per jr min.1* per jr En dan komen we bij de kern van de handreiking de samenvattende tabel. Ik denk niet dat de details in de zaal leesbaar zijn, maar dat is niet zo erg. Ik ga allen in op de structuur en de tabel vindt u leesbaar in de handreiking. Uitgegaan wordt van een standaard 4-jarige mbo-4 opleiding Bij een andere studieduur: fasering naar analogie 5 kolommen De 1e kolom geeft de plaatsing aan in een 4-jarig curriculum. We zien daar een aantal fasen die elkaar opvolgen en altijd herkenbaar zullen zijn in de ontwikkeling van de individuele student, welk traject hij ook volgt. De fasen hebben we genoemd: Wennen&ervaren, oriënteren en verkennen, verkennen&verdiepen, verdiepen&knoop doorhakken, bevestigen&integreren, integreren, verdiepen&verbreden, consolideren

Bevestigen & Integreren Tijdpad* WAT Inhoud proces WIE Organisatie proces WELKE Instrumenten WANNEER Jaar cyclus Mbo jaar 4 Verdiepen & Knoop doorhakken Vervolg jaar 3 + toevoegen: Slb-er Hbo wordt betrokken Deelnemer heeft gekozen voor: doorstroommodule mbo-hbo* of mhbo traject* of mbo - hbo traject* nader verdiepen in branchevreemde overstap definitieve keuze hbo-opleiding startcompetenties* in overdrachtsportfolio Aandacht voor input t.b.v. intake hbo: inhoud POP Bijspijkermodules hbo mbo-diploma  hbo  werken Hbo ROC ism Hbo Slb ROC/Hbo Slb ROC ROC Doorstroommodule Mhbo-traject Mbo-hbo traject POP Bijspijkermodule Min. 1 bijeenkomst en 1 gesprek Min 1* per jr Min. 1* per jr continue rond overdracht min. 1* per jr jaar 1 Bevestigen & Integreren startgesprek Overdracht portfolio Wegwerken deficiënties bij branchevreemd doorstromen Verder ontwikkelen leerstrategie hbo Voorlichting en oriëntatie werkveld hbo Bevestiging keuze opleiding Zichtbaar maken eigen competentieontwikkeling Doorstroominformatie naar ROC propedeuse  Associate degree  Bachelor Slb Hbo Slb Hbo/ROC Portfolio Deficiëntiemodules Opdrachten vanuit opleiding POP en portfolio Terugkoppeling kwalitatieve en kwantitatieve studentspecifieke informatie aan ROC Bij overdracht Min. 2 Slb-gesprekken per jaar jaarlijks In de volgende kolommen benoemen we WAT: welke inhoud heeft de slb in een bepaalde fase als het gaat om doorstromen. WIE: is de eerstverantwoordelijke voor de organisatie van het betreffende proces WELKE: instrumenten zijn er ontwikkeld op mbo en hbo (of zouden dat nog moeten worden) om de mbo=er in de juiste hbo=opleiding in te laten stromen op de meest efficiënte wijze. WANNEER: Hoe past dit in een jaarlijkse cyclus. Nu al is veelal sprake van afwijkende studietrajecten. De projectgroep verwacht dat in de toekomst in het CGO het jaarklassensysteem steeds minder de basis zal zijn van de organisatie en dus ook dit kader. In delaatste kolom wordt het kader daarom gezien als een cyclisch gebeuren waarin jaarlijks de elementen terugkeren. De deelnemer maakt gebruik van de aangeboden procesonderdelen op het moment dat hij daar aan toe is, ongeacht het tijdstip in zijn studie. Elke deelnemer zal op enig moment bezig zijn met 1 van de onderscheiden fasen en gebruik maken van het aanbod als hij er aan toe is, ongeacht de plaats in zijn studietraject

Jaar 3 Verdiepen & verbreden Jaar 4 Tijdpad* WAT Inhoud proces WIE Organisatie proces WELKE Instrumenten WANNEER Jaar cyclus Hbo jaar 2 Integreren Studievoortgang Studie- en beroepskeuze Competentieontwikkeling Associate degree  Bachelor  Werken Slb-er hbo POP Portfolio Gesprekken slb-er groepsgesprekken Min. 2 slb-gesprekken per jaar Jaar 3 Verdiepen & verbreden Vervolg jaar 2: Studie- en beroepskeuzes toevoegen: Zelfprofilering Jaar 4 consolideren Vervolg jaar 3: Bachelor  Masters

Toolkit studieloopbaanbegeleiding Ter ondersteuning van het kader is een toolkit studieloopbaanbegeleiding ontwikkeld. Ingedeeld volgens 6 loopbaanthema’s De achtbaan van de studieloopbaanontwikkeling Zoals eerder gezegd: de projectgroep heeft gekozen voor de competentiewijzer als hoofdinstrument voor dit kader, een instrument dat in onze ogen bij uitstek geschikt is om de doorlopende studiebegeleiding te ondersteunen. Maar wij denken dat op sommige onderdelen soms een aanvullend instrument wenselijk kan zijn. Om de slb-er daarbij te ondersteunen heeft de projectgroep een SLB-Toolkit mbo-hbo ontwikkeld naar analogie van de SLB-toolkit van de FEM. Een tweedelijns ondersteuningsinstrument dus.

