Bodembescherming en de NRB in de Omgevingswet Kees Jonker RWS WVL/Bodem en Ondergrond (Bodem+) 25 mei 2019

Wat verandert er voor bodembescherming Algemeen Beleidswijzigingen m.b.t. bodemvoorschriften in het BAL Zorgplicht Bodemonderzoek Bodembeschermende voorzieningen Opslagtanks Bedrijfsriolering Nederlandse Richtlijn Bodembescherming 2012 (NRB) vragen Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

1. Algemeen (bodem) Begrip ‘inrichting’ verdwijnt en de ‘activiteit’ staat centraal Minimaal verwijzen naar andere wetgeving of normdocumenten “Een …. is overeenkomstig het daartoe krachtens het Besluit bodemkwaliteit aangewezen normdocument beoordeeld en goedgekeurd door een instelling, die daartoe beschikt over een erkenning op grond van dat besluit” Besluit bodemkwaliteit → Regeling bodemkwaliteit → Bijlage C Geen verwijzing naar de NRB, maar NRB in BAL opnemen. - reparatie en onderhoud vloeistofdichte voorziening/geomembraanbaksysteem → paragraaf 3.3 van deel 3 van de NRB (AR art 2.1 lid 5) - geomembraanbaksysteem/ondergrondse tank dan 2 grondwaterpeilbuizen geïnstalleerd → paragraaf 1.3 van bijlage 3 van deel 3 bij de NRB (AR art 2.2) Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

2. Beleidswijzigingen bodem Nulsituatieonderzoek wordt niet meer gevraagd voor activiteiten onder algemene regels. Eindsituatieonderzoek blijft wel verplicht Certificering en periodieke keuring voor bedrijfsriolering aangesloten op vloeistofdichte voorziening Geen verplichte certificering BRL K903 voor opslag diesel, oxiderende, bijtende of aquatoxische vloeistoffen of oliën, vetten of pekel in bovengrondse opslagtanks Benaming ‘vloeistofkerende vloer’ wordt gesplitst in een ‘aaneengesloten’ en ‘elementen’ bodemvoorziening Bij diverse activiteiten gaat de bodembeschermende voorziening van vloeistofdicht naar aaneengesloten Herstel vloeistofdichte voorziening onder erkenning is gecertificeerd, herstel zonder erkenning betekent opnieuw beoordeling en goedkeuring AS 6700 Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

3. Specifieke zorgplicht Specifiek gericht op expliciet benoemde activiteiten en belangen Geldt naast algemene regels en vergunningplicht Vervangt regels die voor initiatiefnemer vanzelfsprekend zouden moeten zijn (good housekeeping) Doet beroep op eigen verantwoordelijkheid initiatiefnemer Zowel bestuursrechtelijk als strafrechtelijk handhaafbaar Specifieke zorgplicht geldt ook wanneer in het besluit meer uitgewerkte regels zijn gesteld Vervangt regels die voor initiatiefnemer vanzelfsprekend zouden moeten zijn (Good housekeeping/incidenten management wordt niet meer uitgeschreven) Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

3. Specifieke zorgplicht (artikel 2.10 BAL) 2. Voor milieubelastende activiteiten houdt deze plicht in ieder geval in dat: alle passende preventieve maatregelen tegen verontreiniging worden getroffen, b. alle passende preventieve maatregelen ter bescherming van de gezondheid worden getroffen, c. de beste beschikbare technieken worden toegepast, d. geen significante verontreiniging wordt veroorzaakt, e. alle passende maatregelen worden getroffen om ongewone voorvallen en de nadelige gevolgen daarvan te voorkomen, f. afvalwater dat wordt geloosd en gekanaliseerde emissies van stoffen in de lucht doelmatig kunnen worden bemonsterd, g. metingen representatief zijn en monsters niet worden verdund, h. meetresultaten op geschikte wijze worden geregistreerd, verwerkt, en gepresenteerd, en i. voor zover verontreiniging van de bodem ontstaat, herstel van de bodem redelijkerwijs mogelijk blijft, en j. afvalstoffen worden afgevoerd binnen acht weken na beëindiging van een activiteit als bedoeld in hoofdstuk 3. Lid 1; regelt het beroep op de eigen verantwoordelijkheid van de intiatiefnemer Lid 3; regelt hetzelfde als lid 2, maar dan voor lozingsactiviteiten op een oppervlaktewaterlichaam of een zuiveringtechnisch werk Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

