Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Toepassingsgebied Alle werknemers die onder de toepassing van de sociale zekerheid vallen zijn gedekt tegen Arbeidsongevallen Ongevallen op weg naar en van het werk Toepassingsgebied is bij KB uitgebreid tot o.m. Occasionele arbeid Studenten Bepaalde seizoensarbeiders Niet-inwonende dienstboden Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Toepassingsgebied Uitgesloten zijn: Zelfstandigen Risico wordt hier gedekt door de ziekte- en invaliditeitsverzekering en eventuele privéverzekeringen Ambtenaren Hebben een eigen (bijna identieke) arbeidsongevallenregeling Idem voor militairen en personeel van de NMBS Nietigheid van de arbeidsovereenkomst kan niet ingeroepen worden om de toepassing van de arbeidsongevallenwet uit te sluiten Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Gedekte risico’s De arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 dekt: Arbeidsongevallen Op de arbeidsplaats zelf Arbeidswegongevallen Ongevallen op de weg van en naar het werk Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Wat is een arbeidsongeval? Een arbeidsongeval veronderstelt: Een plotse gebeurtenis Een letsel met arbeidsongeschiktheid of de dood tot gevolg Een causaal verband tussen de plotse gebeurtenis en het letsel Ongeval gebeurd tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst Ongeval gebeurd door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst (causaal verband met de arbeid) Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Wat is een arbeidsongeval? Arbeidsongevallenwet voorziet 2 wettelijke vermoedens in het voordeel van het slachtoffer Vermoeden van causaal verband tussen plotse gebeurtenis en letsel Vermoeden van band met de uitvoering van de arbeid Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Wat is een arbeidsongeval? Plotse gebeurtenis Een in tijd en ruimte lokaliseerbare gebeurtenis, inspanning of handeling Soepele invulling in de praktijk Plots ≠ ogenblikkelijk Toestand die enkele uren aanhoudt kan ook “plots” zijn Plotse gebeurtenis moet wel zeker en precies zijn Gebeurtenis moet uitwendig zijn Kan ook gewone en normale uitoefening van de dagtaak zijn Op voorwaarde dat hierin een element kan worden aangewezen dat het letsel heeft kunnen veroorzaken Bvb. bijzondere omstandigheden waarin gearbeid werd, of bijzondere abnormale gebeurtenis, inspanning of handeling Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Wat is een arbeidsongeval? Letsel Zowel fysieke als psychische letsels Arbeidsongeschiktheid is niet vereist: ook enkel medische verzorging wordt gedekt Uitbreiding tot beschadiging van protheses of medische hulpmiddelen Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Wat is een arbeidsongeval? Causaal verband tussen plotse gebeurtenis en letsel Wet voert een vermoeden van ongeval in Als het slachtoffer het bewijs levert van een plotse gebeurtenis en een letsel Slachtoffer moet echter geen uitwendige oorzaak bewijzen Bewijs mag door slachtoffer met alle middelen van recht geleverd worden Is een weerlegbaar wettelijk vermoeden Arbeidsongevallenverzekeraar mag proberen het vermoeden te weerleggen Toepassing van de “equivalentieleer” Voorbeschiktheid slachtoffer speelt hierbij geen rol Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Wat is een arbeidsongeval? Ongeval overkomen tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst Werknemer moet zich onder het gezag van de werkgever bevinden op het ogenblik van het ongeval Juridische mogelijkheid voor de werkgever om toezicht uit te oefenen volstaat hierbij Kan eventueel ook voor of na de aanvang van de arbeid, buiten de onderneming en/of de normale arbeidsuren zijn indien het gaat om activiteiten met een zekere morele of professionele verplichting voor de werknemer om er aan deel te nemen Zal een feitenkwestie zijn waar de rechter autonoom over oordeelt Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Wat is een arbeidsongeval? Ongeval door het feit van de uitvoering van de overeenkomst: vermoeden van band met de arbeid Ongeval moet het gevolg zijn van een risico waaraan het slachtoffer als werknemer is blootgesteld De arbeid zelf of het technische, natuurlijke of menselijke milieu waarin gearbeid wordt Weerlegbaar wettelijk vermoeden Verzekeraar moet tegenbewijs proberen te leveren Equivalentieleer bemoeilijkt deze bewijslast Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Wat is een arbeidswegongeval? Een ongeval (= een plotse gebeurtenis die een letsel veroorzaakt) dat zich voordoet op de normale weg tussen de verblijfplaats en de arbeidsplaats van de werknemer wordt met arbeidsongeval gelijkgesteld Weg van en naar het werk veronderstelt het normale traject tussen de drempel van de verblijfplaats van de werknemer naar zijn arbeidsplaats en omgekeerd Onder bepaalde voorwaarden zijn onderbrekingen en omwegen hierbij mogelijk Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Wat is een arbeidswegongeval? Begin- en eindpunt van de arbeidsweg Arbeidsweg begint van zodra de werknemer het strikt private deel van zijn verblijfplaats verlaat Verblijfplaats Is de woonplaats van de werknemer of een andere plaats waar het slachtoffer regelmatig verblijft Moet niet alle dagen dezelfde zijn, maar enige regelmaat, met de bedoeling er vaak te vertoeven, wordt in de rechtspraak wel vereist Arbeidsplaats Is de plaats waar de arbeidsovereenkomst wordt uitgevoerd Vb. fabriek, kantoor, werf, refter, enz. Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Wat is een arbeidswegongeval? Worden met arbeidsplaats o.m. gelijkgesteld De plaats waar de werknemer een mandaat als werknemersvertegenwoordiger of vakbondsafgevaardigde vervult (al dan niet binnen de arbeidstijd) De plaats waar de werknemer een vergadering van de OR of het CPBW bijwoont De plaats waar de werknemer vormingslessen volgt tijdens de normale arbeidsuren Het zich aanmelden bij de arbeidsgeneesheer voor werkhervatting Normale weg Is de “in de concrete omstandigheden van elke dag meest aangewezen weg, afgelegd op de meest aangewezen wijze” Is niet noodzakelijk de (geografisch) kortste of de (chronologisch) snelste weg noch de weg die de werknemer gewoonlijk volgt Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Wat is een arbeidswegongeval? Het normale karakter van de arbeidsweg wordt verbroken door: Een abnormale omweg (onderbreking in de ruimte) Een abnormaal oponthoud (onderbreking in de tijd) Worden uitdrukkelijk in de wet gerechtvaardigd als omweg: Een omweg als gevolg van carpooling Een omweg om kinderen af te zetten of op te halen aan de school of opvang Worden in de rechtspraak gerechtvaardigd als omweg Een omweg wegens overmacht (vb. wegomleiding, natuurramp,…) Een omweg omwille van een wettige reden (vb. inkoop van noodzakelijke levensmiddelen) Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Arbeidsongeval en eigen fout Arbeidsongevallenverzekering is een zogenaamde “risicoverzekering” Zelfs een zware fout speelt hierbij geen rol Enkel bij het opzettelijk aan zichzelf letsels toebrengen zal er geen sprake kunnen zijn van een arbeidsongeval Veronderstelt opzet van de kant van het slachtoffer om het ongeval te veroorzaken Zo is zelfmoord meestal, maar niet noodzakelijk, een opzettelijk veroorzaakt ongeval Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Medische en aanverwante kosten Geneeskundige, heelkundige, farmaceutische en verplegingskosten Ook de kosten van prothesen en orthopedische apparaten alsmede de herstellings- en vervangingskosten Keuze van behandelende arts of ziekenhuis is vrij Behalve als de verzekeraar of de werkgever over een erkende medische, farmaceutische of verplegingsdienst beschikt Deze dienst moet dan kosteloos ter beschikking gesteld worden, en het slachtoffer is dan verplicht om zich bij deze dienst aan te melden tenzij er sprake is van een dringende noodzaak Ook een aantal verplaatsingen worden vergoed Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Uitkeringen wegens arbeidsongeschiktheid Wat is arbeidsongeschiktheid? Onderscheid tussen tijdelijke en blijvende arbeidsongeschiktheid Tijdelijke arbeidsongeschiktheid Volledig: het slachtoffer is totaal ongeschikt om zijn beroep verder uit te oefenen Gedeeltelijk: het slachtoffer kan zijn beroep hernemen maar met een verminderde capaciteit, of kan worden tewerkgesteld in een voorlopig (ander) beroep bij dezelfde werkgever Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Eindigt ofwel door een genezenverklaring, of een verklaring van blijvende arbeidsongeschiktheid Blijvende arbeidsongeschiktheid Begint vanaf de “consolidatie” Is de vaststelling dat de toestand van het slachtoffer stabiel is en er medisch gezien geen verdere evolutie meer wordt verwacht De blijvende arbeidsongeschiktheid wordt uitgedrukt in een percentage Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Er wordt een akkoord gesloten tussen het slachtoffer en de verzekering dat nadien bekrachtigd moet worden door het Fonds voor Arbeidsongevallen (FAO) Bij betwisting gebeurt dit door de arbeidsrechtbank Wordt geëvalueerd volgens een hele reeks criteria maar waarbij de concrete economische situatie geen rol mag spelen Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Grondslag voor de uitkeringen: het basisloon Vergoedingen worden berekend op grond van het basisloon Gemiddeld dagloon = basisloon : 365 Basisloon = alle loon en vergoedingen waarop de werknemer recht heeft op grond van zijn prestaties tijdens het jaar dat het ongeval voorafgaat Begrenzingen (2011): Maximum basisloon = 37.545,92 euro Minimum basisloon = 6.067,83 euro Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Volledige tijdelijke arbeidsongeschiktheid Normale loon voor de dag waarop het arbeidsongeval is gebeurd Eerste periode na het ongeval Gewaarborgd loon betaald door de werkgever Wordt door de verzekeraar terugbetaald aan de werkgever Na de periode van gewaarborgd loon Een dagelijkse vergoeding per kalenderdag (dus inbegrepen zaterdagen, zondagen en