Patella fixatie/luxatie Hoefkennis

Anatomie kniegewricht Complex gewricht: 3 compartimenten binnen 1 gewrichtskapsel Bovenbeen, onderbeen, knieschijf Menisci Gekruiste banden naast collateraalbanden

Knieschijf Ligt in groeve tussen twee kammen van het bovenbeen en kan daaroverheen glijden bij strekken en buigen. Op rust wordt knieschijf strak over binnenste (mediale) kam bovenbeen getrokken. De mediale kam is groter dan de laterale kam. Aan de bovenzijde van de patella hecht de bovenbeenspier aan (=kniestrekker). Bij aanspannen wordt knieschijf iets omhooggetrokken en schiet van kam af. Aan de onderzijde zit de patella vast met 3 sterke banden aan het scheenbeen. Spanzaagmechanisme: als knie buigt, buigt sprong mee: als knie op slot in gestrekte stand kan paard zonder veel kracht blijven staan.

Knie op slot (patella fixatie) Het op slot zetten van de knie = haken van de knieschijf over de kam van het bovenbeen Wanneer paard in beweging komt en de knieschijf blijft over die kam heen zitten, dan blijft het hele been (spanzaag!) in de gestrekte stand staan Habitueel/stationair https://youtu.be/Tf34R1k5Em0

Oorzaken Onvoldoende conditie: kracht bovenbeenspier onvoldoende Koehakkige stand/steile stand Band die knieschijf met scheenbeen verbind is te lang Bij shetlanders (stationaire patellafixatie) NB: wanneer knie die op slot staat weer losschiet: achterbeen met ruk omhoog: lijkt op hanetred

Therapie Bij lichtere vormen schiet knieschijf vaak vanzelf weer los Pas achteruit zetten Met de hand losmaken Orthopedisch beslag Goede training

Hoefbeslag Zorgen dat de knieschijf meer naar buiten over het kniegewricht glijdt Het beslag aan de buiten/achterkant verhoogd en aan de binnen/voorkant verlaagd (‘binnen door zetten’). 40% herstel, 20% verbetering na juist bekappen/beslag

Een voorbeeld uit de praktijk: Lipjes aan de buitenzijde achterijzers Extra afrolhulp aan binnenzijde

Losse knie: Patella luxatie Zeldzaam Knieschijf ligt niet meer in de groeve van het bovenbeen, maar er langs (meestal aan buitenzijde (lateraal)) Passieve sta-apparaat functioneert niet goed meer (spanzaag mechanisme)

Oorzaken patella luxatie Aangeboren: Shetland pony Verkregen: extreme OCD knie, uitrekken banden Traumatische: ruptuur patellabanden

Therapie en prognose Conservatieve therapie: bij zeer recente traumatische luxatie handmatig patella in de in de groeve reponeren. Chirurgische behandeling: laterale banden doorsnijden mediale banden opspannen groeve tussen de kammen bovenbeen verdiepen Reponeren is niet makkelijk: onder sedatie en gesterkte stand. Nabehandeling: pijnstilling, 4-6 weken vaststaan, zodat het niet kan gaan liggen.

Prognose Congenitale patellaluxatie: vrij goed als men chirurgisch ingrijpt Traumatische of verworven patellaluxatie: Conservatieve therapie: goed wanneer patella na ingreep gefixeerd blijft. Operatief: succesvol bij ponies, paarden slechter (vaak osteoarthritis) Luxatie mediaal heeft ook betere prognose, omdat mediale kam groter is (herluxatie wordt beter voorkomen).