Voorbereiding op de toets Les 8 Voorbereiding op de toets

Rode draad week 1 Wat is het verschil tussen publiekrecht en privaatrecht: Welke rechtsgebieden vallen onder het publiekrecht of privaatrecht? Lex specialis en lex superior De verschillende rechtsbronnen Rangorde van de verschillende regelingen

Rode draad week 2 Afstamming Biologisch ouderschap Juridisch ouderschap Ouderlijk gezag: Huwelijk Echtscheiding Ouderschapsplan: wanneer ben je hiertoe verplicht? Omgang - consultatie

Rode draad week 3 De drie uitgangspunten voor kinderbeschermingsmaatregelen Ondertoezichtstelling Uithuisplaatsing Bevoegdheden gezinsvoogd/gecertificeerde instelling Gedeeltelijk overnemen gezag Gezagsbeëindigende maatregel (vervangt de ontheffing en ontzetting) Crisissituatie: VOTS – Spoedmachtiging uhp Voorlopige voogdij

Rode draad week 4 Minderjarigheid Handelingsonbekwaam Wettelijke vertegenwoordiging Aansprakelijkheid van ouders/voogd

Rode draad week 5 * Zelfbeschikkingsrecht * Wetten: Wet BIG bevordering kwaliteit - bescherming patiënt WGBO: toestemming, informatie, informed consent, recht op inzage, recht op second opinion en minderjarigen BOPZ RM, IBS, Behandelplan, Middelen en Maatregelen - klachtrecht Wet klachtrecht Cliënten Zorgsector Beschermingsmaatregelen volwassenen: Curatorschap, mentorschap en bewindvoering

Rode draad week 6 * Strafrecht Materieel strafrecht en Formeel strafrecht Verschillen jeugdstrafrecht-volwassenenstrafrecht Strafbaar feit Verschil misdrijf – overtreding Verloop van het strafproces Politie en OM Onderzoek ter terechtzitting Straffen en maatregelen Tenuitvoerlegging sancties

Rode draad week 7 Jeugdwet – kaderwet Gemeentelijke verantwoordelijkheid Privacy Met wie moet je rekening houden Klacht en Tuchtrecht Verschil kunnen benoemen. Gesloten jeugdzorg Vrijheidsbeperkende maatregelen Nog even kort inzoomen op de jeugdwet, regels van klachtrecht, tuchtrecht, privacy en de gesloten jeugdzorg zijn in deze wet opgenomen.

Casus 1 Beantwoord (ahv het boek en de powerpoints) in viertallen de volgende vragen. 1. Welke juridische feiten weet je? 2. Wat zijn de gronden voor een ondertoezichtstelling? 3. Mag de gezinsvoogd de omgangsregeling stopzetten? Licht je antwoord toe. 4. Als je kijkt naar het begrip privacy, wordt de privacy van vader voldoende gewaarborgd? Waarom wel/niet 5. Vader is furieus over het handelen van de gezinsvoogd en de manier waarop het gesprek is verlopen. Welke mogelijkheden heeft vader om zijn klachten kenbaar te maken. Wat adviseer jij vader?

Gronden van de ots Art: 1:255 BW als een minderjarige zodanig opgroeit dat hij in zijn ontwikkeling ernstig wordt bedreigd en De noodzakelijke zorg in verband met het wegnemen van deze bedreiging niet of onvoldoende geaccepteerd wordt (door minderjarige of gezaghebbende ouder) Verwachting gerechtvaardigd is ouders op een voor de minderjarige aanvaardbare termijn de verantwoordelijkheid voor opvoeding en verzorging weer volledig op zich kunnen nemen. Drie cumulatieve eisen 1. Ernstige bedreiging 2. Noodzakelijke zorg die niet of onvoldoende wordt geaccepteerd: MvT de grens tussen hulp in vrijwillige of gedwongen kade ligt bij de acceptatie van de benodigde zorg. Bij twijfel (ouders zeggen ja maar handelen ambivalent) kan een ots worden opgelegd 3. OTS – verwachting is er op gericht dat ouders in staat zijn om verzorging en opvoeding zelf weer op zich te nemen (indien er geen noodzaak is voor een uhp = hier aan voldaan). Een door de rechter vastgestelde omgangsregeling mag niet stopgezet worden door gezinsvoogd - Verzoek zorg-of omgangsregeling art. 1:265g BW Gezamenlijk gezag op grond van Jeugdwet ouders gelijk recht op informatie, reden van stopzetten van omgangsregeling Het overleg – vader blijkt niet op de hoogte zijn van de mensen die er komen – heeft hiervoor geen toestemming gegeven. De gezinsvoogd kan informatie opvragen, andere hulpverleners moeten desgevraagd informatie verstrekken indien deze noodzakelijk wordt geacht voor de uitvoering van de ots. (art. 7.3.11 lid 4Jeugdwet) gezinsvoogd te informeren en zijn ook overige hulpverleners blijken ook allemaal op de hoogte te zijn van de beschuldiging, niet iedere deelnemer is direct betrokken bij hulpverlener.

