Research in action eerste introductie Master leiderschap Leni Beukema 30 maart 2017

Praktijkgerichtheid van onderzoeksbenaderingen (Ponte 2012) Onderzoeks-strategieën Kenmerken Aard van kennis Praktijkgericht- heid Positivistische wetenschapsstrategie Empirisch analytisch Menselijk handelen vergelijken met materiele wereld Reductionistisch Verklaren en voorspellen Waardenvrij Overdracht en toepassing van kennis Interpretatieve wetenschapsstrategie Fenomenologisch Menselijk handelen in sociale context Holistisch Begrijpen Waarden-verhelderend Inspireren en informeren door levensechte beschrijving Interpretatieve Wetenschapsstrategie Kritisch en veranderingsgericht Menselijk handelen in context Begrijpen en veranderen Waarden- gebonden Gezamenlijke doelstellingen empowerment

Samenwerking in onderzoek Hoe kunnen we het HRM-beleid, de HR-instrumenten en het bijbehorende leiderschap zo ontwikkelen dat ze bijdragen aan duurzame arbeidsrelaties en aan het realiseren van de visie van De Zijlen “Betekenis boven beperking”?

Opzet traject voorbereiden Doel- en vraagstelling vaststellen met mensen van HRM met strategisch team organisatie Overeenstemming over vertrekpunten

Inhoudelijke vertrekpunten: Zonder mensen geen organisaties Doelstelling organisatie wordt gecreëerd in sociaal proces tussen mensen Wederkerigheid

Methodische vertrekpunten

Opzet traject uitvoering Stap 1 (themafase) Interviews met 14 medewerkers Terugkoppelingen eerste bevindingen Stap 2 (kristallisatiefase) vijf pilots Stap 3 (exemplarische fase) analyse van de pilots/ vliegwiel

Stap 1 Interviews met sleutelpersonen in organisatie - functioneel - regionaal Terugkoppeling - naar afdeling HRM - naar strategisch team - naar geïnterviewde (klankbord)

Terugkoppeling van de thema’s

Resultaat visieontwikkeling Zorgvisie: Betekenis boven beperking. Uitgaan van de behoefte van de cliënt, benutten van mogelijkheden om te participeren in een inclusieve samenleving, uitblinken in complexe zorg. Mensvisie: Iedereen kan iets voor een ander betekenen. Mensen zijn gelijkwaardig   Visie op de organisatie Organisch groeien, van hiërarchie naar netwerk, meer zelforganisatie, leiderschap van sturend naar coachend/ondersteunend, en ruimte voor diversiteit tussen locaties.   Visie op de arbeidsrelatie Stevige verbinding met de organisatie, gelijkwaardigheid, beweging, doorgroeien en doorstromen, samenwerken, plan en bedoeling uitspreken, kleurrijk en divers.  

Resultaat centrale thema’s

Stap 2 Pilots WAT BETEKENT… Kennisdeling tussen leidinggevenden MethodiekTriple-C Team waar ouders de leiding hebben Zelforganiserend team Werking van de betekeniskaart …. VOOR DE SAMENWERKING BINNEN TEAMS EN MET LEIDINGGEVENDEN

Dataverzameling en -analyse Onderzoeksteam: vanuit lectoraat en afdeling HRM Methoden: observatie, interviews, documentanalyse Transcriberen, open coderen Terugkoppeling (in loops): Naar mensen van pilots zelf Naar klankbordgroep (naar strategisch team)

Exemplaar zoeken In volle gang Juni: volgende stap Organisatie: nieuwe besturingsfilosofie Onderzoek: leiderschap op de werkvloer Juni: volgende stap

Ad 1.Wetenschappelijke kennis voor innovatie en empowerment Wetenschappelijke kennis inzetten als hulpbron voor innovatie en empowerment onderzochten Local/ emergent Wetenschappelijk onderzoek als waarden geladen activiteit (dus deels elite/ a-priori) Expliciteringsplicht

Ad 2. Zeggen, doen en veranderen Inzicht in handelen van mensen en de bijbehorende betekenissen, waarden én hulpbronnen Dualiteit van structuur Zoeken naar mogelijkheden eigen handelen veranderingsgericht te maken: praktische en discursieve kennis

Op zoek naar grondpatronen: dualiteit van structuur

Handelen in organisaties Dualiteit van structuur en verschillende niveaus van betekenisgeving (Weick) Het individuele niveau Het intersubjectieve niveau Generieke subjectiviteit (gestolde interactie/ grondpatronen, LB) Extrasubjectiviteit

Ad 3. Wederkerige relatie onderzoeker - onderzochten Relatie tussen onderzoeker en mede-onderzoeker(s) in onderzoeksleerproces communicatieve symmetrie wederkerig adequaat Nieuw soort kennis gebruik van mode 1, 2 en 3 kennis alledaagse en wetenschappelijke kennis gelijkwaardig die voortdurend wordt ge(re)produceerd dubbele hermeneutiek

