Implementatie technische veranderingen G6 We leren, we verbeteren, we vernieuwen Presentaties moeten 31 januari gegeven zijn in de vestigingen Versie: 2.0 Datum: Q4 2014

Te behandelen onderwerpen Uit werkgroep G6: Afblaasunits Staal; RVS hulpstuk uit Europese aanbesteding (EA); Wijziging TI Gdb-0015.I Verbindingen en aftakkingen in LD/HD gasnetten; Wijzigingen NEN 7244-10 Meteropstelling; ventilatieopeningen; Meterkasttekening gasmeteropstelling G10-G25 en G40-G250; Buitenkast voor gasmeteropstelling G4/G6; Digitaal afpersen aansluitleidingen: herimplementatie; Registratie afgedopte aansluitleiding; Aandachtspunt afdichten geveldoorvoering; Terugblik Managementinfo’s van afd. Processen: Gasstations ; fundatie en invoerbochten en meegeleverde bouten; Slagvast PVC ; lengte buizen en verpakking hulpstukken; Micro stoppel ; gebruik, toepassing en pilots. 11-11-2014: Alle zaken zijn afgestemd met de materieelcommissie. Jeroen en Wim de Rooij verzorgen dit vanuit de G6

Afblaasunits staal Doel en aanleiding Doelgroepen Wijziging Toelichten wijziging afblaasunits staal; Voorkomen van klachten als gevolg van corrosie afblaaspijp. Doelgroepen E&A; uitvoerder en technisch adviseur Realisatie; uitvoerder, technisch specialist, technicus en monteur. Wijziging Afblaaspijp gedeeld en bovendeel verzinkt (m.u.v. lasgedeelte); Adapter nu op bovendeel gelast; Geen wijziging artikelnummers. Ingangsdatum wijziging Na verbruik huidige uitvoering wordt nieuwe uitvoering geleverd; Indicatie: medio januari 2015 alles nieuw. Art. code Enexis Artikelomschrijving 3170170 Afblaasunit tbv St HL zijbouw 3170180 Afblaasunit tbv St HL bovenbouw Aannemerij; via contractmanagement vindt communicatie plaats richting aannemerij. Op verzoek kan de TE-er worden uitgenodigd. Anjo en Frank zullen dit voor de toekomst uitzoeken. Plaatje is de oude variant met rood kader om de verandering. De aanpassing is gedaan omdat er problemen waren met corrosie. Er vindt geen uitwisseling plaats v.w.b. de oude stalen variant. Een vakman heeft deze ingepakt. Als er lokale problemen zijn dan kunnen die het best lokaal opgelost worden. Dit kan dan afgestemd worden met de lokale Asset Engineer van AsM-SR.

Afblaasunits staal Afblaaspijp gedeeld en bovendeel verzinkt (m.u.v. lasgedeelte) Adapter nu op bovendeel gelast Nog steeds geldt: na montage kunststof kap plaatsen en inpakken met wikkelband (2x) Er is geen afsluiter meer aanwezig. Deze is bij de vorige wijziging verlaten. Op beide adapters komen kapjes. Inpakken van het kapje aan de bovenkant. Het kapje mag vrijblijven. Inpakken tot bovenin over het kapje heen bij de aanboring (technische instructie voor wikkelband). Het lijkt dubbelop, verzinken en inpakken; als er in het veld wikkelingen worden verwijderd dan krijg je deze nooit meer goed ingepakt.

RVS hulpstuk uit Europese Aanbesteding Doel en aanleiding Toelichten resultaten uit verplichte EA voor RVS hulpstukken voor Enexis (in combinatie met Liander). Doelgroepen E&A: technisch adviseur, uitvoerder en (medewerkers) engineer; Realisatie: uitvoerder, monteur, technicus en technische specialist. Resultaat Klembereik oud en nieuw komen niet exact overeen; Gehele reeks gaat over op nieuwe artikelnummers; oude vervallen; Uniform standaard assortiment waarbij “witte vlekken” ingevuld zijn; Materialen uitwisselbaar tussen Liander en Enexis; Kostenbesparing. Besparing meer dan € 100.000,- per jaar t.o.v. oude contracten Afgelopen 1,5 jaar is er een aanbesteding geweest voor alle RVS hulpstukken. Wijzigingen zijn niet ingrijpend daarom via deze weg. - Zadels, klemmen, reparatiekisten, steunbussen, specials (verlengde uitvoering wikkelen / aftak 63/110) Er is een tabel met overzichten beschikbaar op INFARM inclusief foto’s In geval van nood kunnen we uitwisselen met de voorraad van Liander. Deze is 100% gelijk voor de zadels, aansluitklemmen en reparatieklemmen. Liander voert geen specials.

