Psychomotorische therapie in de kinder- en jeugdpsychiatrie “Ervaren wat je voelt” Psychomotorische therapie in de kinder- en jeugdpsychiatrie

Wie ben ik? Bart Sollie Psychomotorisch therapeut, Karakter kinder- en jeugdpsychiatrie, locatie Ede SPANNING Lichaamssignalen Bart Sollie, psychomotorisch therapeut bij Karakter in Ede; Spannend om hier te zijn, ik merk kriebels in mijn buik, heb de neiging om met iets in mijn handen te spelen (lichaamssignalen). Ik moet het gaan ervaren, vertrouwen hebben in mijn kunnen, jullie meenemen in dit mooie vak. Gestudeerd in Zwolle, als sociotherapeut bij Karakter begonnen, nu sinds 3,5 jaar als PMT’er in Ede. www.karakter.com 9/17/2018

Wat is psychomotorische therapie (PMT)? Therapievorm waarin bewegings- en/of lichaamsgerichte werkvormen centraal staan, dit om de cliënt te laten verkennen, herkennen en erkennen in zijn of haar (bewegings)gedrag en/of (lichaams)signalen en te oefenen en ervaren met gedragsalternatieven. Bewegen als middel, niet als doel. Werkvelden (VGZ, Revalidatie, Psychiatrie, Tbs-kliniek, Eigen praktijk, Speciaal onderwijs) Ervaren staat centraal! Therapievorm waarin bewegings- en/of lichaamsgerichte werkvormen centraal staan, dit om de cliënt te laten verkennen, herkennen en erkennen in zijn of haar (bewegings)gedrag en/of (lichaams)signalen en te oefenen en ervaren met gedragsalternatieven. Werkvelden (VGZ, Revalidatie, Psychiatrie, Tbs-kliniek, Eigen praktijk, Speciaal onderwijs) Ervaren staat centraal (ballonnen opblazen) www.karakter.com 9/17/2018

PMT in de kinder- en jeugdpsychiatrie Individuele PMT Sherborne Mindfulness Runningtherapie Groeps-PMT Themagericht Rots en Water Psycho-educatie AD(H)D, kinderen en jongeren Psychomotorische systeemtherapie Observatie en behandeling Behandelvormen binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie: Individuele PMT, afgestemd op het doel zoals geformuleerd in het behandelplan Groeps-PMT, veelal themagericht waarbij er aandacht is voor de individuele doelen, thema’s wordt nog op terug gekomen Psychomotorische systeemtherapie; Door een combinatie van psychomotorische- en systeemtherapie wordt het gezin met praktisch gerichte oefeningen in het hier en nu, ondersteund bij het verder ontwikkelen van vaardigheden en het stimuleren van ieders kwaliteiten. Gezinsleden leren elkaars mogelijkheden en beperkingen beter kennen, ze te gebruiken en er mee om te gaan. Alle vormen zowel observatie op kwaliteiten, beperkingen, patronen, interacties als behandeling hiervan. www.karakter.com 9/17/2018

Hoe? Hulpvraag gericht Uitgaan van competenties Kind of Jongere doet het goed omdat hij of zij het kan Hulpvraag afgestemd op behandelplan, eventueel specifiek gemaakt naar PMT. Veelal vragen rondom emotiesregulatie, sociale vaardigheden, impulsregulatie, zelfbeeld vergroten. Uitgaan van de competenties, compentiemodel met sterke kanten en valkuilen op het gebied van taken en vaardigheden Wanneer het kind of de jongere de vaardigheden beschikt om met voor hem of haar lastige situaties om te gaan zal hij of zij deze ook gebruiken. Versterken van deze vaardigheden staat centraal in de behandeling. www.karakter.com 9/17/2018

PMT Modaliteiten Oefenen, ervaren en ontdekken Verkennen, herkennen en erkennen Driehoek Denken, Voelen en Doen Oefenen; in het hier en nu oefenen met gedragsalternatieven Ervaren; in het hier, nu en daar. Vanuit oefenen gaan ervaren wat de gedragsalternatieven in andere contexten betekenen (transfer) Ontdekken; in het toen. Waar komt het gedrag van nu vandaag, wat zijn de patronen of schema’s? Binnen de verschillende activiteiten die aangeboden worden binnen de sessie worden er interventies gedaan op denken, voelen en doen en eventuele siganelen die hierbij passen. www.karakter.com 9/17/2018

Casus Casusbeschrijving Meisje, 17 jaar Schets sessie Wat draagt ervaren in het bewegen bij? Bewustwording Verandering Iris, Meisje van 17 wordt aangemeld bij de PMT met de vraag om zelfbeeld te verbeteren en haar weerbaarheid te vergroten. Veel gepest in verleden, PTSS, Conversiestoornis en ADHD zijn gesteld. Conversiestoornis = Een conversiestoornis is een stoornis waarbij het lichaam psychische klachten omzet in lichamelijke klachten Een deel van de sessie staat de activiteit badminton centraal, we spelen zo vaak mogelijk over. Echter steeds wanneer de shuttle op de grond valt moet Iris een voorwerp, bijvoorbeeld kegel of een ring, uit de bak pakken en deze vasthouden tijdens het spelen. De voorwerpen stapelen zich op terwijl we aan het overslaan zijn. Het spelen en vasthouden wordt steeds moeilijker. Op een gegeven moment gooit Iris de spullen neer en gaat op de bank zitten, bij navraag blijkt ze er geirriteerd van te worden. Al pratende blijkt ze vaker dingen op zich te nemen die niet bij haar horen, bijvoorbeeld huiswerk van vriend maken. Binnen de activiteit heeft Iris ervaren dat ze heirin grenzen moet aangeven, “niet alles is haar kegeltje, soms hoor het bij de ander”. www.karakter.com 9/17/2018

