BASISSCHOOL Voortgezet Onderwijs

Grote veranderingen Meer leerkrachten Verhuizen naar een ander lokaal Meer en dagelijks huiswerk Sjouwen met een zware tas Studielessen Huiswerkklas Afstand school – huis Nieuwe klasgenoten Weer de jongste van de school Ander schoolklimaat Andere lestijden Weer de jongste (‘brugpieper’)

Maar eerst………………………………. Maar eerst wordt het basisschooladvies geformuleerd

Hoe komen we tot het Basisschooladvies Bestaat uit: Mening van de basisschool over het onderwijsniveau het functioneren door de jaren heen Onafhankelijke toets- en testgegevens

Toetsen die gebruikt worden voor het advies: Cito LOVS (Cito Leerling- en onderwijsvolgsysteem) (schooltoetsen uit groepen 1 t/m 8 ) Drempelonderzoek (= onafhankelijke toets) Cito Eindtoets (= onafhankelijke toets)

Extra info De basisschool maakt bij het samenstellen van het schooladvies gebruik van: Hago (Haags groep 8 onderzoek) meet de verbale en non-verbale aanleg Schoolvragenlijst geeft inzicht in Werkhouding, Motivatie en Zelfstandigheid

Intelligentieonderzoek Scholen kunnen kiezen voor afname van de Cito Eindtoets of voor afname van een intelligentieonderzoek. Aangevuld met de Niveautoets van Cito Voorbeeld van intelligentieonderzoek: NIO NDT WISK III De score van het drempelonderzoek geeft aan of er verder onderzoek via NIO noodzakelijk is.

Aanmeldingsformulier Met het aanmeldingsformulier kan de leerling op één VO-school worden aangemeld. BOVO-digitaal: Digitaal overdrachtssysteem voor uitwisseling van het onderwijskundig rapport. Uniek BOVO-leerlingnummer: Met dit nummer meldt de VO-school de leerling aan in BOVO-digitaal, waardoor de basisschool direct op de hoogte is van de aanmelding en de VO-school het onderwijskundig rapport kan bekijken.

Aanmeldingsformulier Uniek BOVO aanmeldingsnummer Met het aanmeldingsformulier kan de leerling op één VO-school worden aangemeld.

Alle gegevens in bovodigitaal BOVO-digitaal: Digitaal overdrachtssysteem voor uitwisseling van het onderwijskundig rapport.

Cito Eindtoets De Cito Eindtoets wordt afgenomen op 11, 12 en 13 februari. Deze toets bestaat uit vragen op het gebied van: taal studievaardigheden rekenen-wiskunde wereldoriëntatie (op meeste scholen) Uitslag in de week van 10 maart! De Cito Eindtoets wordt dit schooljaar afgenomen van 1 t/m 3 februari 2011.

Welke stappen nemen ouders? 1. Bezoeken open dagen VO met hun kind. 2. 1e aanmeldingsperiode Aanmeldingsformulier inleveren bij school van uw keuze. Let op: 18 januari 2014 aanmelding PrO en vmbo met LWOO Let op: 25 januari 2014 aanmelding vmbo, havo en vwo Alle aanmeldingen in deze periode worden gezien als gelijktijdig binnen gekomen (t/m vrijdag 21 maart). 3. Behandelperiode t/m donderdag 27 maart VO-school beoordeelt of de leerling plaatsbaar is op basis van toelatingscriteria. Ouders ontvangen via de school een folder van BOVO met alle belangrijke data. Deze folder wordt aan de scholen overhandigd tijdens de uitwisselingsmarkten. Open dagen: 3 januari t/m 12 maart 2011 1e aanmeldingsperiode LWOO en PrO : 15 januari t/m 12 maart 2011 1e aanmeldingsperiode vmbo havo en vwo : 29 januari t/m 12 maart 2011 1e behandelperiode LWOO en PrO : 17 januari t/m 17 maart 2011 1e behandelperiode vmbo havo en vwo : 29 januari t/m 17 maart 2011 Alle aanmeldingen gelden als gelijktijdig aangemeld. De VO-school bekijkt a.d.h.v. toelatingscriteria en/of voorrangregels of de leerling plaatsbaar is. Indien een leerling NIET plaatsbaar is, worden ouders en de PO-school zo snel mogelijk op de hoogte gesteld met de motivering voor het afwijzen.

4. Bericht van wel/niet plaatsing op 28 maart 2014: Toepassen van eventuele voorrangsregels Plaatsing bij voldoende ruimte Loting bij onvoldoende ruimte Nb. De toelatingscriteria en voorrangsregels worden door de VO- scholen zelf bepaald en kunnen per school verschillen. Kijk voor criteria en voorrangsregels op website van de VO- school. 18 maart 2011: Bericht van plaatsing, op sommige scholen loting.