RVS hulpstuk uit Europese Aanbesteding Wijziging/nieuw Bereik zadels (AVK): DN 80 t/m DN 600 Zadels groter dan DN300 worden uitsluitend op basis van behoefte besteld  geen magazijnvoorraad; Toepasbaar voor GY en AC. Bereik klemmen/specials (HUWA/GF): DN 50 t/m DN 300 Toepasbaar voor GY, AC en Staal (reparatieklem ook voor PE). Reparatiekist met reparatieklemmen: DN 200 t/m DN 600 1 kist opgebouwd uit schaaldelen; Voor storingen in GY, AC, Staal en PE; Schaaldelen zijn los te bestellen; Bestellen door en in beheer bij afd. Realisatie. Zadels zijn niet toelaatbaar op kunststof leidingen. Zadels zijn niet bedoeld voor stalen leidingen. De zadels zijn 7 keer herbruikbaar zonder aanpassingen. Tijdens gebruikersdagen door monteurs is dit getest. Dit met name op verzoek van Liander. Liander heeft hier behoefte t.b.v. van hun saneringsmethodiek. Er is een mogelijkheid voor markering v.w.b. de aantallen keren dat het zadel gebruikt is. Dit geldt alleen voor de zadels! De zadels kunnen vanaf de bovenkant aangedraaid worden; verzoek monteurs om de montage te vergemakkelijken. Voor de klemmen kon dit niet gerealiseerd worden. Aandraaien met de momentsleutel. Aandraaimoment is op zowel de klem als de zak weergegeven. Ongeacht het leidingmateriaal is er één aandraaimoment. Voor wat betreft de specials staat per type in de logistieke omschrijving aangegeven voor welk materiaal deze geschikt is.

RVS hulpstuk uit Europese Aanbesteding Wijziging/nieuw Alle hulpstukken afzonderlijk verpakt in doorzichtige kunststof zak (eventueel in een omdoos). Ingangsdatum wijziging Vloeiende overgang van oud naar nieuw; Zo veel als mogelijk op de achtergrond in SAP geregeld; Oude voorraad kan/dient als eerste verbruikt te worden; Op basis van historisch verbruik en relatie oud-nieuw zal een voorraad aangelegd worden; Totaal overzicht opgenomen in Infarm . link Infarm: Een omdoos is een logistieke term. Dit betekent; individuele verpakt in een doos.

Wijziging TI Gdb-0015.I Verbindingen en aftakkingen in LD/HD gasnetten Doel en aanleiding Toelichten gewijzigde werkafspraken in Gdb-0015.I; Wijziging in materiaalstandaarden (verbinding/aftak); Vastleggen van beleidsafspraak t.a.v. PE mof- en stuiklassen in de Enexis instructie. Doelgroepen E&A: technisch adviseur, uitvoerder en (medewerkers) engineer; Realisatie: uitvoerder, technicus, monteur en technische specialist. Alle documenten staan op DEN sinds maandag 17e november

Wijziging TI Gdb-0015.I Verbindingen en aftakkingen in LD/HD gasnetten Wijziging/nieuw Afspraak t.a.v. PE lassen opgenomen in TI (art. 4.4.1): Geen voorkeur meer voor lasmethodiek, maar harde afspraak Elektrolassen: nieuwe aanleg bij dn kleiner dan of gelijk aan 200 mm en bij renovatie- of storingswerkzaamheden; Stuiklassen: nieuw aanleg bij dn groter dan 200 mm; Bij uitzondering kan er afgeweken worden van lasafspraak. Alléén met toestemming van uitvoerder Enexis. Redenen keuze PE-elektrolassen t/m 200mm: kosten stuiklassen beduidend hoger dan kosten voor elektrolassen (tot bijna factor 2); kwaliteit stuiklassen de laatste jaren niet significant beter gebleken dan elektrolassen. Bij uitzondering mag er afgeweken van de afspraak met toestemming van de uitvoerder van Enexis.

