Zorgkosten, zorgverzekeraars en governance Feiten en meningen Alumnidag 2013, Den Bosch Prof. dr. Emile Curfs

Voorstellen Academische Onderzoekswerkplaats Zorgverzekeraars (AOZ) Draagt beleid zorgverzekeraars bij aan de betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit van de zorg? Samenwerkingsverband OU, NIVEL en VGZ Onderdeel Leerstoel ‘Maatschappelijk ondernemen door zorgverzekeraars’ Onderzoek: samen met ‘zorgveld’ en NIVEL Relevante onderwerpen, implementatiekans groter, lerende organisatie Praktische en wetenschappelijke kennis: science practitioners Wat, waarom en hoe Unieke kans voor zorgmedewerkers Valorisatie gedachte OU: werk en studie Alumnidag 2013, Den Bosch

Zorgkosten, zorgverzekeraars en governance Feiten en meningen Alumnidag 2013, Den Bosch Prof. dr. Emile Curfs

Zorg kost te veel Fee for service maakt zorg duur Bedrijfskundig Productie te hoog; niet vraaggestuurd maar aanbodgericht; te veel aanbieders Geen beloning naar resultaat Bedrijfskundig Zorginstellingen doen alles zelf Te grote overhead Slecht HR-beleid Lerende organisatie? Te hoge consumptie zorg Aanvullende verzekeringen te royaal: ‘fun’ zorg ‘Eindeloos’ doorbehandelen ‘Afgedwongen’ behandelingen Verschrijvingen: DBC/DOT, aangepaste ZZP-indicaties, anders uitgevoerde behandeling Te veel ‘dure’ zorg Onvoldoende sturing door te lage eigen bijdrage Te veel in tweede lijn Verspilling en doublures in de zorg Shopgedrag Patiënt ongewis over zorgkosten Te hoge beloningen (Balkenendenorm?) Welzijn en ongemak zijn gemedicaliseerd Stofzuigen en kousen aantrekken zijn zorg Eenzaamheid, ontberen geluk: medische oplossing Veel onnodige intramurale opnames Weinig samenwerking zorg, welzijn en preventie Alumnidag 2013, Den Bosch

Alumnidag 2013, Den Bosch

… evenals de financiering ervan Concurrentie zorgverzekeraars is onnodig duur 1 miljoen mensen elk jaar uit- en inschrijven: door prijs, niet door kwaliteit Miljoenen aan marketing, commercie, zorginkopers en topsalarissen Onnodige opsmuk aanvullende verzekeringen Te hoge solvabiliteit, te hoge reserves 12 miljard euro meer eigen vermogen dan tien jaar geleden Vele onnodige contractbesprekingen, verhindert partnership Alumnidag 2013, Den Bosch

… en levert te weinig kwaliteit Professionele kwaliteit Noodzakelijk Veilig Doelmatig Resultaten zorg zijn niet transparant Niet of nauwelijks rapportage van outcome kwaliteit: patiënt en zorgverzekeraar kunnen niet kiezen Afrekencultuur verhindert leerproces (Berwick) Gedrag en cultuur in zorg nauwelijks gericht op efficiëntie en effectiviteit ‘Bezuinigen’ in de zorg is vaak ‘minder meer’ Budgetten worden ‘opgemaakt’ Afkeer van processen en resultaatgericht werken Veel overhead en zelf doen Te geringe samenwerking (mogelijk) Alumnidag 2013, Den Bosch

… toch is er weerstand tegen verandering bij Patiënten/cliënten Geven hun zorgaanbieders minstens een 8 Hechten zeer aan de relatie met ‘hun’ arts, ook al is de kwaliteit bedenkelijk Varen blind op (onheldere) informatie en advies Politieke partijen Verkiezingen zijn belangrijk Gemeentes en provincies raken ‘stenen’ en werkgelegenheid kwijt Zorgaanbieders Zijn ook maar mensen die streven naar winstmaximalisatie Hechten zeer aan meester-gezel verhoudingen en kwaliteit Zijn niet zo van verantwoorden en processen Zorgverzekeraars Feitelijk niet gebaat bij afname omvang kosten Alumnidag 2013, Den Bosch

