Beroerte/CVA/NAH en arbeid Mogelijkheden en beperkingen bij terugkeer naar arbeid 22-3-2018, dr. Leo Elders, bedrijfsarts-klinisch arbeidsgeneeskundige

Aantallen ± 65.000 mensen met hersenletsel (waaronder beroerte) per jaar ± 20.000 mensen < 65 jaar ± 8000 mensen zijn twee jaar na het hersenletsel weer aan het werk.

Wanneer Verschillende fases: - acute fase - herstelfase / revalidatiefase - participatiefase, o.a. terugkeer naar werk. Moment van terugkeer naar werk is heel verschillend, sommige mensen na paar maanden, anderen pas na een jaar.

Beperkingen bij terugkeer naar werk Lichamelijk - (halfzijdige) verlamming - coördinatiestoornissen - gevoelsstoornissen - vermoeidheid - hoofdpijn - epilepsie Over het algemeen veel tijd nodig om te ontdekken welke gevolgen hersenletsel heeft, zeker in werk. Uiterlijke kenmerken zijn opvallend genoeg (spraak / verlamming), maar de niet zichtbare veranderingen leveren vaak meer problemen op.

Waar moet je rekening mee houden. Niet meer dezelfde vermogens als voorheen. Werken op de werkvloer is anders dan thuis je activiteiten oppakken; collega’s, werkomgeving. Oude automatismen en gewoontes werken niet meer. Op de werkvloer moet je voldoen aan allerlei eisen.

Beperkingen bij terugkeer naar werk Cognitief (denkprocessen) - concentratie- en aandachtsproblemen - verlaagd tempo van informatieverwerking - geheugenproblemen - taalstoornissen - moeite met oplossen van problemen - verminderd overzicht

Beperkingen bij terugkeer naar werk Emotionele en gedragsveranderingen - sneller prikkelbaar (kort lontje) - depressie - minder initiatief - humor verdwenen Gebrek aan steun en begeleiding

Re-integratie Analyse van de gevolgen van hersenletsel en welke gevolgen dit heeft voor het praktisch handelen. Analyse van de werksituatie. Er is sprake van blijvende veranderingen dus zullen er blijvend aanpassingen gedaan moeten worden. Analyse van de gevolgen op lichamelijk, cognitief, emotioneel, gedragsmatig vlak (meestal in Revaliatie)

Re-integratie In hoeverre kan de werksituatie aangepast worden aan de mogelijkheden van de werknemer. In hoeverre kan de werknemer leren om te gaan met de eisen die de werksituatie vraagt. - spontaan herstel nog mogelijk - aanleren compensatiestrategieën.

Betrokkenen Werknemer + omgeving Huisarts en neuroloog Revalidatiearts + behandelaren Bedrijfsarts Klinisch arbeidsgeneeskundige Werkgever (HR-functionaris / leidinggevende) Collega’s

Belangrijk bij goede re-integratie Goede balans in functioneren in zowel privé – als werk situatie. Kennis van mogelijkheden en beperkingen zowel bij werknemer als werkgever (ook collega’s). Duidelijke afspraken over opbouw in uren en taakinhoud. Goede communicatie. Creëren van rust om aandacht op werk te kunnen richten. Taakinhoud: niet overvragen maar ook niet ondervragen Communicatie: geen verborgen agenda’s, geen geheimen, eerlijk durven zijn (niet altijd makkelijk want je kunt dingen te horen krijgen die je niet graag wilt horen) Rust: geen tijdsdruk, geen beslommeringen rondom re-organisatie’s, financiële aspecten.

Testfase (werken op therapeutische basis). Werkmaatje. Flexibiliteit bij werkgever en werknemer in mogelijkheid tot aanpassing. Testfase (werken op therapeutische basis). Werkmaatje. Regelmatig feedback op functioneren. Aandacht voor sociaal functioneren op het werk. Testfase: om te toetsen wat de mogelijkheden en beperkingen in de praktijk zijn.

Re-integratie Re-integratie is maatwerk, er is géén standaard re-integratietraject. Gevaar voor overbelasting is groot Ook in de toekomst alert blijven, iedere verandering in de werk- of privésituatie kan leiden tot verstoring van het evenwicht. Verandering werksituatie: nieuwe leidinggevende/collega’s, re-organisatie, andere werkruimte, andere baan. Verandering privésituatie: krijgen van een kind, echtscheiding of overlijden. Van belang: mogelijkheden / beperkingen vast laten leggen in dossier, terug laten komen in functioneringsgesprekken.

Wet Verbetering Poortwachter Werknemer en werkgever hebben rechten en plichten. 1e jaar: Herstel/revalidatie Zo mogelijk start re-integratie Plan van aanpak in overleg met bedrijfsarts en werkgever.

Wet Verbetering Poortwachter 2e jaar: arbeidsdeskundig onderzoek geeft beoordeling van de mogelijkheden voor terugkeer naar werk. 1e spoor: eigen functie, aangepaste functie of andere functie bij eigen werkgever. 2e spoor: andere functie buiten de eigen organisatie

Wet Verbetering Poortwachter 3 maanden vóór einde 2e jaar: WIA-aanvraag (Wet Werk in Inkomen naar Arbeidsvermogen). Poortwachtertoets door UWV WIA-uitkering na 2e jaar.

Rijndam Arbeidsrevalidatie Diagnostiek arbeidsbelastbaarheid. Vaak in overleg met bedrijfsarts / werkgever. Arbeidstraining voor mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel (groepstraining). Jobcoaching (individueel)

Rijndam Arbeidsrevalidatie Er moet een relatie zijn met arbeid. Aanmelding via bedrijfsarts, revalidatiearts, huisarts of specialist (neuroloog). Kosten diagnostiek worden tot 1e ziektejaar vergoed door zorgverzekeraar, na 1e ziektejaar door werkgever. Kosten arbeidstraining of jobcoaching voor werkgever. Klinisch arbeidsgeneeskundige kan meegaan met de keuring

Informatie Brochure “Aan het werk met hersenletsel” van de Hersenstichting: www.hersenstichting.nl/leven-met/arbeid Richtlijn Niet Aangeboren Hersenletsel en Arbeidsparticipatie. www.werkenmethersenletsel.nl www.uwv.nl

Dank voor uw aandacht facebook.com/rijndam Rijndam revalidatiecentrum @rijndam_rc Rijndam revalidatie www.rijndam.nl