Wijziging TI Gdb-0015.I Verbindingen en aftakkingen in LD/HD gasnetten Wijziging/nieuw 4 gewijzigde bijlagen “verbindingen en aftakkingen”: Perf-T is vervangen door HD aansluitstuk; PE laszadels LD is nu incl. slagvast aansluitstuk. Ingangsdatum wijziging Lasmethode afspraak was een bestaande managerafspraak uit 2012; HD aansluitstuk was al geïmplementeerd; PE laszadel LD was al geïmplementeerd Gdb-0015.I is actueel en staat op DEN; Materiaalwijziging opgenomen in vorige implementatie “Wijzigingen gas G6 Q4 2013 – Q1 2014 Enexis G6”

Wijziging NEN 7244-10 Meteropstellingen Doel en aanleiding Toelichten belangrijkste wijzigingen in normvoorschriften voor opstellingsruimten en gasmeteropstellingen; Uitgifte wijzigingsblad NEN 7244/A1 (november 2013). Doelgroepen E&A: uitvoerder en (medewerker) engineer). Belangrijkste wijzigingen Geen B-klep bij meervoudige meteropstelling; Geen elektrische verlichting categorie A6 (gasmeteropstelling 40 < Qn ≤ 650 mn3/h); Aanpassing grootte ventilatieopeningen. Ingangsdatum wijziging Per direct (met tekeningen MK 40-250 en MK 101625-IB). NEN 7244-10 is aangepast met wijzigingsblad A1. Link door klik op naam in onderste balk.

Wijziging NEN 7244-10 Meteropstellingen Geen B-klep bij meervoudige meteropstelling Oud art. NEN 7244-10, 5.3.5.8. Gasgebrekbeveiliging (B-klep): Bij meervoudige meteropstellingen in (woon)gebouwen moet een gasgebrekbeveiliging worden opgenomen; Wijziging NEN 7244-10/A1: bovenstaande passage is verwijderd; Redenen verwijderen voorschrift: Werking i.c.m. uitlaatafsluiter niet gegarandeerd; B-klep bij meervoudige meteropstelling voorgeschreven in binneninstallatie (NPR 3378-5). Enexis-beleid (reeds toegelicht in ronde Q4-2013 / Q1-2014): In nieuwbouw geen B-klep – zie Gdb-0013.I par. 5.1; Bij sanering/wijziging van (meervoudige) meteropstelling handhaven waar B-klep zit – Gec-0008.I par. 7.3. NEN 7244-10 is aangepast met wijzigingsblad A1. Link door klik op naam in onderste balk.

Wijziging NEN 7244-10 Meteropstellingen Geen elektrische verlichting categorie A6 Betreft gasmeteropstellingen 40 < Qn ≤ 650 mn3/h (cat. A6); Moet van buitenaf bereikbaar zijn Oud art. NEN 7244-10, 5.2.4.4 Elektrische installatie: De opstellingsruimte moet van een elektrische verlichtingsinstallatie zijn voorzien. Wijziging NEN 7244-10/A1: bovenstaande passage is verwijderd; Tekening MK 40-250 (Solo opstellingsruimte voor gasmeteropstellingen G40 t/m G250 ) is hierop aangepast. NEN 7244-10 is aangepast met wijzigingsblad A1. Link door klik op naam in onderste balk.

Wijziging NEN 7244-10 Meteropstellingen Aanpassing grootte ventilatieopeningen (1) Voorwaarden wanneer een opstellingsruimte als niet-gevaarlijk gebied (NGG) wordt gezien zijn NIET aangepast: zodanig ventilatievoud dat een gaslek uit een opening van 1 mm2 bij een druk van maximaal 100 mbar geen gevaarlijke hoeveelheid explosief gas/luchtmengsel kan opleveren. Berekening ventilatieopeningen WEL herzien en nu NIET meer afhankelijk van vloeroppervlakte maar WEL van: A. Voordruk: 100 mbar of 30 mbar; B. Ventilatie naar binnen (inpandig) of op buitenlucht; C. Ruimte wel of niet betreedbaar (niet betreedbaar: deur open blijven om werkzaamheden uit te voeren); D. Inhoud van de ruimte. Tekeningen MK 40-250 en MK 101625-IB zijn hierop aangepast. NEN 7244-10 is aangepast met wijzigingsblad A1. Link door klik op naam in onderste balk. Dit geldt alleen voor nieuwe situaties (nieuwbouw). Bij verzwaring van de meter hoeft er geen aanpassing te worden gedaan aan de ruimte c.q. ventilatie openingen. In de norm is een berekeningstool opgenomen. Je kan ook gebruik maken de tabellen/grafiek in de bijlagen