Door of namens jeugdige, ouder, pleegouder; Klachtencie met minimaal 3 personen, alleen voorzitter onafhankelijk; (4.2.a) Door of namens jeugdige, ouder, pleegouder; Over gedragingen van jeugdhulpaanbieder of GI (of voor hen werkzame personen); Onder gedraging valt ook het nalaten of het expliciet innemen van standpunten of het nemen van beslissingen Instelling zorgt zelf voor reglement en termijnen; Geen (hoger) beroep Doel van het klachtrecht Het klachtrecht biedt patiënten de mogelijkheid om op een laagdrempelige wijze een oordeel over hun klacht te krijgen. Doel van het klachtrecht is om zo de onvrede weg te nemen en de vertrouwensrelatie tussen behandelaar en patiënt te herstellen. Het klachtrecht heeft daarnaast tot doel een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van zorg.

Tuchtrecht Tuchtrecht is van oorsprong een beroepsgroepenrecht, gericht op het optimaal functioneren van professionele beroepsbeoefenaren. Het doel van het tuchtrecht: de kwaliteit van de beroepsuitoefening te bevorderen, De kwaliteit van de beroepsuitoefening te bewaken en tegelijk de cliënten te bescherming tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen. Zie site: https://skjeugd.nl/media/downloads/Factsheet_tuchtrecht_klachtrecht. pdf Beroepscode Het tuchtrecht heeft als doel de belangen van cliënten te beschermen. Dit gebeurt door het professioneel handelen van een professional te toetsen op naleving van de gedragsregels (incl. ethische normen), zoals vastgelegd in de Beroepscode en de Richtlijnen jeugdzorg; landelijk vastgestelde professionele richtlijnen. Bij de tuchtrechtelijke toetsing van professioneel handelen gaat het er niet om of dat handelen beter had gekund. Het gaat om een beantwoording van de vraag of de beroepsbeoefenaar bij het beroepsmatig handelen is gebleven binnen de grenzen van een redelijk bekwame beroepsuitoefening. Hierbij wordt rekening gehouden met hetgeen ten tijde van het klachtwaardig handelen in de beroepsgroep als norm of standaard was aanvaard.

Casus 2 de monitor dossier privacy Bepaal aan de hand van het stukje film, op basis van welke wet wordt de hulp verleend? Licht je antwoord toe. 2. Hoe is de privacy geregeld in deze wet? 3.Welke spelregels zijn van belang voor een zorgvuldig overleg over de cliënt? 4. Zijn de mensen in het wijkteam, werkzaam met jongeren, verplicht geregistreerd? Zo ja op grond van welke wet?

Tien spelregels/vuistregels voor zorgvuldig overleg Beoordeel of het mogelijk en gewenst is dat de cliënt aanwezig is bij het overleg. Als cliënt niet aanwezig is – starten met wie heeft contact gehad met cliënt en of er toestemming is gegeven voor het overleg Beschrijf zo concreet mogelijk het doel van het overleg zodat alle deelnemers ahv het doel kunnen bepalen welke informatie nodig is Wees feitelijk: sluit aan bij wat je zelf hebt gezien/vastgesteld vermijd onmiddellijke interpretaties Als je ook informatie van een ander verstrekt, vermeld de bron Als je ook een mening, een oordeel of een hypothese geeft, scheid deze dan van feiten en blijf binnen je deskundigheidsterrein. Verstrek alleen medische diagnoses als ze recent zijn vastgesteld door een deskundige Let op de actualiteit van de informatie die je verstrekt Houd geheim wat binnen het overleg besproken is, tenzij de bron je toestemming geeft om de informatie met cliënt of anderen te bespreken Sluit het gesprek/overleg af met het vastleggen van de afspraken die de deelnemers hebben gemaakt. (indien cliënt niet aanwezig was bij het overleg – spreek af wie cliënt informeert over uitkomsten van het overleg) Bron Lydia Jansen: De Kleine Gids privacy en beroepsgeheim in het sociale domein 2015

