Lokaal proactief handelen in de strijd tegen onderbescherming Katrien Steenssens 28 november 2014

‘onderbescherming’ en ‘proactief handelen’

Onderbescherming 3 verschillende benaderingen Niet-realiseren sociale grondrechten = niet alle sociale grondrechten realiseren cf. maximaal waarborgen sociale grondrechten (art.23 en art.24, § 3 van de Grondwet) vb. decreet basisprincipes Vlaamse sociale bescherming (23/08/2012) Niet-realiseren publiek aanbod rechten & diensten Financiële onderbescherming = niet genieten van een publiek aanbod van rechten en diensten waarop aanspraak kan worden gemaakt cf. alle publieke acties en maatregelen t.a.v. maatschappelijke kwetsbaarheid, sociale risico’s en armoede vb. Methodiekboek ‘Leven (z)onder leefloon’; ‘Rechtenverkenner’ = recht op financiële sociale tegemoetkoming niet realiseren cf. sociale zekerheid vb. ‘Sociale bescherming en armoede’ (Steunpunt, 2013)

Beleidsvoering en actie t.a.v. onderbescherming: wat? Inhoud van publiek aanbod rechten en diensten kerntakendebat; adequaatheid Beschikbaarheid Dienstverleningsratio’s (voorkomen, beperken, bestrijden wachtlijsten in bestaande aanbod) Toegankelijkheid (niet-)gebruikratio’s (voorkomen, beperken, bestrijden niet-gebruik bestaande aanbod) Proactief handelen

Beleidsvoering en actie t.a.v. niet-gebruik: waarom? Maatschappelijk belang Omvangrijk Ondoeltreffendheid sociaal beleid Ongerechtvaardigde ongelijkheden Rol in oorzaken: toekenningsreglement Bestaansmiddelentoets Initiatief volledig bij rechthebbenden Ethische keuze: toegekende belang aan misbruik / niet-gebruik

Beleidsvoering en actie t.a.v. niet-gebruik: hoe? een antwoord op een concrete vraag een integrale benadering n.a.v. concrete vragen de dienstverlener neemt het initiatief

Proactief handelen ter bestrijding van niet-gebruik van diensten en tegemoetkomingen heeft betrekking op oplossingsgerichte initiatieven en maatregelen die ingrijpen op het gegeven dat de gerechtigde zelf het initiatief moet nemen om zijn/haar rechten te realiseren. Het initiatief verschuift van de gerechtigde naar de dienstverlener.

Naar een geïntegreerd kader voor lokaal proactief handelen

Context: het project Lokaal Proactief Kader in 2012 opgestart door Samenlevingsopbouw Vlaanderen uitbouwen van een eigen lokale proactieve werking door 19 pilootgemeenten verspreid over heel Vlaanderen vanuit een partnerschap tussen (minimaal) een OCMW en een doelgroeporganisatie. Antwerpen, Beerse/Turnhout, Boom, Heist-op-den-Berg, Herentals, Lier, Halle, Leuven, Avelgem, Kortrijk, Roeselare, Bilzen, Overpelt, Lokeren, Ronse, Zelzate, Aalter, Eeklo en Gent.

Aanknopingspunten De heersende beleidscontext Europees (geïntegreerde actieve inclusiestrategie) Federaal (o.a. meer proactieve rol OCMW’s) Vlaams (o.a. samenwerken en/in netwerken) Procesopvolging van de pilootgemeenten literatuurstudie, documentanalyse Intensieve case studies: 6 pilootgemeenten: Beerse/Turnhout, Halle, Overpelt, Aalter, Eeklo, Gent Terugkoppeling naar de 19 pilootgemeenten in de praktijkgroep Focusgroep over het beleid en de verankering van proactief handelen hierin Interviews met experten en sleutelfiguren in het veld

Kern van het geïntegreerd kader voor lokaal proactief handelen een samenhangend geheel van maatregelen dat de bestrijding van onderbescherming op lokaal vlak middels proactief handelen stimuleert, structureel verankert en ondersteunt

Schematisch

Het geheel de elementen zijn onlosmakelijk verbonden vereist gecombineerde aanpak maar geen lineair proces geen uniform proces

De elementen 1 centraal principe: gedeelde verantwoordelijkheid meerdere beleidsniveaus spelen een rol ook niet-evidente partners integrale en inclusieve aanpak 3 beleidstaken Stimuleren van visie en draagvlak doorheen deelwerkingen, domeinen, sectoren Regievoeren en structureel verankeren lokaal; OCMW Ondersteunen ruimte, middelen, praktisch

Inspirerende praktijken in de workshops 2 kernprocessen Samenwerken en netwerken Ontschotting; kruispunten en rotondes Participatie en dialoog > beleidsparticipatie doelgroep; vertaalslag naar lokale context 6 werkpistes Informatie en kennis Automatische rechtentoekenning Outreach Kwalitatieve hulp- en dienstverlening Geïntegreerde basisvoorzieningen Informele netwerken Inspirerende praktijken in de workshops

Hartelijk dank voor uw aandacht !