Wijziging NEN 7244-10 Meteropstellingen Aanpassing grootte ventilatieopeningen (2) A. C. D. B. A. C. Deze tabellen dekken alle situatie die aangetroffen kunnen worden. Ir = inhoud ruimte in kubieke meters D. B.

Wijziging NEN 7244-10 Meteropstellingen Aanpassing grootte ventilatieopeningen (3) VOORBEELD: 30 mbar ventilatie op buitenlucht betreedbaar B x D x H = 1,7 x 2 x 2,2 m Ir = 7,5 m3 100 mbar 30 mbar Er zit een fout in de norm. Er is niet aangegeven wat 100 mbar en 30 mbar is. De onderste lijn is 30 mbar Er zijn 4 grafieken in de norm. V.w.b. onderhoud  Controleren van de ventilatie? Dit zal nog afgestemd worden met de collega’s van AsM-strategie ontwikkeling. Dit wordt t.z.t. teruggekoppeld. De totale oppervlakte moet verdeeld worden over de boven en onderkant. De helft van het totaal onder en de helft van het totaal boven. ventilatieopeningen ten minste 64 * Ir = 64 * 7,5 = 480 cm2 gelijk verdeeld over de boven- en onderzijde van de opstellingsruimte

Tekeningen meterkast gasmeteropstelling G16-G25 en G40 – G250 Doel Gewijzigde tekening op DEN n.a.v. aanvullende eisen NEN 7244-10. Wijziging/Nieuw MK 101625-IB en MK 40-250: Standaard afmetingen van de ventilatievoorzieningen van de kast zijn in de tekening opgenomen; Grafiek en tekst zijn aangepast voor kasten met afwijkende afmetingen; Eis t.a.v. brandwerendheid deur is verwijderd. Ingangsdatum wijziging Per direct; Tekeningen staan op DEN. Klik op tekening voor de link Invoerputten zijn voor de nieuwbouw niet acceptabel. Staan ook niet meer in meterkastenorm NEN 2768 Komt uiteraard nog wel voor bij saneringen. Van de standaard kasten met de standaard afmetingen zijn de eisen niet aangepast.

Buitenkast voor gasmeteropstelling G4/G6 Doel en aanleiding Implementatie aangepaste gasmeterkast voor buiten met bijbehorende fundatie (apart artikelnummer); Nieuwe leverancier. Doelgroepen E&A: uitvoerder en (medewerker) engineer; Realisatie: uitvoerder, monteur en technische specialist. Wijziging/Nieuw Afsluiting middels zwenkhendel i.c.m. eurocilinderslot; Betere kwaliteit; Sokkel volgens caisson-principe. Ingangsdatum wijziging Per direct.

Buitenkast voor gasmeteropstelling G4/G6 Artikelnummers: Status Art.cd Omschrijving Standaard 75150 Gasmeterkast Idra SC-6D 60×31×65cm (BDH) 75155 Gasmeterkast Idra SC-6D fundatie Vervallen 3480300 Gaskast v G4/G6 +bord+sokkel Type 600 90027599 Gasmeterkast G4/6 rvs Avedko 600 90027600 Fundatie v gaskast rvs type 600 Er is soms behoefte aan een gecombineerde E & G kast. Dit volgens de norm toelaatbaar. Als er ruimte is dan mag dit, maar waarschijnlijk past dit niet. Materiaal is verzinkt staal.