Casus 3 meneer Dalini en zijn zoon Heeft meneer Dalini een strafbaar feit gepleegd? Kan hij een beroep doen op een strafuitsluitingsgrond? Welke strafuitsluitingsgronden zijn er: welke criteria? Stel dat de zoon van meneer Dalini, 16 jaar oud, de draden heeft gespannen. De zoon volgt een opleiding elektricien. Welk straffenstelsel kan door de rechter toegepast worden. Beschrijf het proces van aanhouden tot de zitting van de rechter met de daarbij behorende partijen.

Strafuitsluitingsgronden Rechtsvaardigingsgronden, o.a.: overmacht vanwege noodtoestand noodweer Schulduitsluitingsgronden, o.a.: ontoerekeningsvatbaarheid psychische overmacht noodweerexces Rechtvaardigingsgronden: = strafbaarheid van daad opheffen (handeling strafbaar, maar ogv situatie gerechtvaardigd) overmacht vanwege noodtoestand: conflict van plichten, bijv. beroepsgeheim arts schenden om bomaanslag te voorkomen noodweer: verdediging tegen aanval van een ander (onmiddellijk + met gepast middel, bijv. geen mes als het met blote hand kan) Schulduitsluitingsgronden: (strafbaarheidheid dader opheffen (dader kan niets verweten worden) ontoerekeningsvatbaarheid = schuld ontbreekt, omdat door gebrekkige ontwikkeling/ziekelijke stoornis van geestvermogens, gepleegde feit niet kan worden toegerekend (art. 39 Sr) psychische overmacht = iemand komt onvrijwillig in situatie terecht waarin druk voor die specifieke persoon zo groot is geworden om op bepaalde manier te handelen, terwijl iemand anders (objectiever gezien) wel anders had kunnen handelen noodweerexces = meer geweld gebruiken dan nodig was, maar begrijpelijk gezien de situatie (worden hoge eisen gesteld door HR aan deze paniektoestand) > verschil noodweer-noodweerexces: noodweer is noodzakelijke (fysieke) reactie op aanval van ander; noodweerexces is gemoedstoestand die ontstaat door gedrag van een ander