4. Bodemonderzoek (eindsituatie) Nulsituatieonderzoek wordt niet meer gevraagd voor activiteiten onder algemene regels m.u.v. IPPC-installaties (RIE art.22) Per activiteit wordt aangegeven of (eindsituatie)bodemonderzoek nodig is Bodemonderzoek is module in Bal H5 (§5.2.1 Bodemonderzoek) Bij beëindiging van de activiteit is bodemonderzoek verplicht, maar alleen als de module bodemonderzoek bij de activiteit ‘aan’ is gezet Bal art 5.6: Toetsing eindonderzoek aan: a. vrijwillig opgesteld nulsituatieonderzoek b. vastgelegde bodemkwaliteitskaart, of c. de achtergrondwaarden van het Besluit bodemkwaliteit Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

5. Bodembeschermende voorzieningen Bodembeschermende voorzieningen zijn module in Bal H5 (§5.4.2 Bodembeschermende voorzieningen) Aaneengesloten bodemvoorziening: zoals asfalt, betonvloer, gekitte stelconplaten, lekbak. Eventuele naden zijn altijd gekit of gevoegd Elementen bodemvoorziening: stelconplaten (ongekit), betonklinkers of trottoirtegels. Losse elementen die tegen elkaar aan worden gelegd en zo een verharding vormen, maar wel uit open naden bestaan tussen de elementen Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

6.1 Bovengrondse opslagtanks § 4.92 Opslaan van brandbare vloeistoffen anders dan diesel in bovengrondse opslagtanks (wel installatiecertificaat BRL K903) § 4.93 Opslaan van diesel, oxiderende, bijtende of aquatoxische vloeistoffen of oliën, vetten of pekel in bovengrondse opslagtanks (geen installatiecertificaat BRL K903) Wel installatiecertificaat voor opslagtank § 4.93 met ondergrondse leidingen Onderzoek RIVM blijkt dat opslag van deze stoffen geen of beperkte externe veiligheidsrisico’s opleveren. Diesel is gespecificeerd als gasolie, diesel of huisbrandolie met vlampunt van 55° of hoger. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

6.2 Ondergrondse opslagtanks § 4.95 Opslaan van brandbare vloeistoffen anders dan diesel in ondergrondse opslagtanks (wel installatiecertificaat BRL K903) § 4.96 Opslaan van diesel, oxiderende, bijtende of aquatoxische vloeistoffen of oliën, vetten of pekel in ondergrondse opslagtanks (wel installatiecertificaat BRL K903) Geen verwijzing naar NRB voor plaatsen van grondwaterpeilbuizen bij enkelwandige tanks, maar voorschriften in het Bal. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

BREF op- en overslag bulkgoederen ‘Emissions from storage’ Hoofdstuk Best Available techniques (BAT) uit de BREF geldt als BBT-conclusies voor opslag vloeistoffen en gassen in tanks BAT voor ondergrondse tank: Dubbelwandig met lekdetectie Enkelwandig met ‘secundary containment’ en lekdetectie Betekent dat enkelwandige tank met kathodische bescherming en peilbuis géén BBT is volgens BREF ‘Emissions from storage’ Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

Nederlandse invulling aan BBT uit de BREF VTI heeft memo opgesteld om aan te tonen dat een enkelwandige ondergrondse opslagtank gelijkwaardig is aan de BBT maatregelen uit de Europese BREF 'Emissions from Storage‘ Memo is beoordeeld en onderschreven door deskundig inspecteur AS 6800 Programmaraad Bodembescherming SIKB heeft geconcludeerd dat ondergrondse enkelwandige tanks in combinatie met kathodische bescherming én een peilbuis gekoppeld aan het beschreven inspectie-en controleregime qua beschermingsniveau tenminste gelijkwaardige bescherming biedt tegen bodemverontreiniging als de in BREF 'Emissions from Storage' genoemde situaties Ministerie IenW heeft de Nederlandse invulling van BBT gelijkwaardig gesteld aan de BAT uit de BREF Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

7. Bedrijfsriolering Bedrijfsriool aangesloten op vloeistofdichte bodemvoorziening moet ook vloeistofdicht zijn tot aan de zuiveringsvoorziening (inclusief certificering) Keuring verplichting voor vloeistofdichte riolering (AS SIKB 6700) Beoordeling vloeistofdichte riolering in Bal §5.4.2 Bodembeschermende voorzieningen Overgangsrecht voor bestaande riolering Artikel 5.22 (overgangsrecht: beoordeling vloeistofdichte riolering) Tot 1 januari 2022 is artikel 5.19, eerste en tweede lid, niet van toepassing op het vloeistofdichte deel van het vuilwaterriool dat is aangelegd voor 1 januari 2016. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