Digitaal afpersen aansluitleidingen (herimplementatie) Doel (Her)Implementatie digitaal afpersen van aansluitleidingen; Aanleiding (her)implementatie: Toolbox “Digitaal sterkte- dichtheidsbeproeving aansluitleiding” is onvoldoende bekend; Afspraak is binnen IS niet overal uniform ingeregeld; Contracten met aannemers waren nog niet ingeregeld. Doelgroepen E&A: technische adviseur en uitvoerder; Realisatie: uitvoerder, monteur, technicus en technisch specialist.

Digitaal afpersen aansluitleidingen (herimplementatie) Wijziging/Nieuw Toepassen digitaal afpersapparatuur voor sterkte- en dichtheidsbeproeving van alle aansluitleidingen; Archiveren digitale beproevingsrapport tot na 1e gaslekzoekronde: Vooralsnog op TO-site; map “persrapporten afd. aansluitingen”; Afd. Processen draagt zorgt voor definitief archief; 2015. Afpersapparatuur is ingeregeld: Contracten met aannemers; Aanschaf interne afdelingen. Gdb-0019 is hierop aangepast; art. 4.5 Beproevingsrapportage. Ingangsdatum wijziging 1 januari 2015. Er zal een nieuwe omgeving gecreëerd worden door de afdeling processen. Tot die tijd kan de TO-site worden gebruikt. Oppakken door Frank en Anjo; antwoord geven op de vraag wanneer en door wie deze rapporten verwijderd. De sterkte beproeving moet voor de volledige leeftijd van de aansluitingen worden bewaard. In overleg met de vestiging kan de toolbox nogmaals verzorgd worden. Deze zit middels een snelkoppeling in de presentatie. Werkinstructie is aangepast en staat op DEN

Registratie afgedopte aansluitleiding Doel Toelichten uniforme tekenwijze in GEN van afgedopte aansluitingen na verwijderen huisaansluiting; Data Handboek aangepast, tegelijkertijd beschikbaar met GEN versie 430-2a van 20 oktober 2014. Doelgroepen E&A: technisch adviseur en uitvoerder; Realisatie: uitvoerder, technicus, monteur en technisch specialist. Daarnaast is deze wijziging toegelicht door Els Smit (AIC) aan de tekenaars in de vestigingen. Ingangsdatum wijziging Per direct. Els Smit is geïnformeerd over de start van TE. Zij informeert de tekenaars. Probeer dit zoveel mogelijk synchroon te laten verlopen.

Registratie afgedopte aansluitleiding Wijziging / uniforme afspraak Afgedopte aansluitleiding waarbij alleen zadel met eindstop achterblijft op de hoofdleiding (zonder stuk aansluitleiding, net zoals "blaasgatzadel"): de afgedopte aansluiting wordt niet geregistreerd in GEN. Lengte afgedopte aansluiting kleiner dan 1 m: de afgedopte aansluiting wordt opgevoerd met aansluitkoppeling en weergegeven met symbool haaks op het hoofdnet. Lengte afgedopte aansluiting groter dan of gelijk aan 1 meter: de afgedopte aansluiting, inclusief aansluitleiding, wordt in zijn geheel uitgetekend. Is dit alleen voor LD of ook voor HD?  Antwoord is dat er in GEN geen aansluitingen voor HD zijn. Dit geldt alleen voor aansluitleidingen lage druk

Aandachtspunt afdichten geveldoorvoering Doel en aanleiding Verbeteren uitvoering van gasbelemmerende geveldoorvoeringen; Problemen met inwaterende lekken t.g.v. onjuiste montage. Doelgroepen E&A: technisch adviseur en uitvoerder; Realisatie: uitvoerder, monteur, technicus en technisch specialist. Constateringen Er wordt geen dam gebruikt om het product op te sluiten waardoor materiaal uitloopt. Er dient druk te worden opgebouwd tussen twee schuimwandjes (opsluiten afdichtingsmateriaal); Leiding is niet gecentreerd in de doorvoering; onvoldoende opvulling onderkant buis en doorvoering.

Aandachtspunt afdichten geveldoorvoering Aandachtspunten Doorvoeren door geboord geveldoorvoer en/of mantelbuis; Breng bij onregelmatige gevelgaten een doorvoermantelbuis aan; Maak altijd gebruik van wanden (boorgat/mantelbuis) waartussen het afdichtingsmateriaal wordt opgesloten. Instructie voor het juist toepassen van het materiaal op DEN EZB-0002.I Geveldoorvoeren en afdichtsystemen; link: In de instructie staat weergegeven hoe Stopaq en Illbruck aangebracht moeten worden. Ingangsdatum Per direct. Actiepunt: deze moet gevonden kunnen worden op de gas snelkoppelingen site van Technische ondersteuning. Filter aanpassen in DEN. 12-11-14; opdracht naar DEN; wordt op korte termijn aangepast ook voor aannemerssite.

