Exploitatie van WKO projecten Overwegingen rondom financiering 10-04-2019

ENGIE Energy Solutions EES investeert in lokale energieprojecten waaronder (vaak) WKO: Design-Build-Finance-Maintain-Operate Nieuwbouw of overname (DBFMO) Utiliteit, woningbouw, industrie “Off balance” financiering Volledige outsourcing: integrale ontzorging tot en met de energiemeter Aflevering van energie in de gewenste vorm: warmte, koude, elektriciteit, stoom, perslucht etc. 00/00/2019 Voeg titel presentatie toe

Waarom WKO Doorgaans: duurzaamheid Ambities gebouweigenaar / verhuurbaarheid Ambities / doelstellingen huurder (MVO) Behalen EPC-eis (nieuwbouw) Gasloos bouwen Voorwaarden WKO kan in principe “altijd” Beste match bij: Goede balans warmte/koude Enige schaalgrootte (bijvoorbeeld 10.000+ m²) Lagere verwarmingstemperaturen 00/00/2019 Voeg titel presentatie toe

Waarom outsourcing van WKO? Twee drijfveren van vastgoedontwikkelaars/-eigenaars voor WKO outsourcing: Richten op eigen “core business” investeren in eigen bedrijfsproces operationeel richten op eigen bedrijfsproces, en complexiteit rond WKO “buiten de deur” houden Split-incentiveprobleem: hogere investering, maar de lagere operationele (energie-)kosten vallen bij de eindgebruiker. 00/00/2019 Voeg titel presentatie toe

Outsourcing van WKO: split-incentive Complexere technologie – professioneel beheer noodzakelijk om technische, financiële en juridische prestaties te borgen hoger investeringsniveau vgl. met gasketels en koelmachines Lagere directe productie- kosten (energiegebruik) Oplossing: breng de energiekosten voor de eindgebruiker naar niveau “NMDA”. Gebruik resulterende marge voor dekking extra kapitaalslasten Split-incentive: degene die investeert plukt niet de (financiële) vruchten van de investering Kosten en opbrengsten onevenredig verdeeld tussen ontwikkelaar en eindgebruiker 00/00/2019 Voeg titel presentatie toe

Financieel concept energy outsourcing 00/00/2019 Voeg titel presentatie toe

Kostenopbouw afnemers Particulieren (woningen) Warmtewet (ACM) Gabaseerd op gas Vastrecht warmte: vaste kosten, meetkosten, kosten afleverset (ca. EUR 450) Leveringstarief per GJ (EUR 23,53) Koude (vooralsnog) niet gereguleerd Zakelijke afnemers (> 100kW) Geen warmewet (meer vrijheid) Evt. andere verdeling vaste – variabele kosten (in lijn met productie) Doorgaans gebaseerd op NMDA, in voorkomende situaties afwijking mogelijk Ontwikkelaar vraagt soms initieel hogere tarieven (vanwege aansluitbijdrage) en komt daar later op terug (vanwege verhuurbaarheid) 00/00/2019 Voeg titel presentatie toe

Rendement, terugverdientijd? Exploitant / energieleverancier Over het algemeen wordt WKO goed binnen de tijd terugverdiend Vanwege schaalvoordelen doorgaans beter rendement bij grotere projecten Bij kleinere projecten drukt overhead zwaarder en is er minder aandacht energieprestaties, functioneren etc. Vastgoedeigenaar / ontwikkelaar Afhankelijk van projectgrootte is een aansluitbijdrage verschuldigd Afweging in relatie tot altenatieven (triple glas, PV, etc.) Verhoging marktwaarde/verhuurbaarheid Gebruiker Energie afnemer betaalt “marktconforme kosten” (NMDA) 00/00/2019 Voeg titel presentatie toe

Exploitatiethema’s Energie-inkoop O.a. indexatie; match inkoopmix vs. verkoop Energetisch rendement Inzet van verschillende opwekkers, efficient draaien installatie Service en onderhoud Leveringszekerheid SLA en meten, communicatie onderbrekingen, boetes, noodvoorziening Juridische aspecten (belangrijk) Eigendom installatie, leegstand, boetes/aansprakelijkheid, etc. Subsidies (niet enkel van toepassing bij exploitatie) EIA, ISDE 00/00/2019 Voeg titel presentatie toe

Succesfactoren Contractering / onderhandeling kan tijdrovend zijn, maar wel belangrijk Laatste tijd wel meer “standaardcontracten”, gewenning in de markt, meer begrip bij afnemers Controle over design en build; TCO benadering Maak het zo eenvoudig mogelijk (ook voor overzicht tijdens exploitatiefase), denk aan onderhoudsgemak Regeltechnisch ontwerp, deellast, etc. Vroegtijdig afnemers informeren (al tijdens verhuurproces) Heldere richtlijnen inz. eisen afnemersinstallatie 00/00/2019 Voeg titel presentatie toe

Bedankt voor uw aandacht 00/00/2019 Voeg titel presentatie toe