Bodemenergie Stand van zaken en toekomst

Presentatie over: "Bodemenergie Stand van zaken en toekomst"— Transcript van de presentatie:

1 Bodemenergie Stand van zaken en toekomst
Wouter Wienk RVO.nl Frank Agterberg BodemenergieNL

2 Even voorstellen… Frank Agterberg Wouter Wienk BodemenergieNL RVO.nl
DHPA FARM Wouter Wienk RVO.nl

3 Overzicht presentatie
Energie akkoord afspraken voor BES Doelen Stand van zaken bodemenergie Kansen Ondersteuning Een zonnige toekomst voor bodemenergie?

4 SER Energie Akkoord 186PJ opgave
Voor het bereiken van de 16%-doelstelling wordt naast de opties uit pijler 2 ingezet op een zo optimaal mogelijke kosteneffectieve benutting van de overige opties voor hernieuwbare energie. In de mix van het bereiken van 16% in 2023 streven partijen naar 186 PJ in 2023 uit diverse, veelal decentrale, vormen van duurzame energie. Zon-PV Wind DE Zon-Th Biomassa DE-W/K Bodem Buitenlucht WP Oppervlaktewater

5 Ondiepe bodemenergiesystemen
Grondwatersysteem WKO/KWO Bodemwarmtewisselaar VBWW

6 Verduurzaming warmte (& koude-) voorziening
1800 PJ overig 3000 PJ totaal 610 PJ Industrie & landbouw 1147 PJ ‘fossiele’ warmte 584 PJ warmte-verlies 1200 PJ warmte 590 PJ Gebouwde Omgeving 53 PJ Hernieuwbaar Één jaar 6PJ Bodemenergie 6 + ? PJ Opslag en hergebruik 3 PJ geothermie Cyclus 6 PJ Bodemenergie Bron: CE Delft (2012), Kansen voor warmte; CBS (2017), Hernieuwbare energie in Nederland.

7 Realisatie en doelstelling SER-Energieakkoord (‘13)

8 Duurzame warmtebronnen stavaza
Bron: CBS

9 Bron: CBS

10

11 Geschatte ISDE effect WP-Lucht: 22.503
Geschatte ISDE effect WP-Bodem: 652 stuks

12 Waar liggen de kansen voor BES?
Klein vermogen (5 kW) groot vermogen (> 1 MW) Enkel huis - meervoudige woning S M L XL utiliteit Aantal gebouwen Dekkingsgraad BE Gebouw-grootte  Aantal/dekkingsgraad  BWW (gesloten) WKO (open) KANSEN in middengebied!

13 Wat doen we voor BES? Nieuwe sytemen
Versnellingstafels Kansrijke proposities aanbieden aan de markt. Drempels aanpakken. Green deal Aardgasvrije wijken (kansen voor BE bij 31 gemeenten) Label C verplichting vanaf Met bodemenergie een grote stap mogelijk Nieuwbouw: nu en met BENG Bodemenergie scoort gunstig in de berekening

14 Bestaande systemen: Capaciteit benutten in de directe omgeving
Hermitage – Hortus warmte uitwisseling Meer info: praktijkcase-tijdens-bijeenkomst-hermitage-amsterdam

15 Meer halen uit bestaande systemen
RVO ondersteunt Gebruikersplatformbodemenergie Samen naar een optimale inzet van bodemenergie

16 Waarom kiezen voor BES? Beste energetische rendement Betrouwbaar
TCO (Total Cost of ownership) is goed Geen directe emissies op locatie Stil (intern als extern) Geen “stookruimte” eisen Ontwerp, aanleg, beheer zijn geborgd.

17 Marktontwikkelingen. BES goedkoper
C E B A: Horizontale wisselaar GeoWell B: Energie heipaal C: Aardwarmtesonde D: Verticale platenwisselaar (12m2) E: Aardwarmtekorf (nieuwbouw)

18 Financiële ondersteuning
ISDE (voor de warmtepomp) EIA (complete systemen) MIA/Vamil Groenregeling Toekomst wellicht ook SDE+ voor grotere Bodemenergiesystemen.

19 Een zonnige toekomst voor Bodemenergie?
(Ex)-Minister Kamp ziet veel potentie voor het gebruik van warmte- en koudeopslag (wko), geothermie, zonthermie, biomassa en warmtepompen. Volgens de minister hebben bodemenergie (waaronder geothermie) en biomassa het grootste potentieel. (april 2015) Kansen voor bodemenergie: - WKO: dicht bebouwd + utiliteit - El warmtepomp: nieuwbouw, ingrijpende renovatie

20 Zonnige toekomst. Bewolkt, met kans op opklaringen
Zonnige toekomst? Bewolkt, met kans op opklaringen. Het streven is toch…

21 Zonnig en onbewolkt

22 Documentatie (Concept) Plan van aanpak versnelling bodemenergie (2016/7). Agterberg (2017), Startdocument roadmap Bodemenergie. (Markt & waardeketen) Naber, N. et al. (2016), Een klimaatneutrale warmtevoorziening voor de gebouwde omgeving, update 2016, Delft: CE Delft. (Eindbeelden dz GO 2050)