feestdagen) van 90% van het gemiddeld dagloon Wordt aan het slachtoffer betaald door de verzekeraar Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Gedeeltelijke tijdelijke arbeidsongeschiktheid Vergoeding is afhankelijk van de wedertewerkstelling Geen voorstel tot wedertewerkstelling Uitkeringen identiek als tijdens volledige tijdelijke arbeidsongeschiktheid Voorstel tot wedertewerkstelling wordt aanvaard door slachtoffer Uitkering gelijk aan het verschil tussen het vroegere loon en het loon dat hij ontvangt tijdens de wedertewerkstelling Geen uitkering als er geen loonverlies is Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Voorstel tot wedertewerkstelling wordt om een geldige reden geweigerd door het slachtoffer Uitkeringen identiek als tijdens volledige tijdelijke arbeidsongeschiktheid Voorstel tot wedertewerkstelling wordt zonder geldige reden geweigerd door het slachtoffer Uitkeringen overeenkomstig het % van arbeidsongeschiktheid Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Volledige blijvende arbeidsongeschiktheid Na de consolidatie ontvangt het slachtoffer een jaarlijkse vergoeding van 100% van het basisloon Na drie jaar wordt deze jaarlijkse vergoeding omgezet in een lijfrente Gedeeltelijke blijvende arbeidsongeschiktheid Vergoeding wordt vastgesteld op basis van de graad (%) van de blijvende ongeschiktheid Bij minimale % wordt de vergoeding echter verlaagd Graad <5% : vermindering met de helft Graad > 5% en <10% : vermindering met een vierde Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Bijkomende hulp van derden Toelage wordt berekend op basis van het GGMMI Herziening Na de consolidatie (of de genezenverklaring) kan er, indien de toestand van het slachtoffer wijzigt, toch nog een herziening van de graad van blijvende ongeschiktheid worden gevraagd door de belanghebbende partij Door het slachtoffer (of diens nabestaanden) bij verslechtering Of door de verzekeraar bij verbetering van de toestand Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Herziening kan slechts gebeuren binnen de herzieningstermijn van 3 jaar die begint: Na de bekrachtiging door het FAO van de consolidatieovereenkomst; Vanaf het in kracht van gewijsde treden van een gerechtelijke beslissing Of vanaf de genezenverklaring Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Na de herzieningstermijn wordt de toestand definitief Enkel een bijslag bij verergering of overlijden is dan nog mogelijk ten laste van de verzekeraar of het FAO Uitkeringen bij dodelijk arbeidsongeval Vergoeding voor begrafeniskosten 30 keer het gemiddeld dagloon (ongeacht de werkelijke kosten) Wordt betaald aan de persoon die deze kosten werkelijk gedragen heeft Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Vergoede schade Vergoeding voor de kosten van transport van de overledene Renten aan de rechthebbenden Echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende: lijfrente van 30% Kinderen: tijdelijke rente naargelang het halve of volle wezen zijn Halve wezen: elk 15% met een maximum van 45% Volle wezen: elk 20% met een maximum van 60% Ouders, grootouders, kleinkinderen of broers & zussen kunnen onder bepaalde voorwaarden ook een tijdelijke rente krijgen Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Burgerlijke aansprakelijkheid Voorrang van de arbeidsongevallenwet op gemeen recht Burgerlijke immuniteit Subrogatie door de verzekeraar Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Procedure Verzekeringsplicht Elke werkgever dient zich tegen arbeidsongevallen te verzekeren bij een erkende private verzekering tegen arbeidsongevallen (onder controle van het FAO) Als de werkgever dit niet doet wordt hij ambtshalve aangesloten bij het FAO Eventuele vergoedingen aan mogelijke slachtoffers zullen dan worden teruggevorderd van de nalatige werkgever Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Procedure Aangifte van arbeidsongevallen en procedure Aangifte Elk arbeidsongeval dat aanleiding kan geven tot toepassing van de wet moet door de werkgever bij de verzekeraar aangegeven worden Met een speciaal formulier of elektronisch Als de werkgever dit niet doet kan de werknemer of een van zijn gezinsleden dit zelf steeds doen Weigering door arbeidsongevallenverzekeraar Niet de werkgever, maar de verzekeraar, beslist of het ongeval erkend wordt of die erkenning geweigerd wordt In dat laatste geval moet het slachtoffer verwittigd worden alsmede het ziekenfonds en het FAO Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen

Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen Procedure Beroep bij de arbeidsrechtbank Als het slachtoffer (of zijn nabestaanden) niet akkoord gaat kan er een procedure voor de arbeidsrechtbank gevoerd worden Tegen de verzekeraar of het FAO, NIET tegen de werkgever Kosten zijn ten laste van de verzekeraar of het FAO, behalve ingeval van tergend en roekeloos geding Verjaringstermijn is drie jaar vanaf het feit dat het verzoek rechtvaardigt Socialezekerheidsrecht - Hoofdstuk 1 Arbeidsongevallen