Inhoud vanaf hier Rol zorgverzekeraars Bezuinigen in de zorg Toezicht, besturing, beïnvloeding en verantwoording in de zorg Bezuinigen in de zorg Wat is het? Is dat nodig en kan het? Minder geld → minder kwaliteit? Vragen, meningen en feiten Panel of een-op-een Alumnidag 2013, Den Bosch

Model van zorg context voor Governance Het volgende in een nutshell en laag overvliegend. Als je er meer van wilt weten, moet dat een andere keer. Dit is een modelmatige weergave van het markt gereguleerde zorgstelsel dat NL kent sinds 2006 en als doelstelling een duurzame zorg nastreeft. Markt gereguleerd wil zeggen dat het geen echte markt is en ook niet wordt, daarvoor ontbreken te veel voorwaarden. Maar waar marktwerking nodig is wordt deze gereguleerd door de Nza. Deze gereguleerde markt bestaat uit drie deelmarkten: de zorgverzekeringsmarkt, waar een strijd plaatsvindt tussen zorgverzekeraars om de gunst van verzekerden. Deze stemmen met de voeten: ze kunnen elk jaar een andere zorgverzekeraar kiezen en dwingen zo zorgverzekeraars tot het inkopen van goede kwaliteit tegen lage kosten; de zorgmarkt, hier strijden zorgaanbieders om de gunst van de zorggebruiker, die idealiter kiest voor de beste kwaliteit en de zorginkoopmarkt, waar zorgaanbieders strijden om de gunst van de zorgverzekeraars. Afhankelijk van de rol van de actoren/stakeholders op de drie verschillende markten, kun je ook iets zeggen over de governance, en over het bijpassende toezicht. De overheid staat boven het trias van stakeholders. Omdat de zorg voor een belangrijk deel gefinancierd wordt met collectieve middelen, maar wel door private organisaties wordt uitgevoerd, is het logisch dat de overheid een strikt toezichtbeleid hanteert. Maar er zijn wel heel veel toezichthouders (NZA, AFM, DNB, Nma, Algemene Rekenkamer, ACM, IGZ, CVZ/Kwaliteitsinstituut, Arbeidsinspectie. Een ding is duidelijk: met zoveel verschillende toezichthouders is het wel duidelijk dat de marktwerking gereguleerd wordt. Zij leggen elk op hun eigen manier veel doublures in hun uitvoering wat onvermijdelijk leidt tot een ongewenste vorm van bureaucratisering. Bovendien kun je je in het licht van de definitie van governance, afvragen wie toezicht houdt op de overheid, immers de beinvloeder van dit systeem. Alumnidag 2013, Den Bosch

Rol overheid Kaderstelling en toezicht Collectieve middelen NZA, AFM, DNB, NMa, Algemene Rekenkamer, Consumentenautoriteit, IGZ, Ombudsman Zorg, CBP, CVZ / Kwaliteitsinstituut, Archiefinspectie Veel doublures, ‘bureaucratische’ last die vaak doorgeschoven wordt naar zorgaanbieders Wie houdt toezicht op de overheid? Alumnidag 2013, Den Bosch

Governance zorgverzekeringsmarkt Toezicht, beïnvloeding bij verzekerden Ledenraden, Adviesraden RvC Stemmen met de voeten Verzekerdenpanel Beleid en verantwoording door zorgverzekeraar Over beleid t.a.v. kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid Welke kwaliteit is ingekocht, hoe wordt kwaliteit bevorderd Welke kosten zijn bespaard Hoe pakt toegankelijkheid uit Hoeveel winst is er gemaakt en hoe wordt die ‘terug gegeven’ aan de verzekerden Rol zorgaanbieders? Alumnidag 2013, Den Bosch

Governance zorginkoopmarkt Toezicht en beïnvloeding bij zorgverzekeraar Selectieve zorginkoop Strategisch, tactisch en operationeel Nauwelijks geaccepteerd Beleid en verantwoording door zorgaanbieder Informatie over geleverde professionele, functionele en relationele kwaliteit Professionele kwaliteit: noodzakelijk, veilig en doelmatig Informatie aan patiënten Resultaten van geleverde zorg Verbeteringen van kwaliteit Rol patiënten/cliënten/verzekerden? Alumnidag 2013, Den Bosch