Wanneer jeugdstrafrecht? Kind < 12 jaar: geen vervolging, wel opsporingsbevoegdheden! 12- wordt gemeld aan hulpverlening bij plegen delict Kind 12-16 jaar t.t.v. plegen delict: jeugdstrafprocesrecht jeugdstrafrecht Jongere > 16 jaar: jeugdstrafrecht, tenzij volwassenenstrafrecht i.v.m. ernst feit, persoonlijkheid verdachte, omstandigheden waaronder feit is gepleegd (zoek op uitspraak moord Terra college HR) Jongere 18 tot 23 jaar (vanaf 1 april 2014): volwassenenstrafprocesrecht volwassenenstrafrecht, tenzij … 12minners: wel mogelijk: staande houden + ophouden voor verhoor! Eventueel benoemen: Voorbeeld toepassing volwassenenstrafrecht voor 16+: Moord Terra College in 2004 16 jaar oud t.t.v. plegen delict zwakbegaafd + verminderd toerekeningsvatbaar advies deskundigen: jeugdstrafrecht (niveau 12-14 jarige) Hoge Raad: volwassenenstrafrecht i.v.m. ernst van het feit persoonlijkheid van de verdachte ‘onvoldoende aannemelijk geworden dat maximale behandelduur van PIJ van 6 jaar voldoende is’ omstandigheden waaronder feit is gepleegd 5 jaar celstraf + TBS (wel rekening gehouden met leeftijd) Omstandigheden: klaarlichte dag, in door docenten/leerlingen druk bezochte kantine Murat D., de 17-jarige leerling die een jaar geleden onderdirecteur Hans van Wieren van het Haagse Terra College doodschoot, stapt naar de Hoge Raad om het vonnis van het gerechtshof in Den Haag aan te vechten.... De minderjarige Hagenaar werd op 23 december volgens het volwassenenstrafrecht veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf en tbs met dwangverpleging. Op 13 januari 2004 schoot de jongen de onderdirecteur tijdens de pauze in de kantine van de school in het hoofd. De jongen was boos op Van Wieren omdat die hem dreigde te schorsen. De onderdirecteur overleed later op de dag in het ziekenhuis aan zijn verwondingen.Eind april kreeg de destijds pas 17 jaar geworden Murat van de jeugdstrafkamer van de rechtbank in Den Haag ook al vijf jaar celstraf en tbs. Zowel de jeugdstrafkamer als het gerechtshof namen daarmee de eis van het Openbaar Ministerie (OM) over. De advocaten van Murat hebben zich altijd hard gemaakt voor een uitspraak op basis van het strafrecht voor jeugdigen. In het jeugdstrafrecht is de maximale straf twee jaar cel en een zes jaar durende tbs-behandeling. Deskundigen durven echter geen garanties te geven dat Murat in die tijd kan worden omgevormd tot een normale burger. Het gerechtshof vindt het jeugdstrafrecht gezien onder meer de ernst van het feit en de persoon van Murat ontoereikend en negeerde de adviezen van de deskundigen. De president stelde dat een vonnis op basis van het jeugdstrafrecht 'onaanvaardbare risico's' met zich meebrengt voor de samenleving.

Voorarrest: vrijheidsbenemende dwangmiddelen tijdens het strafproces Aanhouding verdachte Door politie: ook 12minners Heterdaad: ieder strafbaar feit Buiten heterdaad: alleen bij ernstig misdrijf Ophouden voor verhoor (max. 6 u + 9 u nacht) Voorgeleiding aan (hulp) OvJ (ook 12minners) Jeugdige recht op advocaat bij politieverhoor Recht op contact familie Inverzekeringstelling (max. 2x3 dagen) Alleen bij ernstige misdrijven Door (hulp) OvJ Voorgeleiding RC binnen 3 dagen + 6 u + 9 u nacht Raad: basisonderzoek + vroeghulprapport + evt. JR Voorlopige hechtenis - Inbewaringstelling max.14d - Gevangenhouding max.90d Bij ernstige misdrijven Door RC / meervoudige kamer Evt. onderzoek Raad + Pro Justitia Rapportage Evt. schorsing onder voorwaarden (bijv. nachtdetentie) Wat moeten studenten weten van dit schema: Volgorde van vrijheidsbenemende dwangmiddelen (niet de precieze tijdsduur en niet wie de beslissing neemt) Dat aanhouden + ophouden voor verhoor ook voor 12- mogelijk is, Voorarrest = maximaal 110 dagen + 6 uur (of 15 uur inclusief nacht) Voorlopige hechtenis: ernstig gevaar voor vlucht of gewichtige reden van maatschappelijke vrijheid Inverzekeringstelling: zwaardere misdrijven = misdrijven met gevangenisstraf van 4 jaar of meer niet mogelijk bij overtredingen Pro Justitia rapportage = persoonlijkheidsonderzoek naar geestvermogens jeugdige

Casus 4 mevrouw Van Dam 1. Op grond van welke wet en met welke machtiging verblijft mevrouw van Dam in het Delta? 2. Wat zijn de gronden voor deze machtiging? 3. Mag jij op dit moment haar vrijheid beperken door haar te fixeren en voor een time-out op haar kamer te plaatsen? 4. Mevrouw Van Dam is al langere tijd niet in staat om zowel haar vermogensrechtelijke als niet vermogensrechtelijke belangen te behartigen vanwege haar geestelijke toestand. Welke beschermingsmaatregel kan worden opgelegd?

