Mandaten in internationaal perspectief Tips voor de Vlaamse en federale overheid Putseys Line

Situering onderzoek Contractmanagement en topambtenaren: Contractualisering van de sturingsrelatie: van traditioneel hiërarchische sturing naar contractuele sturing met afspraken omtrent opdrachten en middelen Contractualisering van de arbeidsrelatie: van traditionele statutaire rechtspositie naar een tijdelijke benoeming op basis van een arbeidscontract

Situering cases Verschillen in graad van contractualisering

•België: - ongeveer 450 managementfuncties: N, N-1, N-2, N-3 •Nederland: leden Algemene Bestuursdienst (1995); 65 TMG •Denemarken: - 18 departementshoofden Direktors •Verenigd Koninkrijk: leden Senior Civil Service (1996) •Nieuw-Zeeland: - 38 Chief Executives I. Doelgroep

Ondersteunende organisatie •België: - HR topambtenaren afdeling – selectie, MD, PrestMgt •Nederland: - Bureau ABD - Mobiliteit & MD •Denemarken: - Ministerie van Financiën – PersoneelsMgt. •Verenigd Koninkrijk : - Cabinet Office – Prest.Mgt, Comp.Mgt en Beloning •Nieuw-Zeeland: - State Services Commission- Arbeidsvw, Prest.Mgt & Beloning

•België: responsabilisering hard : management (6 jr)- & operationeel plan (1 jr) •Nederland: resultaten & vertrouwenzacht : werkafspraak •Denemarken: beloning : Direktorkontrakt - niet verplicht ! •Verenigd Koninkrijk : resultaten & beloning : performance agreement •Nieuw-Zeeland: responsabilisering : performance agreement II. Sturingsrelatie: tijdstip, reden en soort prestatie- akkoorden

Sturingsrelatie: betrokkenen •België: - N&Minister; N-1 & N; N-2, N -1 & N; N -3, N-2 & N •Nederland: - Minister & SG ; SG & DG •Denemarken: - Departementshoofd & Direktor •Verenigd Koninkrijk: - SCS lid & hiërarchisch overste •Nieuw-Zeeland: - Minister & Chief Executive

Sturingsrelatie: relatie met andere plannen •België: - beleidsbrief •Nederland: - managementcontract •Denemarken: - performance agreement agentschap •Verenigd Koninkrijk : - public service agreement/business plan •Nieuw-Zeeland: - p urchase agreement

Arbeidsrelatie: rechtspositie •België: - ambtenarenstatuut - mandaat 6 jaar (2 uitz.) Nederland: - ambtenarenstatuut - mandaat max. 7 jaar •Denemarken: - ambtenarenstatuut of contract van bep.duur 6 jr & 1x hernieuwbaar 3 jr •Verenigd Koninkrijk: - contract van (on)bepaalde duur •Nieuw-Zeeland: - contract van bepaalde duur 5 jr- 1x hernieuwbaar 3 jr

Arbeidsrelatie: selectie en competentieraamwerk •België: N en N-1: open; N-2 & N-3: gesloten - voorselectie door jury+bureau - keuze minister •Nederland: open - voorselectie door ambtenaren - keuze minister •Denemarken: “open” - selectie en keuze door minister - advies ambtelijke top •Verenigd Koninkrijk: “ open” - meestal voorselectie door ambtenaren - keuze minister •Nieuw-Zeeland: open - voorselectie door ambtenaren - keuze minister

Arbeidsrelatie: evaluatie •België: - 2 jr + eindevaluatie door betrokken partijen & bureau •Nederland: - jaarlijks door minister (SG) en SG (DG) •Denemarken: - jaarlijks door departementshoofd •Verenigd Koninkrijk: - jaarlijks door hiërarchisch overste •Nieuw-Zeeland: - jaarlijks door State Services Commissioner

