croonenarchitecten PROJECTDEFINITIES VOOR DE BOUW VAN EEN VLINDERKAS IN PARK LINGE- ZEGEN IN DE GEMEENTE BEMMEL DE VLINDERKAS IS GESITUEERD IN HET ZUIDEN VAN PARK LINGEZEGEN IN HET OUDE KWELGEBIED TEN NOORDWESTEN VAN DE RIVIER DE WAAL IN EEN OPEN STROOK TUSSEN GROENOPSTANDEN WERKNUMMER: DATUM : 20 JANUARI 2010 De Vlinderkas Park Lingezegen vlinderka s

croonenarchitecten DE VLINDERKAS IN PARK LINGEZEGEN In het KAN-gebied (het knooppunt Arnhem / Nijmegen) is een groot park gepland waarvan de contouren inmiddels zijn vastgesteld. In dit park wordt een schat aan activiteiten ontwikkeld op het gebied van natuurbeleving en recreatie. Eén van die activiteiten is de oprichting van een structuur die als werktitel “de vlinderkas ” heeft meegekregen. Deze structuur moet een icoon worden van het park Lingezegen van waaruit de doelstellingen voor het verbinden van natuur en cultuur worden gevoed middels voorlichting, presentaties, installaties (op het gebied van techniek en beeldende kunst), educatiedagen, workshops en proefprojecten. Dit alles voor verschillende doelgroepen: jong en oud. Met de Gemeente Lingewaard is overeenstemming bereikt over het deel van het park en de locatie van de structuur. Met de provincie Gelderland is op planologisch ruimtelijk niveau overleg gevoerd over inpassing van het initiatief in de globale doelstellingen van het park. Met de overige initiatiefnemers in het plangebied is met succes afstemmingsoverleg gevoerd over de te ontwikkelen relaties tussen de initiatieven om de afzonderlijke exploitaties te versterken. De Vlinderkas is een initiatief van de Stichting Naturama uit Nijmegen. Het oorspronkelijke doel was een beschermde inheemse biotoop te ontwikkelen waar vlinders konden worden opgekweekt, groot gebracht en aan de inheemse natuur worden teruggegeven; e.e.a. om de sterke terugloop van de vlinderstand tegen te gaan. De vlinderkas diende daarom ook dicht bij een geschikte leef- omgeving voor deze kwetsbare insecten te worden opgericht. Inmiddels is het initiatief in breder perspectief getrokken. Hierbij wordt gekeken naar de zelfvoorzienendheid en de duurzaamheid van de op te richten structuur. De beschermde inheemse biotoop veranderde in het denken in een beschermende en leefbare omgeving waarbij op natuurlijke wijze de omstandigheden kunnen worden aangepast voor een gezond en productief leefmilieu. Door niet meer te denken in gebouwen, maar in structuren wordt het abstractieniveau van het project verhoogd waardoor allerlei nieuwe en toekomstige ontwikkelingen op het gebied van milieu, natuur en techniek in de structuur kunnen worden aangebracht, ondergaan, gemeten en geëvalueerd. Een groot aantal disciplines zullen bij het ontwerp van de structuur betrokken worden: bioloog, ecoloog, vormgever, ingenieur, con- structeur, installateur, enz. enz.

croonenarchitecten DE VLINDERKAS IN PARK LINGEZEGEN Voor de vlinderkas is een voorlopig ontwerp gemaakt; voor de constructieve opzet; voor de verschijningsvorm en voor het gebruik van de structuur voor ontmoeting, educatie, contact met de natuur en multifunctioneel gebruik voor o.a. educatieve doeleinden over ecolo- gie; natuurontwikkeling en cultuurontwikkeling. Naast een ont- vangstruimte zijn er ruimten voor voorlichting, lezingen, culturele manifestaties en een grote kasruimte waarin een vlinderbiotoop wordt aangelegd, compleet met bosjes, bomen en struiken en een water- loop die dwars door de kas stroomt.

croonenarchitecten Links is de plattegrond aangegeven van de structuur van de vlin- derkas Dit ontwerp richt zich op het maken van een structuur met een gecontroleerd binnen- en buitenmilieu en vormt een object waarin geleefd kan worden: het binnenmilieu kan worden gezien als een zelfvoorzienend gebouw of werkplaats; het buitenmilieu in de struc- tuur is regelbaar en instelbaar: het kan regenen op afroep; de belichting en verlichting kunnen worden aangepast; zelfs de tem- peratuur kan binnen bepaalde grenzen worden gekozen. De totale structuur is bekleed met intelligent glas: glas, waarmee je energie kunt opwekken, glas waarmee je licht en warmte kunt weren, glas waarmee je warmte en elektrische energie kunt genereren, glas, dat een bescherming vormt voor de onderliggende structuren, waardoor bijvoorbeeld weinig of geen onderhoud meer nodig is. Glas is in wezen gesmolten zand en gaat bij verantwoord gebruik honderden jaren mee (duurzaamheidaspect). De structuur wordt middels de principes van IFD (industrieel, flexibel en demontabel) ontworpen en geconstrueerd. Eenvoud, logica en begrijpbaarheid van de structuur voor de leek zullen uitgangspunten zijn bij de ontwikkeling van de structuur. Onderzoekers zullen metingen verrichten over energieopwekking, binnenklimaat, en duurzaamheidaspecten.