Governance zorgmarkt Toezicht en beïnvloeding bij of namens patiënten en overheid IGZ Advies/ledenraden, NPCF etc. Intercollegiale toetsing Zorgverzekeraar: vertrouwen? Beleid en verantwoording door zorgaanbieder Informatie over geleverde professionele, functionele en relationele kwaliteit Professionele kwaliteit: noodzakelijk, veilig en doelmatig Functionele kwaliteit: outcome Relationele kwaliteit: o.a. bejegening Informatie over wachtlijsten, deskundigheden Samenwerking Preventie Alumnidag 2013, Den Bosch

Rol zorgverzekeraars Opdracht zorgverzekeraars Duurzame zorg Kostenbeheersing Kwaliteitsverhoging Toegankelijkheid waarborgen Door selectieve zorginkoop Operationele Tactische Strategische Hierover transparant verantwoorden Alumnidag 2013, Den Bosch

Zorgkosten Bezuinigen moet Alumnidag 2013, Den Bosch

Rol zorgverzekeraars Opdracht zorgverzekeraars Duurzame zorg Kostenbeheersing Kwaliteitsverhoging Toegankelijkheid waarborgen Door selectieve zorginkoop Operationele Tactische Strategische Hierover transparant verantwoorden Alumnidag 2013, Den Bosch

Bezuinigen in de zorg Oeps! Minder meer Minder kosten door meer kwaliteit: 40 jaar overheidsbeleid mislukt Oorzaken Latent wordt manifest, Informatie asymmetrie Groot belang, eigen shop Technologie, mondigheid, demografie Veel stakeholders: politieke partijen, media, patiënten, bonden Weinig governance (toezicht, besturing, verantwoording, beïnvloeding door hoge professionalisering) Reserves zorgverzekeraars en zorginstellingen miljarden te hoog Zorginstellingen niet gewend te bezuinigen Alumnidag 2013, Den Bosch

Duurzame zorg vereist wijziging cultuur Cultuuromslag Patiënten/verzekerden Eigen verantwoordelijkheid gezondheid Selfmanagement ziekte Eigen regie zorg Zorgaanbieders Vraaggericht, doelmatig, samenwerken Toegevoegde waarde Politiek Maatschappelijk gericht Samenwerken Media Aanwijzen schuldigen Alumnidag 2013, Den Bosch

Bezuinigen kan door… Strategische zorginkoop Ontmedicaliseer Richt organisatie en structuur zorg opnieuw in Zet verschuiving van 2e naar 1e lijn en naar preventie door Financier naar outcome, vraaggericht, geen fee for service Verlaag lonen medisch specialisten Ontmedicaliseer Nauwe samenwerking over domeinen heen: wonen, welzijn, zorg, sport, preventie Aanpassen randvoorwaarden stelsel Verbied restitutieverzekeraars en alleen nog ‘echte’ zorg in aanvullende verzekeringen Verdeel NL over vijf zorgverzekeraars zonder commerciële concurrentie, aangepaste solvabiliteit Concurreer op kwaliteit (service, outcome) Inspraak verzekerden in beleid zorgverzekeraar met juiste informatie Ondersteun selectieve zorginkoop met hoge bijdragen Begin met gedragsverandering in zorg Verantwoording over geld en prestaties afleggen Zorg voor een lerende en samenwerkende organisatie Zorginstelling bedrijfskundig optimaliseren Kostenbesparing door verhoging kwaliteit Ga verspilling tegen Geef patiënten inzage in zorgkosten Verspilling: 24-50% kosten (Schellekens) Begeleidend en ondersteunend onderzoek Toets beleid, evalueer resultaat, verbeter, ontdek, werk samen Alumnidag 2013, Den Bosch

Zorgverzekeraar, pak door! Zorgverzekeraars aan de bak Selectieve zorginkoop Professionaliseren Werk samen met zorgaanbieders en patiënten/cliënten en gemeentes Bepaal samen welke informatie over kwaliteit belangrijk is Transparantie verantwoording naar overheid, zorgaanbieders ‘en verzekerden Toets regelmatig, leer samen bij Alumnidag 2013, Den Bosch

Bedankt! Alumnidag 2013, Den Bosch