Hoofdstuk 5: Arbeidsmarkt in de EU

5.1 De situatie voor de EMU Land heeft hoge werkloosheid: 1. De Centrale bank kan de rente ↓  Lagere rente wordt doorberekend aan de banken  Lenen wordt goedkoper & sparen wordt minder aantrekkelijk  Bestedingen ↑  Vraag naar producten ↑  Vraag naar arbeid ↑  Werkgelegenheid ↑  Werkloosheid↓ 2. Overheidsbestedingen ↑  Meer uitgaven aan wegen enz.  Productie ↑  Werkgelegenheid ↑  Werkloosheid ↓

5.1 De situatie voor de EMU Land heeft hoge werkloosheid: 3. Wisselkoers ↓  NL wordt goedkoper tov het buitenland  Vraag naar NL producten ↑  Export ↑ Productie ↑ Werkgelegenheid ↑  Vraag naar arbeid ↑ Werkloosheid↓ Loonkosten ↓ (of stijgen beperkt) tov buitenland  4. Loonkosten matigen  Loonmatiging doorberekend in de prijzen  Vraag naar NL producten ↑  … NL goedkoper tov buitenland 

5.2 De situatie na de start van de EMU Een afzonderlijk land kan de rentestand niet meer veranderen, omdat de rente wordt vastgesteld door de ECB 2. Ruimte voor begrotingsbeleid in de EMU is beperkt, omdat In het Groei en Stabiliteitspact staat dat het overheidstekort niet groter mag zijn dan 3% van het nationaal inkomen 3. Mogelijkheid eigen wisselkoers veranderen is met de euro komen te vervallen

5.2 De situatie na de start van de EMU 4. Alleen loonmatiging blijft over om de werkloosheid op te lossen. Manieren om werkloosheid op te lossen binnen de EMU: Loonmatiging Innovatie  Arbeidsproductiviteit ↑  Loonkosten per product ↓  Doorberekend in de prijzen  NL goedkoper tov buitenland  Vraag NL producten ↑  Export ↑  Productie ↑  Werkgelegenheid ↑  Werkloosheid ↓ 3. Emigratie van werklozen naar een EU-land waar wel werk is.

Filmpje landbouwbeleid http://www.schooltv.nl/eigenwijzer/index.jsp?site=site_eigenwijzer&nr=2155977&project=433017 Tegenlicht Documentaire Landbouwbeleid… (49 min) http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/vo/fid/1792251

Werkloosheid Conjuncturele werkloosheid Structurele werkloosheid Oorzaak: Oorzaak: Onderbesteding. Bestedingen zijn te laag tov de productiecapaciteit. Productie te laag én werkloosheid. Productiekosten te hoog Prijzen worden te hoog om te concurreren. Oplossingen: Oplossingen: Rente verlagen Overheidsbestedingen stijgen Wisselkoers dalen Wisselkoers dalen Loonkosten matigen

Beleidsconcurrentie Als overheden van verschillende landen elkaar beconcurreren met gunstige belastingtarieven en vestigingsvoorwaarden en als vakbonden elkaar beconcurreren door akkoorden met werkgevers te sluiten over matige looneisen. Voorbeelden: - Lage vennootschapsbelasting - Lage milieuheffingen - Lage lonen Harmonisatie Om te voorkomen dat landen tegen elkaar op blijven bieden met lage tarieven, streeft de Europese Commissie deze tarieven zoveel mogelijk gelijk te maken.

Hoofdstuk 6: Europa en het nationalisme

Europese Monetaire Unie - Vrij verkeer van goederen, diensten - Vrij verkeer van productiefactoren (arbeid & kapitaal) - Eén munt - Eén Centrale Bank - Eén monetair beleid - Europese wetgeving - Supranationale Europese bestuursorganen

Gevolgen van verbreding van de EU: - Steeds meer landen behoren tot de EU - Meer concurrentie voor bedrijven - Meer welvaart, meer producten tegen lagere prijs te koop - Bepaalde landen krijgen minder geld van de EU Gevolgen van verdieping van de EU - Steeds meer samenwerking op allerlei gebieden - Beleidsconcurrentie tegengaan, door harmonisatie van belastingtarieven - Meer harmonisatie op terreinen van asielzoekers, drugs enz.

Verdere verbreding & verdieping kan leiden tot nationalisme… Afzonderlijke staten hebben steeds minder in te brengen. Dit kan leiden tot onvrede over Europa.

Gevolgen toetreding nieuwe lidstaten: Korte termijn: - Meer concurrentie voor bedrijven, lokale bedrijven failliet en arbeidsplaatsen gaan verloren. - Aantal netto-ontvangers, worden netto-betalers, door toetreden relatief armere landen. Lange termijn: - Meer welvaart. Meer producten tegen lagere prijs.