Nederlandse Richtlijn Bodembescherming 2012 (1/2) NRB is BBT-document voor bodembescherming Activiteitenbesluit verwijst naar NRB NRB heeft zo status van pseudo-regelgeving Regering vindt dit onwenselijk NRB wordt in voorschriften opgenomen in het Bal Het Activiteitenbesluit milieubeheer verwees naar de NRB voor de maatregelen en voorzieningen die moesten worden getroffen bij bodembedreigende activiteiten. De NRB heeft zo de status van (pseudo-)regelgeving. De regering vindt dat onwenselijk en heeft daarom gekozen om deze maatregelen uit te schrijven in dit besluit. Verwijzingen naar de NRB komen in dit besluit dus niet terug. De NRB is niet langer een bindende richtlijn, maar is wel gebruikt voor het onderbouwen van keuzes. Ook bij het verlenen van een vergunning blijft de NRB een informatiedocument voor het vaststellen van beste beschikbare technieken. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

Nederlandse Richtlijn Bodembescherming (2/2) NRB wordt als document ingetrokken Gedachtegoed NRB blijft behouden Nieuw BBT-document voor bodembescherming opgesteld Overige informatie NRB komt www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl Nieuw BBT document Bodembescherming: Combinaties van Voorzieningen en maatregelen Website voor overige informatie uit de NRB PGS 28 Vloeibare brandstoffen – ondergrondse tankinstallaties en afleverinstallaties PGS 30 Vloeibare brandstoffen – bovengrondse tankinstallaties en afleverinstallaties Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

BBT-document bodembescherming (1/2) Nieuwe naam voor BBT-document: Bodembescherming: combinaties van voorzieningen en maatregelen Bevat categorieën van bodembedreigende activiteiten Tabellen Combinaties van Voorzieningen en Maatregelen (CVM) Maatregelen vallen onder de zorgplicht (uitgezonderd inspecties) Toelichtingen bij de activiteiten Teksten zijn aangepast aan de Ow Bijlage 1: Good housekeeping maatregelen (niet limitatief) Aangewezen in het Bkl bijlage XX onder A. Informatiedocumenten voor beste beschikbare technieken. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

BBT-document bodembescherming (2/2) Tabel 1.2 Opslag in bovengrondse tank verticaal met bodemplaat 5) Conform de systematiek van Bobo moet voor de enkelwandige tank sprake zijn van een verwaarloosbaar bodemrisico, bodemrisicocategorie A 6) Betreft lekdetectie onder de tank volgens systematiek Bobo richtlijn CVM nr. Voorziening maatregel I • enkelwandige tank • Beoordeling conform Bobo resulterend in bodemrisicocategorie A volgens Bobo5 II • enkelwandige tank en; • lekdetectie6 en; • kerende voorziening. • periodieke controle lekdetectie en; • algemene zorg. III • dubbelwandige tank en; • lekdetectie. IV • vloeistofdichte voorziening en; • aandacht voor hemelwater of gecontroleerde afvoer. • periodieke inspectie én controle vloeistofdichte voorziening en; • tankinspectie en; Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

Overige informatie uit de NRB Overige informatie wordt beschikbaar op website www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl Tekst wordt aangepast aan de wetgeving van de Ow Toelichting wat de veranderingen zijn (bijv. bodemonderzoek, maatregelen) Maatwerk NRB wordt geschrapt Klankbordgroep bodembescherming opgeheven Stappenplan NRB op tot juiste selectie van CVM te komen aangepast Lijst met (intrinsiek) niet-bodembedreigende stoffen (niet limitatief) Lijst met voorbeelden van veel voorkomende bodembedreigende stoffen (niet limitatief) Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

Planning Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) Publicatie definitieve tekst juli 2018 Fouten of aanpassen bestaande regels opnemen in Invoeringsbesluit Invoeringsbesluit consultatie start oktober 2018 Omgevingswet van kracht per 1 januari 2021 Welke versie van een norm of richtlijn moet worden gebruikt, wordt vastgelegd in de nog op te stellen ministeriële regeling Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019

Planning BBT document Bodembescherming BBT document in concept tot inwerkingtreding Ow BBT-document bodembescherming van kracht per 1 januari 2021 Ter bespreking met OD, bevoegde gezagen, VNO-NCW en Programmaraad Bodembescherming Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 25 mei 2019