Eten van de boom van kennis Prof. dr. Sofie De Kimpe Vakgroep Criminologie – SVA Brussel 16-9-2009 Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe

Leiding geven & opleiding Rapport federale politieraad Leiding geven De opleiding Motoren van professionalisering Rode draad: hoe politie meer professionaliseren? Hoe het politievak beter maken? Hoe ‘policing’ beter maken? Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Leiding geven Wat staat er in het rapport? Het mandaat: een vraagstuk van sturing De leider, ook lid van de organisatie We zoomen in op twee thema’s Leiding geven Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Rapport federale politieraad Mandaat De verschillende fasen bij het opnemen van een mandaat moeten meer gefaseerd, samenhangend en geïntegreerd worden benaderd! Selectie-voorbereiding-begeleiding-opdrachtbrieven-leiding geven-evaluatie van de mandaathouder. Positieve beoordeling van het mandaatsysteem Meer flexibiliteit Duurtijd beperken van mandaat Geen opdrachtbrieven Opmerkingen leidinggevenden geclusterd in twee thema’s MANDAAT LEIDINGGEVENDE ALS LID VAN DE ORGANSIATIE Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Rapport federale politieraad 2. Personeelsbeleid tav leiders Nood aan loopbaanplanning Vragen bij competenties: management en leiding geven, vooral coaching en people management (Comité P) Vragen bij de opleiding Instituut voor leiderschap Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Het mandaat: een vraagstuk van sturing Spanningsvelden Beleidsvoorbereiding : politiek – management Spanningsveld heeft invloed op mate van sturing (invloed van de leider-ambtenaar) Rol van de leider-ambtenaar (is geëvolueerd in de tijd) Medewerker – professional – procesmanager - manager Copernicus als voorbeeld THEMA 1 HET MANDAAT OM MEER INZICHT TE VERWERVEN IN DIT VRAAGSTUK MOETEN WE ONZE BESTUURSKUNDIGE BRIL OPZETTEN UITGANGSPUNT JE KAN OOK LEIDERS PROFESSIONALISEREN DOOR HUN STURING TE PROFESSIONALISEREN Mate van sturing is geëvolueerd in de tijd (VB korpschef) impact van de lokale overheden is gedaald impact van de centrale overheden is gestegen KORPSCHEF: MEER STURING, MINDER STUURBAARHEID ROL Veranderd: uitvoerder (medewerker) – deskundige – procesmanager – zelfstandig manager Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Het mandaat: een vraagstuk van sturing Contractualisering van arbeidsrelatie Geen hiërarchische sturing Contractuele sturing met afspraken omtrent middelen en opdrachten door middel van een prestatieakkoord Doel: toename verantwoording en verantwoordelijkheid (responsabilisering) Duur is beperkt - flexibiliteit Wat is een mandaat? Vervangen van de statutaire rechtspositie (korpschef voor het leven benoemd) door een arbeidscontract Gekoppeld aan een mandaatopdracht (opdrachtbrief) Probleem : mandaat uitgehold door het te beperken in de tijd Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Het mandaat: een vraagstuk van sturing Contra: Vergroten politisering (invloed op mandaat) Blindheid van de ambtenaar (eigen prestaties) Pro: Flexibiliteit (mobiliteit intern-extern) Beleidsdynamisme WELKE IMPACT HEEFT DIT MANDAAT NU OP PROFESSIONALISERING VAN LEIDING GEVEN HEEFT DIT IMPAT GEHAD OP DE MACHTSVERHOUDINGEN HEEFT DIT IMPACT GEHAD OP DE PROFESSIONALISERING Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Het mandaat: een vraagstuk van sturing 1. Impact spanningsveld Voorbeeld relatie politiek-korpschef Rol van de korpschef blijft onduidelijk adviesverlening vs. beslissen (impact op beleid) Meerderheid beweert zelf touwtjes in handen te hebben Hechten veel belang aan relatie burgemeester en procureur (mandaatvragstuk-evaluatie) Hoe zit het met het spanningsveld tussen de politiek en de korpschef Wie stuurt het beleid? Hoe groot is de professionaliteit van de sturing? Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Het mandaat: een vraagstuk van sturing Sturingsimpact afhankelijk van Context Persoon korpschef en burgemeester Rol die ze moeten spelen in bepaalde context (crisissituatie = medewerker) Hoe zit het met het spanningsveld tussen de politiek en de korpschef Wie stuurt het beleid? Hoe groot is de professionaliteit van de sturing? Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Het mandaat: een vraagstuk van sturing 2. Impact op de vakontwikkeling Professionalisering is gedaald Geen aandacht voor het vak Sterke druk op prestaties Angst falen Paraplu Juridisering Beknot creatief leiderschap Tweedeling : professional – manager? Impact op leiding politieschefs zijn managers geworden en daardoor houden ze zich minder bezig met het vak blijkt ook aan hun behoeften (nood aan managementvaardigheden en leiderschapsvaardigheden) Geen aandacht meer voor kennisontwikkeling Leidinggevenden worden gestuurd door plannen en prestaties Toegenomen faalangst: zorgt er ook voor dat schrik hebben voor nieuwe ideeën toepassen Cultuur van zich indekken bij leidinggevenden Beknot creativiteit en dus vakontwikkeling Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Het mandaat: een vraagstuk van sturing Conclusie Goed instrument Uitwerking? Sturingsimpact (lokale machtsverhoudingen) Koppeling opdracht-prestatie Evaluatie mandaat