Ad 4. Geen complexiteitsreductie Individueel handelen, collectief handelen en sociale ontwikkelingen/ voorwaarden (dus ook: micro, meso, macro) Inter- of transdisciplinariteit Discourse analyse als een belangrijke methode van data-analyse

Ad 5. Reflexiviteit Kennis als uitkomst van permanente en alledaagse discussie en ontwikkeling Reflexief onderzoek Bewust van eigen vooronderstellingen Onderzoeker als persoon Onderzoeker in positie betreffende context Resultaten en proces zijn beiden uitkomsten van onderzoek: meta-niveau altijd betrokken

Sentimenteel/ Judith Herzberg Ze zitten in de auto in een file, de radio staat aan, uitlaatgassen en muziek, een lied waarvan hij zegt dat hij het mooi vindt, over brandende violen en een dans die doorgaat tot het einde van de liefde. Niet het lied maar wat hij zegt maakt dat zij hem niet aan kan kijken. Nu komt er in de auto nog iets bij: muziek en uitlaatgassen en verlegenheid. Verlegenheid omdat de dans tot aan het eind van liefde veel te veel is, te ver naar vroeger reikt, te ver vooruit, zijn ziel puilt opeens onbeschermd, zo onbeschermd, zij zegt alleen: ‘Sentimenteel’. Ja zegt hij, sentimenteel. Nooit zal zij weten of hij weet hoe zij dat woord heeft aangegrepen. Nooit zal hij weten wat zij begrepen heeft, hoe ver en ver, nooit zal zij weten dat hij begreep dat zij begreep wat hem opeens beving, tenzij iemand, geschiedschrijver misschien, later precies recontrstrueert hoe dat met mensen toen en toen met radio’s in files ging.

Routines als basis van verandering Afkondigen van verandering is niet realisatie daarvan Onderbewuste, praktisch bewustzijn en discursief bewustzijn Basis van individueel veranderen is praktisch bewustzijn discursief maken (reflexie) Interactie over deze reflexie vraagt uitdaging én veiligheid Tempo van verandering afstemmen op tempo van gesprek (en omgekeerd)

Varianten van Research in Action De lijn van organisatiestudies (1) Lewin (vanaf jaren 50 in US) Natuurlijke experimenten Verandering als proces naar nieuwe stabiliteit (unfreezing, changing, freezing) Groepsdynamica Tavistock institute of Human Relations (vanaf WOII)/ Norwegian Industrial Democravy Project (jaren 60/70) Sociotechniek Psychologische eisen aan banen Semi-autonome groepen

Varianten van Research in Action De lijn van organisatiestudies (2) Lerende organisaties (Argyris jaren 90) beleden theorie/ gehanteerde theorie single en double loop leren van model 1 naar model 2 organisaties Pragmatisch actieonderzoek (Greenwood&Levin, 1998) kennisontwikkeling door handelen de rol van participatieve democratie

Theorie U, Scharmer (MIT, 2011) Verandering als co-creatie Leren van de toekomst Open geest (reflexie op vooronderstellingen) Open hart (voelen) Open wil (niet bang voor de toekomst)

Varianten van Research in Action De lijn van democratiseringsbewegingen (1) Kritisch actieonderzoek(Frankfurter Schule/ Habermas, kritische psychologie/ Holzkamp, adult learning/ Freire) Wetenschap voor emancipatie Feministische invloeden

Varianten van Research in Action De lijn van democratiseringsbewegingen (2) Participatory Action Research (Borda) Ontwikkelingsvraagstukken Community based democratie Persoonlijke groei, zelfactualisatie (Reason, Heron) Wederkerige relaties centraal Communities of practice

Verder lezen Journal of Action Research (SAGE) Coenen, H. (2012), Exemplarisch handelingsonderzoek, Van Arkel, Utrecht Greenwood, D.J. & M.Levin (1998), Introduction to Action research. Social Research for Social Change, Sage, Thousand Oaks/ London/New Delhi Heron, J. (1996), Co-operative inquiry. Research into the Human Condition, Sage, Thousand Oaks/ London/New Delhi Migchelbrink, F. (2016), De kern van participatief actieonderzoek, SWP, Amsterdam Ponte, P (2012), Onderwijs en onderzoek van eigen makelijk, Boom/Lemma, Den Haag. Reason, P. & H. Bradbury (2001), Handbook of Action Research, Sage, Thousand Oaks/ London/New Delhi Tromp, C. (2004) Breedbeeld wetenschap. Een kritisch-reflexief onderzoeksmodel gebaseerd op een breed rationaliteitsbegrip, Utrecht: Jan van Arkel