5. 2e aanmeldingsperiode vanaf/op 31 maart 2014 Voor kinderen die na de 1e periode niet zijn aangemeld op een school (bijv. doordat ze uitgeloot zijn). Aanmeldingsformulier inleveren bij school van uw keuze. Aanmelding op volgorde van binnenkomst. Hierbij geldt de volgende uitzondering: 2e aanmeldingsperiode: vanaf maandag 21 maart 2011.

Bericht van wel/niet plaatsing voor leerlingen van de tweede Uitzondering Bij over aanmelding op de eerste dag van de tweede periode worden deze aanmeldingen behandeld als gelijktijdig binnengekomen. Vervolgens vindt onder deze aanmeldingen een loting plaats om alsnog een volgorde van binnenkomst te bepalen. Het doel hiervan is dat ouders zich niet genoodzaakt voelen om zo vroeg mogelijk bij de VO-school aanwezig te zijn om hun kind aan te melden. Bericht van wel/niet plaatsing voor leerlingen van de tweede periode zodra de VO-school een besluit heeft genomen. De VO-school geeft het bericht van wel/niet plaatsing nadat zij het besluit genomen hebben. 8 april is de uiterlijke datum voor bericht van wel/niet plaatsing naar ouders en PO-school.

Uitstroom naar het VO PO sbo bo so VO PrO vmbo (LWOO) havo vwo vso

Schooltypen Onderbouw vwo PrO havo vmbo 6 jaar 5 jaar 4 jaar (met of zonder LWOO) 3 jaar Onderbouw 2 jaar Welke school je ook kiest, in de eerste leerjaren (de onderbouw) van al deze schoolsoorten leren alle leerlingen grotendeels hetzelfde. Daarna komen er grote verschillen. Het vwo duurt bijvoorbeeld langer dan de andere schoolsoorten en ook het eindniveau van het vwo ligt hoger. Ook kan de manier waarop je les krijgt per schoolsoort verschillen. Nb. havo en vwo onderbouw = 3 jaar 1 jaar

Speciaal basisonderwijs Het onderwijssyteem Praktijk- Onderwijs 5 jaar MBO 1 – 4 jaar HBO 4 jaar Universiteit 4 tot 5 jaar VMBO 4 jaar HAVO 5 jaar VWO 6 jaar Speciaal basisonderwijs basisonderwijs

Praktijkonderwijs Veel individuele begeleiding 5 jaar Veel individuele begeleiding Voor kinderen die wel een vak kunnen leren maar voor wie het vmbo te zwaar is Het onderwijs is sterk op de praktijk gericht Op het praktijkonderwijs soms een Haags vmbo-diploma worden gehaald Vakken: taal, rekenen, informatiekunde, L.O. Daarnaast beroepsgerichte vakken gericht op bijv. magazijn- of vorkheftruckwerk, de horeca, de bouw en het grootwinkelbedrijf (per school verschillend). De toelating is wettelijk geregeld: basisschooladvies praktijkonderwijs toets lezen, taal en rekenen: Cito LVS intelligentie-onderzoek: NDT Voor de toelating speelt de cito-eindtoets géén rol

Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs met LWOO ROC 1 – 4 jaar Lwoo = leerwegondersteunend onderwijs Voor kinderen die wel een vmbo-diploma kunnen halen maar hierbij extra hulp nodig hebben Hetzelfde programma als vmbo + extra hulp en begeleiding Kinderen halen een gewoon vmbo-diploma Toelating is wettelijk geregeld: basisschooladvies vmbo + lwoo toets lezen, taal en rekenen: Cito LVS intelligentie-onderzoek: NIO Voor de toelating speelt Cito-eindtoets géén rol VMBO + lwoo 4 jaar

Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs VMBO MBO 1 – 4 jaar Voorbereiding op middelbaar beroepsonderwijs VMBO-leerwegen: basisberoepsgerichte leerweg kader-beroepsgerichte leerweg gemengde leerweg theoretische leerweg (voorheen mavo) Een leerweg is een manier van leren: beroepsgericht: meer praktijkvakken theoretisch gericht: meer theoretische vakken Sectoren vanaf 3e klas - techniek - zorg & welzijn - economie - landbouw Toelating: basisschooladvies + Citoscore of IQ score. VMBO 4 jaar