Terugblik Managementinfo’s Processen Doel Check op bekendheid van eerder uitgebrachte verklaringen; Informeren aanvullende afspraak n.a.v. managementinfo “stations”. Doelgroepen E&A; uitvoerder, (medewerker)engineer Realisatie (uitvoerder, monteur en technisch specialist) Onderwerpen Gasstation; Toolbox gewijzigde fundatie en invoerbochten; Slagvast PVC: lengte buis & verpakking hulpstuk; Micro stoppel: toepassing en pilots.

Managementinfo: Gasstations Doel Managementinfo N.a.v. OGB en feedback van gebruikers, worden er enkele wijzigingen doorgevoerd op het gebied van ontwerp en logistiek. De toolbox bevatte een tweetal onderwerpen: Fundaties voor gasstations; Invoerbochten voor gasstations. Aanvullingen/Wijziging/Nieuw Met leveranciers (DS/OS/AS) zijn aanvullende afspraken gemaakt over het meeleveren van juiste bouten voor montage in- en uitlaatleidingen. Afspraak: lengte bout = 3 x flensdikte + 2x pakkingdikte + 2 x borgring + min. 3 draadgangen. Ingangsdatum wijziging: Per direct; magazijnvoorraad (en eventuele retour) zijn echter nog in “oude” uitvoering. Staat deze toolbox op een centrale plaats? Ja: op TO site, onder de map “implementaties”. Link toegevoegd in grijze balk

Managementinfo; Slagvast PVC Doel Managementinfo Informeren over aanbesteding Slagvast PVC; buizenlengte naar 12 meter en individuele verpakte hulpstukken. Buizen (per direct ) Hulpstukken (per direct) Geldt alleen voor hulpstukken met rubberen afdichtring/manchet; Verpakt in gesloten doorzichtige kunststof zak; Doel: Kans op verontreiniging en mogelijke lekkage verminderen; Retour boeken hulpstukken met rubberen afdichtring/manchet zonder originele, onbeschadigde verpakking is verlengd tot 1 mei 2015. LENGTE WORDT/IS 12 METER Diameter x wanddikte (mm) Art. nr. Enexis 110 x 2,7 40032 125 x 3,1 40038 160 x 3,9 40034 200 x 4,9 40035 250 x 6,1 40036 315 x 7,7 40037 LENGTE BLIJFT 10 METER Diameter x wanddikte (mm) Art. nr. Enexis 50 × 2,0 3070305 63 x 2,0 40030 75 × 2,0 3070383 90 × 2,2 40031

Managementinfo; Micro stoppel Doel Managementinfo Informeren over vervolg en toepassingsmogelijk micro stoppel; Lopende pilots; uitkomsten van de pilot zijn positief; De methode wordt nader onderzocht door G6 en Materieelcommissie; Voordat er definitief besloten kan worden of deze methode goedgekeurd wordt (implementatie) moeten nog onderwerpen verder worden uitgewerkt en onderzocht. Aandachtspunt Tot deze trajecten zijn afgerond en de implementatie heeft plaatsgevonden, is het niet toegestaan om deze methode toe te passen; Er zal dus de traditionele methode moeten worden toegepast.

Afronding Evaluatie technische veranderingen G6 na implementatie - Vaststellen of de boodschap duidelijk is - Afspraak hoe openstaande vragen worden afgehandeld: Verzamelen en aanbieden aan de voorzitter van de G6. Verzamelen via het evaluatieformulier. Processen communiceren dit naar G6. Terugkoppeling vindt plaats vanuit G6 via Processen naar afdelingen. Jan stelt een projectnummer beschikbaar voor het onderdeel Implementatie digitaal afpersen. Opm. Jan: hiervan minimaal gebruik omdat er geen ruimte is voor extra uren; project stamt uit 2013. Ordernummer: 21501090