Arbeidsrelatie: ontslagmogelijkheid? •België: - interne: neen externe; in principe na tss. (2jr) of eindevaluatie •Nederland: - ja; bij gebrek aan vervolgbenoeming & na 2 jr. pool •Denemarken: - ja; in principe bij onvoldoende prestatie •Verenigd Koninkrijk: - ja; in principe bij onvoldoende prestatie •Nieuw-Zeeland: - ja; in principe bij negatieve jaarlijkse evaluatie

Arbeidsrelatie: beloning •België: - functiezwaarte •Nederland: - functiezwaarte, toeslag, variabele beloning +/- prestatie •Denemarken: - functiezwaarte, toeslagen en prestatie •Verenigd Koninkrijk: - functiezwaarte en prestatie (basissalaris en bonus) •Nieuw-Zeeland: - functiezwaarte, marktwaarde en prestatie

III. Contractmanagement: voordelen • Prestatiemanagement instrument •Accountability instrument • Link tussen prestatie, beloning & MD • Democratische controle & bescherming • Mobiliteit & loopbaanplanning • Ontslag bij slechte prestatie/verplaatsing bij conflict • Verhoogde flexibiliteit

Contractmanagement: nadelen • Checklist gedrag & veeleisend evaluatieproces • Hoge kosten van prestatieakkoorden & kt aanstelling • Continuïteit van leiderschap • Aantasting traditionele gelijkheid ambtenaar • Technische onafhankelijkheid & Ambtelijke integriteit

Aanbevelingen voor Vlaanderen: Randvoorwaarden 1.Politiek-ambtelijke cultuur gericht op samenwerking 2.Responsabilisering & handelingsvrijheid en bevoegdheden 3.Vastleggen verantwoordelijkheden tsn. politiek- ambtelijke actoren 4.Begeleiding bij invoeren prestatie-akkoorden

IV. Aanbevelingen voor Vlaanderen: Fundamentele keuzen 1. Politieke (spoilssysteem) of Manageriële contracten ? - bestuurlijke traditie & cultuur – wantrouwen & politisering top 2. Alle overheidsorg. of alleen uitvoerende agentschappen? - flexibel format 3. Harde of Zachte prestatie-akkoorden? -leerproces/PMS/samenwerkingscultuur/PLOEG /ambtelijke cultuur/deregulering/flexibiliteit

Fundamentele keuzen 4. Scope TMG? N en N-1 in departement, IVA & EVA - test – verzekeren continuïteit – hefboom van verandering 5. Verplicht of vrijwillig? - ambtelijke cultuur 6. Individuele en /of collectieve verantwoordelijkheid? - link organisatorische plannen + eigen bijdrage 7. Ondersteunende structuur - integratie in globale personeelsmanagement

Aanbevelingen: Sturingsrelatie • Duur: jaarlijks • Betrokken partijen: - Dep. & IVA: Minister en N, N en N-1 - EVA: Raad van Bestuur •Aard: - uniform maar aanpasbaar •Koppeling met: - beheersovereenkomst IVA/EVA (specifiëring) - strategisch plan beleidsdomein departement - financiële cyclus

Aanbevelingen: Arbeidsrelatie •Rechtspositieregeling: - afvloeimogelijkheid afh prestatie / vervolgbenoeming - flexibel maar beperkte duur nlg aard en complexiteit •Selectie: open - ambtelijke voorselectie.+ keuze door regering/minister & N •Evaluatie: 360°- jaarlijks en op einde aanstelling - nadruk op ontwikkeling •Beloning: functiezwaarte en prestatiegerelateerd - hoogte bonus ifv moeilijkheidsgraad

Aanbevelingen: Flankerend beleid Ondersteunende structuur •Doelgroep: top (N en N-1) en middenmanagement •Taken: - voorselectie - vervolgbenoeming top - vertic. & horiz. mobiliteit verkokering - netwerking - loopbaanbeleid - ontwikkeling (hippo’s) & midden - good practices & nieuwe evoluties HRM