2020 Gedwongen opname Wet op Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ) Wat is er geregeld in de BOPZ? Deze wet beschermt mensen die te maken krijgen met een gedwongen opname. Voor wie geldt de BOPZ? Mensen met een psychiatrische stoornis, een verstandelijke beperking of geheugenproblemen/dementie. De wet geldt niet voor mensen die zich vrijwillig laten opnemen. Wat zijn de voorwaarden voor een gedwongen opname? Een persoon lijdt aan een geestesstoornis; Als gevolg daarvan vormt hij een gevaar voor zichzelf, anderen of zijn omgeving; causaal verband Dit gevaar kan niet buiten een instelling afgewend worden. Dit betekent dat gedwongen opname de laatste mogelijkheid is. Grondgedachte hierachter is dat mensen beschermd worden tegen door hem of haar ongewenst ingrijpen; mag alleen bij gevaar. 20

Middelen en maatregelen Toepassing M&M – beperkt vrijheid van de patiënt Gevaarscriterium: gevaar voor de patiënt of voor anderen Drie situaties 1. er is nog geen behandelingsplan – noodsituatie (niet langer dan 7 dg) Er is wel een behandelingsplan – daarin staan de toe te passen M&M opgenomen met instemming patiënt Er is wel een behandelingsplan – maar het toepassen van het M&M is daarin niet opgenomen – ernstige noodsituatie (niet langer dan 7 dg) De maatregelen voldoen aan de criteria van proportionaliteit, subsidiariteit en effectiviteit.

Curatele voor financiële en persoonlijke beslissingen Curatele is voor mensen die hun financiële en persoonlijke zaken niet zelf kunnen regelen en voor wie beschermingsbewind en/of mentorschap niet volstaat. Een curator beslist over geld, verzorging, verpleging, behandeling of begeleiding van de betrokkene. Iemand die onder curatele staat is handelingsonbekwaam. Bewind voor financiële beslissingen Beschermingsbewind is voor mensen die hun financiële zaken niet zelf kunnen regelen. De beschermingsbewindvoerder beheert het geld en de goederen van de betrokkene. Beschermingsbewind kan wegens verkwisting of het hebben van problematische schulden worden ingesteld. Deze bewinden staan in het openbare curatele- en bewindregister. Mentorschap voor persoonlijke beslissingen Mentorschap is voor mensen die hun persoonlijke zaken niet meer zelf kunnen regelen. De mentor beslist over de verzorging, verpleging, behandeling of begeleiding van de betrokkene.

Casus 5 1. Als verschillende instanties/hulpverleners een overleg organiseren, waar dient men rekening mee te houden ten aanzien van het delen van informatie over een cliënt (te weten dit meisje van 17 jaar). 2. Stel het betreft een medewerker van Veilig Thuis wat is dan je antwoord?

Tien spelregels/vuistregels voor zorgvuldig overleg Beoordeel of het mogelijk en gewenst is dat de cliënt aanwezig is bij het overleg. Als cliënt niet aanwezig is – starten met wie heeft contact gehad met cliënt en of er toestemming is gegeven voor het overleg Beschrijf zo concreet mogelijk het doel van het overleg zodat alle deelnemers ahv het doel kunnen bepalen welke informatie nodig is Wees feitelijk: sluit aan bij wat je zelf hebt gezien/vastgesteld vermijd onmiddellijke interpretaties Als je ook informatie van een ander verstrekt, vermeld de bron Als je ook een mening, een oordeel of een hypothese geeft, scheid deze dan van feiten en blijf binnen je deskundigheidsterrein. Verstrek alleen medische diagnoses als ze recent zijn vastgesteld door een deskundige Let op de actualiteit van de informatie die je verstrekt Houd geheim wat binnen het overleg besproken is, tenzij de bron je toestemming geeft om de informatie met cliënt of anderen te bespreken Sluit het gesprek/overleg af met het vastleggen van de afspraken die de deelnemers hebben gemaakt. (indien cliënt niet aanwezig was bij het overleg – spreek af wie cliënt informeert over uitkomsten van het overleg) Bron Lydia Jansen: De Kleine Gids privacy en beroepsgeheim in het sociale domein 2015

VT Informatie positie NIET afhankelijk van toestemming betrokkenen Deze bevoegdheid te hanteren voor zover noodzakelijk voor het onderzoek en voor vervolgstappen Positie Veilig Thuis Wettelijke taken en bevoegdheden van VT geregeld in de Wmo: Advies; Meldingen; Onderzoek; Vervolgstappen (ook politie en RvK) Terugkoppelen melder