PMT Thema’s 7 PMT thema’s Ervaren! Welke thema’s worden herkent? Motorische instrumentele sensibiliteit Motorische sociale sensibiliteit Ruimte Kracht Lichaamsbeleving Vertrouwen Relaxatie Naar: 7 PMT thema’s, door: M vd Blink en F Dijk Individuele doelen zoals bij individuele PMT, daarnaast themagericht werken. PMT thema’s Motorische instrumentele sensibiliteit betekent de gevoeligheid van iemand voor het andere om hem heen. Mensen die vanwege welke psychopathologie dan ook, teveel naar binnen gekeerd zijn, zijn ook minder in contact met hetgeen om hen heen is. 2. Motorische sociale sensibiliteit is de gevoeligheid die iemand heeft voor de sociale context om hem heen. Voor de ander om hem heen dus. e kunnen zeggen, leiding nemen, leiding geven, leiding volgen, rekening houden met elkaar, wachten op elkaar, luisteren naar elkaar, elkaar verdragen, etHet gaat dan om het kunnen maken van contact met anderen, kunnen samenwerken met anderen, om de afstand en nabijheid die je inneemt ten opzichte van anderen, Maar ook het hanteren van sociale grenzen, assertiviteit 3. Ruimte: Hierbij gaat het om het (durven) innemen van ruimte, het delen van ruimte, het bewegen door de ruimte, het maken van een eigen plek, het opeisen van ruimte, 4. Kracht: Binnen het thema kracht wordt er gewerkt aan het doseren van kracht, of het leveren van kracht, of het (durven) inzetten van kracht, of juist het bewegen met minder kracht (en bv. meer gemak….) Krachtgebruik kan voor iemand die impulsief is, vaak te veel en/of te heftig zijn (soms leidend tot agressiviteit), maar voor een ander is kracht gebruik heel beladen en gerelateerd aan schuld en daderschap, aan aanvallend zijn en ruzie. De truc is om controle te kunnen hebben (te kunnen kiezen) over de kracht die je wilt inzetten bij je handelen. 5. Lichaamsbeleving: Het gaat hierbij om hetgeen je aan en van je lijf kan beleven, voelen, waarnemen en betekenis kan geven, tijdens je bewegen en handelen. Soms gaat het over negatieve lichaamsbelevingen, waarbij het een doel kan zijn om je lijf weer meer te gaan waarderen. Soms gaat het over onbekende lichaamssignalen die je kunnen helpen om op tijd te stoppen met activiteiten, werk of andere handelingen. Bv. de astmapatiënt die beter kan aanvoelen wanneer hij weer benauwd wordt en bijtijds maatregelen kan nemen. 6. Vertrouwen: Het gaat hierbij zowel om vertrouwen in jezelf, als om vertrouwen in de ander / het andere. 7. Relaxatie: Relaxatie is een ander woord voor ontspanning en heeft dan ook alles te maken met het wel / niet / meer / minder ontspannen zijn. Het kunnen ontspannen, het weten wanneer spanning / ontspanning goed of slecht voor je is, het toepassen van ontspanningstechnieken, het ervaren van spanning en ontspanning, het controle hebben over je eigen spanning en ontspanning. Ervaren; ga op je ballon zitten. Welke thema’s worden herkent? www.karakter.com 9/17/2018

Psychomotorische systeemtherapie Volgende thema’s kunnen centraal staan: Versterken van de hiërarchie en verhelderen van grenzen binnen het gezin Vergroten of versterken van de samenwerking, afstemming en interacties binnen het gezin Vergroten van opvoedingsvaardigheden van ouders passend bij de gezinsfase Vergroten van kennis en inzicht omtrent het ontwikkelingsprobleem of stoornis van het kind Leren omgaan met gedragsproblemen Volgende thema’s kunnen centraal staan: Versterken van de hiërarchie en verhelderen van grenzen binnen het gezin Vergroten of versterken van de samenwerking, afstemming en interacties binnen het gezin Vergroten van opvoedingsvaardigheden van ouders passend bij de gezinsfase Vergroten van kennis en inzicht omtrent het ontwikkelingsprobleem of stoornis van het kind Leren omgaan met gedragsproblemen Door te ervaren en te doen zijn bijvoorbeeld de patronen en posities al snel helder, het gebruik van videomateriaal is ondersteunend in de bewustwording van sterke kanten en valkuilen hierin. www.karakter.com 9/17/2018

VIDEO www.karakter.com 9/17/2018

Wat was er te zien? www.karakter.com 9/17/2018

Interventies Afstemmen op (bewegings)niveau van de kinderen Ouders regie geven, onderling laten afstemmen Ruimte en snelheid aanpassen www.karakter.com 9/17/2018

VIDEO www.karakter.com 9/17/2018

Resultaat? (Gedeeld) plezier Succeservaringen Kinderen en Ouders meer vertrouwen Positieve interacties Ouders ervaren meer regie www.karakter.com 9/17/2018

Bedankt voor uw aandacht EINDE Bedankt voor uw aandacht Vragen en/of Opmerkingen? www.karakter.com 9/17/2018