De loopbaanthema’s 1. Wie ben ik, wat kan ik?  Mijn capaciteiten. 2.  Wat wil ik, wat past mij?  Mijn motieven.  3. Hoe leer ik op een goede manier?  Mijn leerstrategie. 4.  Wat is mogelijk?  Oriëntatie op opleiding,werkveld 5.  Hoe realiseer ik mijn loopbaandoelen? Mijn loopbaansturing.   6. Hoe laat ik zien wat ik kan en wil?  Mijn zelfprofilering. De toolkit is opgebouwd rond 6 loopbaanthema’s, een variant op die in de dissertatie van Marinka Kuijpers Loopbaanontwikkeling””

De achtbaan Monica van Winkel heeft deze loopbaanthema’s in de vorm van een achtbaan uitgebeeld. De loopbaanthema’s zijn hierin in onderlinge samenhang afgebeeld. Zij staan namelijk niet op zichzelf. Het draaien van rondes en routes in de achtbaan zorgt voor een bewuste loopbaansturing en dat vergroot de kans dat de student op de plek terecht komt die het beste bij hem past. In de achtbaan zien we dat het zowel gaat om het “naar binnen” kijken (je capaciteiten, motieven en leerstrategie), als om het “naar buiten” (orientatie op opleiding en werkveld) kijken. Dan ga je beiden op elkaar betrekken en maak je een hele acht. Daar komen je ontwikkelingsdoelen, loopbaankeuzes en beelden over de toekomst uit voort. Dan ben je bij loopbaansturing, om vervolgens bij zelfprofilering dit aan de buitenwereld over te brengen. Dat kan aanleiding zijn de achtbaan weer te doorlopen

De toolkit Aanvulling op de competentiewijzer Basisvulling door projectgroep Verdere invulling door instellingen op aangeven slb-ers. Structureel uitwisseling tussen instellingen in overleggroep DSLB-toolkit De projectgroep heeft de toolkit gevuld met instrumenten en formats die ingezet kunnen worden bij de studieloopbaanbegeleiding. Wij willen daarbij benadrukken dat wij dit zien als aanvulling op de CW die wij als instrument bij uitstek beschouwen om antwoord te geeven op loopbaanvragen mbt de doorstroom mbohbo. De inhoud van de toolkit zoals deze gepresenteerd wordt is een startpunt in meerdere opzichten: Elke instelling zal de toolkit met zijn eigen lay-out en met zijn eigen invulling op de website zetten Al werkend zullen slb-ers aan kunnen geven hoe de inhoud te wijzigen dan wel aan te vullen Nieuwe instrumenten komen geregeld beschikbaar. Wel vindt de projectgroep een verdere uitwisseling dmv gestructureerd overleg tussen de instellingen van groot belang voor een optimaal vervolg van de toolkit

Voorbeeld Graafschapcollege Inhoud toolkit Voorbeeld Graafschapcollege (CONCEPTFASE) GC Even een korte kennismaking met de toolkit, zoals deze nu op de website van het GC staat (nog niet openbaar!!) Op de USB-stick die u na afloop van deze middag mee kunt nemen is de WORD-versie van de toolkit opgenomen die aan de basis van het GC-concept heeft gelegen Denkt u aan de auteursrechten!

UITROL PILOT IN SECTOR ECONOMIE CONCRETISERING NOVEMBER 2008 –MAART 2009 IMPLEMENTATIE EN 1E UITVOERING VANAF MAART 2009 OVERDRACHT NAAR ANDERE SECTOREN VANAF SEPTEMBER 2009 Hoe nu verder. In de sector Economie gaan we in een pilot uitwerking geven aan deze handreiking, specifiek voor deze sector Dat willen we proberen te doen in de periode november-maart (misschien moeten we het iets opschuiven ivm met de personele bezetting van de wergroep die zich daarmee gaat bezig houden. Maar we verwachten op tijd klaar te zijn om dit cursusjaar nog met de3 feitelijk implementatie te kunnen beginnen Een verdere uitrol over ander sectoren zou mogelijk kunnen vanaf volgend cursusjaar

Dat is wat ik u wilde vertellen over de producten van de projectgroep DSLB. VRAGEN – OPMERKINGEN Afhankelijk van de tijd.