Public Procurement Research Centre (PPRC) – www.pprc.eu Inkoop als sturingsmechanisme in het sociaal domein Congres: Grip op resultaten in het sociaal domein 9 november 2017 Niels Uenk Public Procurement Research Centre Een samenwerkingsverband van de Universiteit Utrecht en de Universiteit Twente Public Procurement Research Centre (PPRC) – www.pprc.eu

Doelstellingen decentralisatie Zorg = maatwerk – doen wat nodig is Kijken naar de leefwereld van cliënten (en het gezin) – niet redeneren vanuit een systeemwereld Integraliteit – één gezin, één plan, één regisseur Efficiëntie – elke euro kan maar één keer worden uitgegeven, ook in de zorg Nieuwe benaderingen en methoden van ondersteuning Kortom: Innovatie en transformatie Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu 9 november 2017

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu Substitutie Substitutie is het vervangen van de ene aanpak door een andere. Substitutie is heel goed mogelijk in zorg en welzijn Substitutie is bedoeld als de basis van de veranderingen Substitutie is dus “goed” (ter verhoging kwaliteit en/of verlaging kosten) Maar let op: substitutie kan ook heel “slecht “ zijn: Ingegeven door financiële overwegingen Dat kan gevolgen hebben voor de inhoudelijke kwaliteit Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu 9 november 2017

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu De rol van inkoop Met de invulling van inkoop en opdrachtgeverschap bepaalt de gemeente Welke zorgaanbieders meedoen en welke niet Welke taken en verantwoordelijkheden worden uitbesteed Welke prikkels zijn in de inkoop en het contract ingebouwd Ad 1. Bijvoorbeeld alleen de grote zorgaanbieders, of alle zorgaanbieders die goede kwaliteit zorg kunnen leveren? Ad 2. Wie regisseert, wie houdt vinger aan de pols? Wie verwijst door? Ad 3. Perverse prikkels van uren-gerichte systematiek Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu 9 november 2017

Met inkoop sturen op resultaten

Vier sturingsniveaus in contracten 4 sturingsniveaus diensteninkoop Inkoop (en bekostiging) resultaten Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu 9 november 2017

Functioneel specificeren Prestatiecontracten (performance based contracting) ingezet voor: Stimuleren innovatie Verbeteren prestaties Verlagen kosten Risico’s bij leverancier neerleggen Door: specificeren van de uitkomst (resultaat / outcome) die bereikt dient te worden, niet de inzet om resultaat te bereiken Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu 9 november 2017

Vertaling naar Sociaal Domein

Productiebekostiging Inspanningsgericht: Inkopen en toewijzen van inzet – PxQ - uren Beschikking, verantwoording en monitoring draait primair om de inzet van zorg. Gevolgen: Perverse prikkel tot (over)productie Belemmering van ruimte om zorg op maat te leveren Beperking innovatie NB: Een aantal uur zorg zegt niet alles over het resultaat Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu 9 november 2017

Resultaatbekostiging Output / outcome-gericht: Centraal staan resultaten, uitkomsten, effecten (het ‘wat’) (Vaste) vergoeding om deze resultaten te bereiken Aanbieders bepalen zelf het ‘hoe’ Beschikking, verantwoording en monitoring draait om de te behalen resultaten voor individu (zelfredzaamheid) Gevolgen: Ruimte en prikkel voor slim en efficiënt werken, zorg op maat Ruimte en prikkel voor innovatie Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu 9 november 2017

Niveau’s van bekostiging Cliëntvolgende bekostiging: Vergoeding en resultaten op individueel niveau Cliënt kiest zelf de zorgaanbieder Populatiebekostiging: Vergoeding op populatieniveau Resultaten op populatieniveau / cliëntniveau ? Aanbieders bepalen zelf het ‘hoe’ Zorgaanbieder meer geprikkeld voor preventie Ook meer ruimte voor financieel ingegeven substitutie Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu 9 november 2017

Drie uitdagingen

Uitdaging 1: resultaten definieren Overzicht Benaderingen in de praktijk: Client-niveau Voorgedefinieerde resultaten per leefdomein (bijv. ZRM) of resultaatgebied Cliëntprofielen zonder vooraf gedefinieerde resultaten Populatieniveau Doelstellingen op populatieniveau (Hoe terugvertalen naar individuele cliënt?) Tal van voorbeelden voor alle drie benaderingen Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu 9 november 2017

Uitdaging 2: meten van resultaten Overzicht Resultaten – zeker op cliëntniveau – niet te vatten in enkel harde cijfermatige data Regisseurs onafhankelijk van de zorgaanbieder nodig om vinger aan de pols te houden Essentieel voor slagen systematiek! Vraagt dus veel van deze regisseurs (omslag in denken) Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu 9 november 2017

Uitdaging 3: afrekenen van resultaten Overzicht Verschillende mogelijkheden: Alles of Niets – pas betalen bij succes Veronderstelt een eindig traject Leidt tot discussies over Een bonus/malus afhankelijk van mate waarin resultaten gerealiseerd zijn Vereist zeer cijfermatig meten van prestaties Lastig / onmogelijk op individueel cliëntniveau Stemmen met de voeten Niet sturen met individuele vergoeding per cliënt; Maar met keuzevrijheid voor zorgaanbieder en instroom / uitstroom cliënten Ad 3. puristen zeggen dat er dan geen sprake is van resultaatbekostiging – maar wellicht wel de meest zinnige benadering Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu 9 november 2017

Stelling: Wie ziet inkopen van resultaten als middel om doelstellingen te bereiken?

Onderzoekscentrum PPRC Postbus 217 7500 AE Enschede Niels.uenk@pprc.eu Contact gegevens Ir. Niels Uenk Universiteit Twente Onderzoekscentrum PPRC Postbus 217 7500 AE Enschede Niels.uenk@pprc.eu 06 16 38 25 62 Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu 9 november 2017