vmbo: sectoren Techniek Zorg en Welzijn Economie Landbouw bouwtechniek, metaaltechniek, elektrotechniek, voertuigentechniek, installatietechniek, grafische techniek, bouwbreed, techniekbreed, metalektro en instalektro. Zorg en Welzijn verzorging, uiterlijke verzorging en zorg-en-welzijnbreed Economie administratie, handel en verkoop, mode en commercie, handel en administratie, consumptief-breed Landbouw landbouw en natuurlijke omgeving, landbouw-breed Intersectoraal dienstverlening en commercie, technologie en commercie, technologie en dienstverlening, ICT-route, sport dienstverlening en veiligheid. Elke leerweg kent een keuze uit vier sectoren: Techniek, Zorg en Welzijn, Economie en Landbouw. Leerlingen in het vmbo kiezen op zijn vroegst aan het eind van het tweede leerjaar voor één van de vier sectoren. Binnen deze sectoren bestaan weer beroepsgerichte programma’s, zoals je kunt zien in het schema hierboven. De intersectorale programma’s uit de onderste rij zijn gecombineerde beroepsgerichte programma’s. Het zijn combinaties van de verschillende sectoren uit de bovenste vier rijen. Nb. Niet iedere school biedt alle beroepsgerichte programma’s.

Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs HAVO HBO of MBO 4 jaar Voorbereiding op hoger beroepsonderwijs Meer leerstof dan bij vmbo-t Alle leerlingen krijgen Engels en Frans of Duits Meer huiswerk Toelating: basisschooladvies + Citoscore of IQ score. Vanaf 4e klas: onderwijs in een bepaald profiel: cultuur & maatschappij economie & maatschappij natuur & gezondheid natuur & techniek andere manier van lesgeven : Het studiehuis HAVO 5 jaar

havo hoger algemeen voortgezet onderwijs Duur: Bovenbouwprofielen: Vervolgopleiding: 5 jaar (3 jaar onderbouw + 2 jaar bovenbouw) Natuur en techniek Natuur en gezondheid Economie en maatschappij Cultuur en maatschappij HBO Het havo duurt vijf jaar en is vooral bedoeld als voorbereiding op het hbo (hoger beroepsonderwijs). Met een bewijs dat de eerste drie leerjaren havo met gunstig gevolg zijn doorlopen, kan een leerling doorstromen naar een vakopleiding (niveau 3) of een middenkaderopleiding (niveau 4) van het mbo. Profielen: Elk profiel heeft een gemeenschappelijk deel, dat voor alle profielen gelijk is. Daarnaast is er een profieldeel dat elk van de profielen kenmerkt. Ten slotte is er een vrij deel. Deze vrije ruimte kan de leerling gebruiken om vakken te volgen uit een ander profieldeel. Dat vergroot je mogelijkheden om door te stromen naar het hoger onderwijs.

Het studiehuis Leerlingen leren zelfstandig, alleen of in groepjes HBO Of MBO 4 jaar Leerlingen leren zelfstandig, alleen of in groepjes Naast klassikale lessen ook: - informatie zoeken via internet - interviews afnemen - onderzoek doen - ondernemen culturele activiteit Er wordt een groot beroep gedaan op de zelfstandigheid van leerlingen HAVO 5 jaar

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs VWO Universiteit of HBO 4 tot 5 jaar Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs VWO Voorbereiding op wetenschappelijk onderwijs: de universiteit Alle leerlingen krijgen Frans, Duits en Engels Op het Gymnasium ook Latijn en Grieks Sommige scholen hebben tweetalig vwo Toelating: basisschooladvies + Citoscore of IQ score Vanaf 4e klas: onderwijs in een bepaald profiel: cultuur & maatschappij economie & maatschappij natuur & gezondheid natuur & techniek andere manier van lesgeven: Het studiehuis VWO 6 jaar

vwo voorbereidend wetenschappelijk onderwijs Duur: Bovenbouwprofielen: Vervolgopleiding: 6 jaar (3 jaar onderbouw + 3 jaar bovenbouw) Natuur en techniek Natuur en gezondheid Economie en maatschappij Cultuur en maatschappij HBO of universiteit Het vwo duurt zes jaar en is vooral bedoeld als voorbereiding op het wo (wetenschappelijk onderwijs). Met een bewijs dat de eerste drie leerjaren van het vwo met een gunstig gevolg zijn doorlopen, kan een leerling doorstromen naar een vakopleiding (niveau 3) of een middenkaderopleiding (niveau 4) van het mbo. Tot het vwo behoren het atheneum en het gymnasium. Op het gymnasium krijgen alle leerlingen Grieks en Latijn in de onderbouw en Grieks en/of Latijn in de bovenbouw. Op het atheneum wordt soms Latijn gegeven als keuzevak. Profielen: Elk profiel heeft een gemeenschappelijk deel, dat voor alle profielen gelijk is. Daarnaast is er een profieldeel dat elk van de profielen kenmerkt. Ten slotte is er een vrij deel. Deze vrije ruimte kan de leerling gebruiken om vakken te volgen uit een ander profieldeel. Dat vergroot je mogelijkheden om door te stromen naar het hoger onderwijs.