croonenarchitecten Om te komen tot een succesvolle realisatie van de vlinderkas in park Lingezegen is een club van initiatiefrijke personen, instellingen en bedrijven nodig. In eerste instantie moet er het besef zijn dat dit soort initiatieven be- langrijk is voor de toekomstige ontwikkeling van huisvesting in relatie tot natuur en milieu: het moet niet het zoveelste huis van de toekomst worden, maar meer een structuur waarmee je kunt proefdraaien voor de toekomst, waarbinnen ontwikkelingen kunnen plaatsvinden, die het gevolg zijn van voortschrijdende kennis op basis van waar- nemingen (voelen en meten). Dit project moet ook niet megalomane trekjes krijgen zoals het zeer interessante en omvangrijke Eden-project in zuidwest Engeland, maar moet dicht bij de mensen staan, zodat ze het kunnen ervaren en begrijpen. Er zijn natuurlijk al een groot aantal enthousiaste en positieve reac- ties op dit initiatief genoteerd: De Gemeente Lingewaard omarmt het initiatief en heeft in overleg met betrokken partijen een locatie in het park Lingezegen aan- gewezen; op ambtelijk niveau is binnen de Provincie Gelderland positief gereageerd en is het initiatief in gedachten al gekoppeld aan een project voor onderzoek naar binnenmilieu in leslokalen. Ontwerpers milieutechniek hebben al aangegeven klaar te staan om aan de slag te gaan……….. Voordat dit allemaal kan gaan starten, dient e.e.a. bestuurlijk te worden ingericht : wie worden de eigenaar(s) en de beheerder(s): wie vormen de stuurgoep, de bouwcommissie, het projectmanage- ment, de ontwerpgroep en “last but not least” de “fundraisers”. De gedachten hierover moeten nader uitgewerkt worden door de initiatiefnemers in overleg met de Parkorganisatie. Het projectmanagement van de Floriade heeft het initiatief met groot enthousiasme ontvangen en een kleiner zusje van de vlinderkas voorlopig gealloceerd op een belangrijk deel van het park: het themagedeelte: “Environment”. Wellicht kan het laatste initiatief het Paviljoen Gelderland worden op de Floriade.

croonenarchitecten Het programma van eisen: Maak een structuur waarin je kunt wonen en werken; waarin je het klimaat kunt regelen, zonder gebruik te maken van fossiele energie- bronnen. Deze structuur beschermt mens en dier tegen grote klimaatschom- melingen. De structuur is gemaakt van materialen die in de directe omgeving gewonnen kunnen worden; andere noodzakelijke materialen, die van grotere afstand worden aangevoerd, zijn zo duurzaam dat ze generaties mee kunnen en eenvoudig elders kunnen worden hergebruikt. Dimensioneren van constructiedelen wordt gebaseerd op duur- zaamheid: courantheid van afmetingen en mogelijkheid tot her- gebruik van de elementen en de verbindingsmiddelen. Voor verwarming wordt gebruik gemaakt van oriëntatie op de zon, passieve opslag van warmte, van warmtepompen. Tijdens langdurige perioden van koude kan teruggetrokken worden in kleinere geconditioneerde ruimten. Drinkwater wordt gewonnen uit grondwater; de voor het leven benodigde mineralen uit het grondwater worden gecontroleerd; ontbrekende mineralen moeten uit het voedsel komen. In dat verband kan ook regenwater als drinkwater gebruikt worden. Regenwater wordt opgeslagen in een bassin; naar behoefte kan hiermee de regeninstallatie worden bevoorraad die in de binnentuin is aangebracht. De binnentuin kan geopend of gesloten worden. In het laatste geval ontstaat er een eigen “buitenklimaat” waarin luchtkwaliteit, temperatuur en vochtigheid aangepast kunnen worden. De binnentuin is bedoeld voor tuinbouw en recreatie. Hierdoor kunnen zelfs (sub)tropische groenten en fruit verbouwd worden. Ook het groeiseizoen kan worden verlengd. Zelfs de dag- lichtintervallen kunnen worden vergroot d.m.v. lichtbronnen die worden gevoed door stroom die overdag is opgewekt met de translucente fotovoltaïsche cellen die onder de glaskap liggen. Meet- en regelapparatuur besturen de structuur. Van de meetgegevens worden evaluaties gemaakt. Het is wel de bedoeling dat er ook handmatig wordt geregeld om juist een interactie te krijgen tussen mens en machine. Ook dient de techniek dicht bij het menselijk handelen te staan, waardoor kan worden begrepen wat er in de verschillende situaties gebeurt. Op de Floriade zal de black-box functioneren als voorlichting- en expositieruimte; regelmatig zullen demonstraties gegeven kunnen worden van het ingrijpen in het “binnenmilieu”, en dan met name in de binnentuin. De jaren 2009 en 2010 zijn de ontwikkelingsjaren, 2011 is het bouwjaar en in april 2012 wordt de structuur voor het publiek opengesteld. In het najaar van 2012 wordt de structuur uiteengenomen en overgeplaatst naar park Lingezegen als onderdeel van de Vlinderkas.