De leider, ook lid van de organisatie Mandaat versus loopbaanontwikkeling Koppelen aan vaardigheden en loopbaanperspectieven (dynamiek in management) Korpschef voorstander, maar gedegen loopbaan ontwikkeling als voorwaarde Belang van investeren in leiders Probleem Dergelijk systeem vraagt ook om een andere carrièreplanning en loopbaanmanagament Dit is in België niet gevolgd voor de korpschefs IPV dat in te voeren heeft men kind met badwater weggegooid en mandaat terug gestatutariseerd In de eerste plaats willen we wijzen op het belang van de afstemming van de verschillende stappen in dergelijke functiecyclus. De evaluatie (beoordeling) zou bijvoorbeeld op de selectie moeten worden afgestemd. Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

De leider, ook lid van de organisatie Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

3. Profiel en evaluatie van de korpschefs van de lokale politie FUNCTIESTUDIE = over welke kennis, vaardigheden, attitudes, persoonlijkheidstrekken, verantwoordelijkheden, diploma’s, opleidingen moet een politiemedewerker beschikken om de functie ‘korpschef van de lokale politie’ te kunnen uitoefenen. functieprofiel voor de korpschef volgens de regels van de kunst2 van het competentiemanagement, behoort echter toe aan experten ter zake. Onze studie van de korpscheffunctie zal daarbij wel een aantal kapstokken aanreiken. Afstemming op de andere profielen die voor leidinggevenden binnen de politieorganisatie (profiel voor hoofdcommissarissen (cf. Directiebrevet)) Altijd momentopname (context en leider veranderen) De politieorganisatie evolueert immers, waardoor het ook nodig is het functieprofiel van de korpschef aan de tijdscontext aan te passen. Een functiestudie is altijd een product van een actuele situatie, een momentopname als het ware, en dus is een daarop gebaseerd functieprofiel evenzeer tijdsgebonden. => op tijd en stond opnieuw in vraag stellen! SELECTIEPROFIEL We vinden dat in de fase van selectie een zekere lokale afstemming op z’n plaats zou zijn. Door bevoegde autoriteiten bepaald Procesbewaking (vooraf vastleggen, motiveren welke, motiveren van keuze voor KC) Dynamische factor aan het statische geheel van het generieke functieprofiel (lees: het basisprofiel) toevoegen. Onderscheid tussen generieke functievereisten, die voor alle korpschefs geldig zijn (basisprofiel), en een aantal aanvullende contextuele functievereisten, die dan uitdrukkelijk gelinkt worden aan de lokale context (selectieprofiel). EVALUATIE - Met andere woorden, (1) de evaluatie heeft betrekking op de prestaties van de korpschef, dit betekent zijn persoon EN de context waarin hij moet opereren. (2) een evaluatie moet ook steeds teruggekoppeld worden naar een selectieprofiel. Een medewerker moet weten of hij als persoon goed functioneert, maar evenzeer of hij in de context, gegeven zijn persoonlijkheid en gegeven de middelen, zijn job naar eigen vermogen kan (blijven) uitoefenen. Opnieuw is het dus belangrijk ook de context opnieuw in rekening te brengen in deze evaluatie. Denken we bijvoorbeeld aan een balans tussen de lokale context en de bredere al of niet- politionele externe context De evaluatie/selectie van korpschefs is hoe dan een onderwerp waar een zekere gevoeligheid mee gepaard gaat. Denken we bijvoorbeeld aan verschillende procedures die voor de Raad van State zijn gebracht. Daarom is de juridische sterkte van het profiel en de gehele functiecyclus zeker een aandachtspunt. De bevindingen uit de enquête, focusgroepen en interviews hebben we hier dus nog niet kunnen verduidelijken. Obv van deze resultaten konden we immers een aantal concrete aanbevelingen doen over het profiel en de evaluatie van de korpschefs van de lokale politie. (1) Functiestudie  basisprofiel (4) Evaluatie Voor alle korpschefs Evaluatie van de persoon t.o.v. context Tijdelijkheid Evaluatie van de selectie (2) Selectie  selectieprofiel Procesbewaking (criteria, procedure Voor de specifieke lokale context Procesbewaking (5) Ontwikkeling (3) Prestatie