Onderbouw voortgezet onderwijs (vmbo, havo, vwo) Vakken / leergebieden: Nederlands Engels Rekenen en Wiskunde Mens en Natuur Mens en Maatschappij Kunst en Cultuur Bewegen en Sport Het onderwijsaanbod in de onderbouw van het voortgezet onderwijs (VO) bestaat in de eerste twee leerjaren uit het kerndeel en het differentieel deel. Het kerndeel omvat minstens tweederde deel van het onderwijsprogramma. De rest van de tijd is beschikbaar voor het differentiële deel. Het kerndeel is bestemd voor alle leerlingen en bevat 58 globaal geformuleerde kerndoelen. Die kerndoelen beschrijven wat alle leerlingen in de onderbouw moeten leren. Kerndoelen zijn in het voortgezet onderwijs als volgt onderverdeeld: Nederlands Engels Rekenen en Wiskunde Mens en Natuur Mens en Maatschappij Kunst en Cultuur Bewegen en Sport. Met het differentieel deel beschikt iedere school over vrije uren die de school kan gebruiken voor extra lessen binnen het kerndeel. Of voor lessen en activiteiten die buiten het kerndeel vallen, zoals godsdienstles, levensbeschouwelijke vorming of andere onderwerpen waarmee de school zich wil profileren. De ruimte voor eigen keuzes van de school in het differentiële deel is beperkter als leerlingen: op het gymnasium Grieks en Latijn moeten krijgen; op de havo en het vwo verplicht een tweede en derde moderne vreemde taal moeten volgen; in het vmbo, met uitzondering van de basisberoeps gerichte leerweg, een tweede moderne vreemde taal moeten volgen; in Friesland het vak Fries moeten krijgen.

Overige aanbod Kopklas vmbo-t en Kopklas havo/vwo Een extra jaar PO óp de VO-school met veel aandacht voor taal. Doel: Doorstromen naar vmbo-t of havo/vwo Internationale schakelklassen (ISK) Voor leerlingen korter dan 2 jaar in Nederland Onderwijs voor hoogbegaafden VO-scholen met Leonardo-onderwijs Kopklassen: Leerlingen die vmbo-t, havo of vwo kunnen halen, maar door hun taalachterstand een lager basisschooladvies hebben gekregen, kunnen naar een kopklas. De kopklas is een extra jaar basisonderwijs. In dat extra jaar leren ze vooral veel Nederlands en worden ze voorbereid op de brugklas. Na dat jaar gaan ze naar een gewone brugklas. De kinderen krijgen les op middelbare scholen, omdat zij beter passen op een school voor het voortgezet onderwijs. Ze blijven dus niet een jaar langer op de basisschool. Het is belangrijk dat de leerlingen zelf graag naar de kopklas willen en hun best willen doen. De leerlingen mogen niet ouder zijn dan 13 jaar. Er zijn twee kopklassen: één met als doel doorstroming naar vmbo-t en één met als doel doorstroming naar havo/vwo. ISK: Het ISK is een speciale klas voor leerlingen van 12 tot 18 jaar die nog maar kort in Nederland zijn (richtlijn is minder dan 2 jaar) en het Nederlands niet of nauwelijks beheersen. In deze klas volgen ze een cursus Nederlands, zodat ze daarna naar een gewone klas op de middelbare school kunnen. Leerlingen zitten 1 tot 2 jaar in deze schakelklas. In de regio Haaglanden bieden drie VO-scholen ISK aan. Voor meer informatie zie Wegwijzer Voortgezet Onderwijs.

Tips voor ouders Bij het kiezen van een VO-school spelen allerlei zaken een rol, zoals: kosten, opvang bij lesuitval, afstand huis – school, mogelijkheden voor extra ondersteuning en begeleiding (bijv. bij dyslexie, huiswerk). Bezoek scholen! Bespreek de keuze met uw kind Leestips: - BOVO Ouderfolder - Website BOVO Haaglanden Checklist bij schoolkeuze & Handige websites (zie: www.bovohaaglanden.nl > primair onderwijs > ouders) - De Wegwijzer VO (uitgave: gemeente Den Haag) - VO-gids ministerie OCW (zie: www.rijksoverheid.nl)

Einde