Productievermogen in Noord-Nederland Ir. Mel Kroon, algemeen directeur TenneT Zwolle, 20 december 2007

Landelijk grote vraag aansluitingen 1990-2005 geen plannen grootschalige nieuwe productie Al in 2004 gestart met aanleg nieuwe ring R380 in de Randstad Vanaf 2005 investeringshausse grootschalige productie Aanvraag afgelopen twee jaar circa 15.000 MW Van 15.000 naar 6900 MW aansluitovereenkomst 4100 MW 2800 MW volgens runback-scenario 1400 MW in Brabant en Limburg in contractonderhandeling en kan worden aangesloten Ontwikkeling groei nieuwe productie-initiatieven: 20% import 30% export

Dilemma aansluitcapaciteit Economische wens: geen overcapaciteit in netten Geen “voorwaarschuwing” investeringen Doorlooptijd centrale 3-5 jaar, van een HS-lijn 8-10 jaar Economische/maatschappelijke wens: snelle aansluiting Oplossingen Aanpassing wettelijke voorwaarden (hogere benutting) Verkorting doorlooptijd procedures Aanpassing aansluitbeleid

Verwachte toename opgesteld vermogen + 70%

Status aanvragen 4,2 GW 0,5 GW 0,4 GW 2,0 GW 4,2 GW 0,8 GW Aansluitingsovereenkomst nog bijna gereed 0,8 GW Aanvraag Aansluitovereenkomst Totaal 15 GW 0,9 GW 0,6 GW

Huidige situatie in Noord-Nederland Aanvraag 1,4 GW Vast aangesloten Huidig opgesteld grootschalig vermogen: - Centrales Eemshaven: 2450 MW - Centrales Bergum: 700 MW Import: 1700 MW (NorNed en Meeden) Aansluitovereenkomst voor 1400 MW afgesloten (600 MW vast, 800 MW runback) Na aansluiting centrale NUON geen aansluitmogelijkheden meer op Eemshaven Run back 4,2 GW

Ontwikkelingen in Noord-Nederland Aangevraagd: 5600 MW aan te sluiten tussen 2009-2013 Daarvan 1400 MW gecontracteerd Resterende aanvragen: 4200 MW

Oplossingen in Noord-Nederland op korte termijn Instandhouden en opwaarderen 220 kV-lijn Eemshaven – Zwolle Huidige lijnen vervangen door hoge temperatuur- geleiders op tracé Vierverlaten (Groningen) – Zeyerveen – Hessenweg (Zwolle) Daarbij instandhouden van de 220 kV-verbinding Hoogeveen – Hessenweg (Zwolle) Hierdoor 1800 MW voor extra aansluiting mogelijk zonder beperking Daarnaast 1200 MW runback mogelijk (600 MW Eemshaven en 600 MW op andere locaties) Doorlooptijd 2 - 3 jaar Kosten: ca. 100 miljoen 3,6 GW Aanvraag Aansluitovereenkomst Run back 2,0 GW Hoogeveen

Oplossingen in Noord-Nederland op lange termijn Nieuwe 380 kV-verbinding Eemshaven – Ens/Lelystad Verwachting: voldoende capaciteit om huidige aanvragen aan te sluiten Doorlooptijd: 8 – 10 jaar Kosten 600 miljoen Aansluitovereenkomst 5,6 GW Hoogeveen 5,3 GW