Opleiding Wat zegt het rapport? Wat is de rol van opleiding? Visie voor vernieuwing Concreet Opleiding Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Rapport federale politieraad Inhoud Meer standaardisatie van competenties Gebrek aan theoretische kennis Te weinig praktijk in de opleiding (stages) Te intern Geen visie op opleiding Lange termijn Afstemming loopbaanplanning Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Rapport federale politieraad 2. Structuur Aansturing van de opleidingsinstellingen Politieonderwijsraad Relatie tot regulier onderwijs Conclusie: nood aan vernieuwing! OPVALLEND VOOR MIJ = GEBREK AAN VISIE STARTPUNT VAN MIJN REPLIEK ALS WE WILLEN VERNIEUWEN DAN MOETEN WE ONS EERST AFVRAGEN WELKE VISIE OP OPLEIDING GAAN WE DAARBIJ HANTEREN? WAT IS DE ROL VAN DE OPLEIDING? WELKE ROL WILLEN WE AAN OPLEIDING GEVEN? Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

? Rol van de opleiding Kennisoverdracht Ontwikkelen van vaardigheden Socialisatiemechanisme Ellis (1991) Opleiding is een sterk socialisatiemechanisme Maakt deel uit van de organisatiestrategie De poort van de organisatie – socialisatie ? Je leert er de theoretische kennis die je nodig hebt voor het beroep te kunnen uitoefenen (vb strafrecht) Masculine politiecultuur huivert hiervan Je leert er ook het vak (skills) sociale vaardigheden (omgaan met mensen – maar ook technische vaardigheden hoe gebruik ik een wapen) Volgens Ellis (Ellis 1991) is politieopleiding vooral gericht op het aanleren en het versterken van attitudes, waarden en normen. Politieopleiding is daardoor een zeer sterk socialisatiemechanisme UIT DE LITERATUUR EN HET RAPPORT BLIJKT DAT DIT PROBLEMATISCH IS Geen theoretische kennis Vraag bij gelijkwaardigheid van de competenties (grootschalige openbare orde) Vaak wordt ook aangegeven dat het socialisatieproces zich afspeelt op straat alles wat je op school geleerd hebt mag je nu vergeten, tijd om de job aan te leren Leermeesterschap invloed van de oudere, de partner van de aspirant of jonge politieman of –vrouw kijkt op naar de praktijkmensen vereenzelviging met cultuur gebeurt dus dan niet in de opleiding Via opleiding kan je geen organisatieverandering introduceren OPLEIDING MAAKT ZIJN ROL NIET WAAR Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Welke visie voor vernieuwing? Politieonderwijs= Instituut van professionalisering Motor van socialisatie Maatschappelijk instituut WE STELLEN VAST DAT ZE DIE ROL NIET WAARMAAKT EN WILLEN VERNIEUWEN ALS WE WILLEN VERNIEUWEN, DAN MOETEN WE ONS DE VRAAG STELLEN WELKE VISIE OP OPLEIDING KUNNEN WE HANTEREN IN DEZE VERNIEUWINGSSTRATEGIE? Ons Uitgangspunt IS zijn: Opleiding is een motor is van verandering/vernieuwing voor de organisatie? Vakontwikkeling moet centraal staan, professionalisering Niet alleen kennisoverdracht, maar ook vaardigheden, attitudes, enz. Onderwijs=vakontwikkelen=vak beter maken Vandaag kan ik mij niet van de indruk ontdoen dat onderwijs achter de feiten aanholt – reactieve organisatie 2. Politieopleiding IN de maatschappij Politie is een beroep dat zijn legitimiteit ontleent aan de mensen in de maatschappij Maatschappelijke problemen kunnen aanpakken 3. Staat aan de poort van de organisatie – ingang – daar gebeurt de basisopvoeding. Als het daar fout loopt - loopt het fout voor de rest van verhaal. MOET STEVIGER VERLOPEN IN DE OPLEIDING EN NIET OP STRAAT – GEWAPEND TEGEN DOMINANTE REPRESSIEVE CULTUUR Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Concreet? Inhoud Evenwicht Out of the box denken beroep-generiek praktijk-theorie (duaal leertraject) Out of the box denken In tune with society Nood aan maatschappelijke kennis en tools Internationalisering Gestuurd door kwaliteit (cf. EQF) UITGAAND VAN DEZE DRIE PRINCIPES WAT ZOU DIT KUNNEN BETEKENEN NAAR INHOUD EN STRUCTUUR VAN ONS HUIDIG POLITIEONDERWIJS Evenwicht beroepsspecifieke competenties en generieke competenties Niet zomaar van uitgaan dat iedereen maatschappelijke kennis heeft uit basisopleiding (secundair onderwijs – zelfs universiteir of academisch onderwijs) Afwisselen praktijk en theorie zorgt voor verstevigd socialisatieproces Out of the box denken Het werk van de politie heeft een maatschappelijke component Politie functioneert binnen een complee maatschappij Kennis nodig over de maatschappelijke problemen Tools nodig om met die problemen om te gaan Internationalisering is belangrijk in globalisering van de criminaliteit sturing op kwaliteit moet gelijkwaardigheid brengen – niet streven naar gelijkheid Leidt tot standardisatie (allemaal dezelfde vakken- dezelfde examens-...) Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Concreet? Structuur Extern georiënteerd Partnerschip regulier onderwijs Buiten de muren van de kazernes Diversiteit (bewaken van basiscompetenties) Flexibiliteit (life long learning vs. dead-end street) Centraal getekend, decentraal gekleurd Diversiteit is noodzakelijk omdat de beroepsuitoefening ook een vat vol heterogeniteit is Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

