Rendementsverbetering derde klas MBO niveau 4

Context Zadkine MBO Rotterdam- Centrum Opleiding Financiële Beroepen Culturele en etnische diversiteit

Opzet opleiding Regulier niveau 4 Diploma niveau 4 na 3 jaar Doorstroomtraject Diploma niveau 3 na 2 jaar Diploma niveau 4 na 1 jaar

Aanleiding opdracht Laag slagingspercentage van leerlingen die doorstromen van niveau 3 naar niveau 4 Slagingspercentage van doorstroomleerlingen ligt de afgelopen 2 jaar onder de 50 % Slagingspercentage van reguliere leerlingen ligt de afgelopen 2 jaar boven de 70%

Centrale onderzoeksvraag ‘Hoe kan het percentage leerlingen uit de derde klas dat uitstroomt met een niveau 4 diploma verhoogd worden bij de opleiding Financiële Beroepen (FB) van Zadkine MBO Rotterdam- Centrum?’ Zoektocht naar oorzaken uitval vooral gericht op doorstroomstroomleerlingen

Afbakening Leerlingenpopulatie mag niet krimpen Percentage gediplomeerden niveau 3 en niveau 4 samen mag niet achteruit gaan. Opleiding niveau 4 mag niet langer dan 3 jaar duren

Deelvragen onderzoek 1. Waaruit blijkt het rendementsprobleem? Juli 2013: Slagingspercentage 77% bij reguliere leerlingen en 48% bij doorstroomleerlingen. Juli 2014: respectievelijk 72% en 43%. 2. Welke vakken zijn de struikelblokken? Bedrijfseconomie en Periodeafsluiting

3. Waarin verschillen beide opleidingstrajecten? Doorstroomleerlingen hebben het derde leerjaar een zwaarder programma dan reguliere leerlingen. Reguliere leerlingen hebben 33% meer voorbereidingstijd thuis voor de hoofdvakken. regulier doorstroom   jaar 1 jaar 2 jaar 3

4. Welke redenen voor het lage rendement kunnen afgeleid worden uit onderzoek onder leerlingen? Betreft de kern van het onderzoek Eerst mogelijke oorzaken in kaart brengen om richting te geven aan de vragenlijsten

Mogelijke oorzaken laag rendement doorstroomleerlingen Samenstelling leerlingenpopulatie (ouderlijk milieu, afkomst, religie). Minder reële onderwijstijd Intakebeleid: ‘Scheiding aan de poort’. Jongeren in grote steden overbelast (rapport WRR) Opbouw van de studielast (leerplanschema’s) Gebrek aan begeleiding

Focus onderzoek onder leerlingen Gericht op oorzaken studieproblemen die direct door de school te beïnvloeden zijn. Onderzochte variabelen: Studiebelasting: Lestijd Tijd buiten school Moeilijkheidsgraad Begeleiding

Methode en elementen onderzoek Schriftelijke vragenlijst met gesloten vragen, schaallengte 4. Onderzoeksgroep: Leerlingen uit de derde klas niveau 4 29 doorstroomleerlingen en 24 reguliere niveau 4 leerlingen Reguliere leerlingen zijn een basis voor vergelijking

Vragenlijsten onder leerlingen Variabelen Indicatoren Item   Tempo lesstof 1,2 Lestijd Tijd voor opgaven 3,4 Voorbereiding op examen 5,6 Lengte lesperiodes 7,8,9 Tijd buiten school Tijd tussen examens 10 Ruimte na schooltijd 11 Nut van inspanning 12,13 Moeilijkheidsgraad Begrip tijdens de les 14,15 Begrip thuis 16,17 Planning studie 18 Begeleiding Keuzes maken 19 Begeleidingstijd 20