Opleiding voor leidinggevenden Een case voor opleiding Opleiding voor leidinggevenden Instituut voor leiderschap en opleiding Hoe het vak beter maken via professionaliseren van hogere leidinggevenden Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009

visie Nood aan meer diversiteit in de vorming, training en opleiding van leidinggevenden bij de politie Aandacht voor professionalisering (evenwicht: persoon – organisatie - vak)

Literatuurstudie Ontwikkeling van leiders= proces van selectie EN vorming, training en opleiding voldoen aan de context verwachtingen Opleiding van leiders speelt rol in professionalisering van politie

Hypothese Persoon Organisatie Vak Hypothese in training police leaders Differentiation between organization and profession is very artificial a simplifyed representation of reality to capture reality and its features Development of the profession or professionalization

Eerste onderzoeksbevindingen persoon organisatie vak In our case study and in literature on police leadership we see a big attention for peronal development of the leader Training in leadershipskills Knowledge of managementtools And the leader in the context attention for organisational environment features Communication Negotiation Importance of organisationcontext Organizatin structure

Eerste onderzoeksbevindingen Persoon Organizatie Vak Little attention is payed on the development of the profession If we want to increaseprofesionalisation of the leaders-managament more attention needs to be payed to profession The role of the leader In police organization – police culture The role of police in society Pronounciation of competences Not knowledge

Eerste onderzoeksbevindingen Geen aandacht voor professionalisering Vakontwikkeling politieleiderschap wordt gestuurd door de vraag ‘wie stuurt de politie’ Niet de vraag ‘wat is een goede politiezorg’ Geen diversiteit (dead-end street) Maar één visie in ontwikkeling More professionalisation More prfesssionalisation with the ambition ‘to improve policing’ or to ‘make police work better’ 2. Central question is what is good leadership, what are good management tools? (very transactionl leadership) 3. Everybody needs to follow the same track, leads towards one vision about leading police organisations No diferentioation, no development (no ability to develop transformational leadership)

Eerste onderzoeksbevindingen Meer aandacht voor vakontwikkeling Gestuurd door de vraag wat is goede politiezorg Gestuurd door diversiteit aan instituties Gebaseerd op kennis over de (politiewetenschap) Diversiteit aan instituties zorgt voor diversiteit aan oriëntaties Het vak moet minder homogeen worden

Eerste onderzoeksbevindingen Nood aan kennisontwikkeling Politiewetenschap als onderdeel van een sociale wetenschap Nood aan bruggen tussen politie en wetenschap Professional sciency = best practise etc.

Eten van de boom van kennis! Dank u voor uw aandacht! Eten van de boom van kennis! Vakgroep Criminologie prof. dr. Sofie De Kimpe 16-9-2009