Resultaten onderzoek onder leerlingen Betrouwbaarheid (sub)schalen: Variabele Alpha variabele Indicatoren Items Alpha subschaal Betrouwbaar-heid   Tempo lesstof 1,2 0,53 onvoldoende Lestijd Tijd voor opgaven 3,4 0,60 marginaal Voorbereiding op examen 5,6 0,71 voldoende Lengte lesperiodes 7,8,9 n.v.t. Tijd buiten school 0.83 Tijd tussen examens 10 goed Ruimte na schooltijd 11 Nut van inspanning 12,13 Moeilijkheidsgraad 0.77 Begrip tijdens de les 14,15 Begrip thuis 16,17 Planning studie 18 Begeleiding 0.42 Keuzes maken 19 Begeleidingstijd 20

Vergelijking resultaten reguliere leerlingen en doorstroomleerlingen Zeer duidelijke verschillen tussen beide soorten leerlingen voor de variabele ‘ Tijd buiten school’. Group Statistics   Klas Aantal leerl. Gemiddelde Standaarddeviatie Standaard fout Voorbereiding op examen Reguliere leerlingen 24 2,0208 ,65074 ,13283 Doorstroomleerlingen 29 2,0000 ,64087 ,11901 Tijd_voor opgave 2,7500 ,60792 ,12409 2,7069 ,71361 ,13251 Tijd_buiten_school 2,6750 ,59800 ,12207 2,2759 ,71995 ,13369 Moeilijkheidsgraad 3,0694 ,43660 ,08912 3,3103 ,45801 ,08505

Zijn de cijfers betrouwbaar en bruikbaar? Uit Levene ’s test (F-toets) blijkt dat de variaties in de twee groepen leerlingen gelijk zijn dus we vergelijken geen appels met peren. Uit de T-test blijkt dat er met name een significant verschil is tussen de twee groepen leerlingen in ‘tijd buiten school’. Doorstroomleerlingen scoren statistisch significant veel lager, zij ervaren veel minder voorbereidingstijd buiten de school dan reguliere leerlingen!!

Overige resultaten onderzoek onder leerlingen (individuele vragen) Stelling: ‘Mijn schoolprestaties worden beter wanneer mijn studieloopbaanbegeleider mij zou helpen met het maken van keuzes in mijn vrije tijd (r)’ Score regulier 2,63 en score doorstroom 2,21,dus regulier nauwelijks behoefte, doorstroom wel. Stelling: ‘Mijn studieloopbaanbegeleider maakt genoeg tijd voor mij vrij’ Score regulier 2,50 en score doorstroom 1,69, dus regulier gemiddelde score maar doorstroom zeer ontevreden over begeleidingstijd!

Belangrijkste conclusies Doorstroomleerlingen ervaren een enorm gebrek aan voorbereidingstijd buiten de school, reguliere leerlingen niet. Het verschil tussen beide groepen is significant, de conclusie kan statistisch onderbouwd worden. Moeilijkheidsgraad speelt volgens alle leerlingen nauwelijks een rol bij studieproblemen. De begeleiding schiet tekort bij doorstroomleerlingen. Zij willen meer advies over keuzes in de vrije tijd. Bovendien ervaren zij overduidelijk een tekort aan begeleidingstijd. Bij reguliere leerlingen is begeleiding geen issue.

Aanbevelingen Afschaffing aparte niveau 3 opleiding/ doorstroomtraject en uitsluitend regulier niveau 4 aanbieden. Redenen: Niveau 3 heeft nauwelijks perspectief op de arbeidsmarkt (UWV, maart 2015). Studiedruk in het derde leerjaar veel te groot bij het doorstroomtraject, tijdgebrek speelt een grote rol. Meer diploma’s niveau 4 door betere spreiding studiebelasting over de opleiding, de druk in het derde leerjaar verdwijnt. Meer diploma’s niveau 3 door uitstroommogelijkheid met diploma niveau 3 binnen 3 jaar?

Aanbevelingen (2) Intensievere begeleiding gedurende het derde jaar. Bij afschaffing van het doorstroomtraject zorgen voor differentiatie in de begeleiding. Bijvoorbeeld flexibele begeleidingstijden gebaseerd op de studievoortgang en behoefte van de leerling.