In dit hoofdstuk komt aan de orde: Kneuzing en verstuiking Spierscheur Botbreuken en ontwrichtingen Extra: soorten botbreuken Extra: aanleggen van een mitella

5.1 Kneuzing en verstuiking Een kneuzing of een verstuiking ontstaat nadat iemand: zich heeft verstapt gevallen is na een sprong verkeerd is terecht gekomen ergens op is gebotst.

klachten: eerst alleen pijn in de aangedane spier(groep) of het getroffen gewricht. een zwelling (meteen of pas na langere tijd) soms een blauwe verkleuring (bloeduitstorting) bij weefselscheuring pijnlijk om te bewegen en bewegen daardoor beperkt mogelijk.

Kneuzing Bij een kneuzing zijn spieren en bindweefsel tussen huid en bot beschadigd terwijl de huid intact blijft. Daarbij scheuren bloedvaatjes en dat zorgt voor een zichtbare zwelling en bloeduitstorting. Kneuzingen kunnen over het gehele lichaam voorkomen.

Verstuiking gewrichtsbanden of -kapsels worden opgerekt of gescheurd. kunnen bij ieder gewricht voorkomen komen het meest voor bij enkel, pols en knie. Er is geen sprake van ontwrichting, maar de vlakken van het gewricht liggen niet meer stabiel tegen elkaar. Ook raken de bloedvaatjes rond het getroffen gewricht beschadigd. Het gewricht zwelt op en vertoont een blauwe plek.

Doen! Laat het slachtoffer zijn sieraden van het gewonde lichaamsdeel afdoen. Laat het slachtoffer zijn schoen uitdoen als hij zijn voet heeft gekneusd of zijn enkel heeft verstuikt. Koel de pijnlijke plek 10-20 minuten.

Professionele hulp raadplegen Adviseer het slachtoffer een huisarts te bellen: als hij niet meer dan vier stappen kan zetten zonder hulp als na vier of vijf dagen de pijn of de zwelling niet minder is geworden als de pijn alleen maar erger wordt. Dit kan het geval zijn bij breuken. bij het compartimentsyndroom waarbij de spier gevaarlijk opzwelt.

Zwachtelen van een voet en enkel

Demonstratie en inoefenen: Zwachtelen van een voet en enkel

Zwachtelen van een hand en pols

Demonstratie en inoefenen: Zwachtelen van een hand en pols

5.2 Spierscheur als een spier wordt overrekt of er is een trauma op een spier Soms is het alleen een klein scheurtje in de spier. Er zit dan nog kracht in de spier. De spier kan ook helemaal afgescheurd zijn. Het slachtoffer heeft dan geen kracht meer in de spier. Een zweepslag komt vaak voor en is een scheuring van de kuitspier. plotselinge felle pijn op een plek. Hij kan niet meer verder sporten. Lopen kan pijn doen. Na verloop van tijd kun je een zwelling of bloeduitstorting waarnemen op de pijnlijke plek.

DOEN! Koel de pijnlijke plek 10-20 minuten met een coldpack of met ijs. Het slachtoffer mag de spier niet stretchen (rekken). Als het slachtoffer zijn arm of been niet meer kan bewegen adviseer je hem naar de huisarts te bellen. Hij moet ook de huisarts bellen als de pijn of de zwelling na 2 dagen nog niet minder is geworden of als de pijn alleen maar erger wordt. De spier moet eerst volledig genezen zijn voordat het slachtoffer weer mag sporten.

5.3 Botbreuk en -ontwrichting Botbreuken en ontwrichtingen (gewricht uit de kom) brengen schade toe aan de weefsels rondom het bot of gewricht (spieren, zenuwen, bloedvaten en huid). Schakel bij botbreuken en ontwrichtingen direct professionele hulp in.

Botbreuken belangrijkste oorzaken: vallen van hoogte, struikelen, sport- en verkeersongevallen. Bij een gesloten botbreuk is het bot gebroken, maar de huid heel. Bij een open botbreuk is de huid beschadigd. Ook steekt er soms een deel van het gebroken bot door de huid naar buiten. Vooral bij breuken van het dijbeen en het bekken kan het slachtoffer inwendige en uitwendige bloedingen hebben. Bij twijfel moet het slachtoffer naar een huisarts.

Klachten: Het slachtoffer: heeft (veel) pijn. kan het getroffen lichaamsdeel helemaal niet of minder bewegen. het getroffen lichaamsdeel staat soms niet in zijn normale stand. het getroffen lichaamsdeel kan ook anders bewegen dan normaal het geval is. er is een zwelling zichtbaar, soms een wond.

Professionele hulp inschakelen Laat een omstander 112 bellen of bel zelf als je alleen bent, bij: een open botbreuk. Er is een vergrote kans op extra beschadigingen en infectie; een bleke of blauwe huid. De bloedvoorziening is mogelijk door de breuk verstoord; een gebroken been, heup of bekken. Het slachtoffer moet per ambulance naar het ziekenhuis. Hij kan een inwendige bloeding hebben.

In andere gevallen kun je zelf met het slachtoffer naar de huisarts of huisartsenpost. Is dit niet mogelijk of het slachtoffer heeft hevige pijn, bel dan 112.

DOEN! Zorg ervoor dat het slachtoffer het getroffen lichaamsdeel zo min mogelijk beweegt. Vraag het slachtoffer om sieraden van het gewonde lichaamsdeel af te doen om afknellen te voorkomen. Dek een bloedende wond af met een steriel kompres. Als het slachtoffer bloed verliest, druk dan licht op het kompres aan weerszijden van het uit de wond stekende botdeel.

Ontwrichtingen Het gewricht is uit de kom geschoten. Ontstaan vaak door vallen en verkeerde bewegingen. Bij kinderen kan een ontwrichting ontstaan door een korte ruk aan de armen. Brengen schade toe aan de omringende weefsels.

Klachten het slachtoffer heeft veel pijn en kan het gewricht minder goed bewegen. het ontwrichte lichaamsdeel staat anders dan normaal, waardoor het lichaamsdeel helemaal niet of minder gebruikt kan worden. soms is een zwelling zichtbaar op de plaats van de ontwrichting.

Doen! Laat een omstander 112 bellen of bel zelf als je alleen bent, bij: ontwrichtingen van been, heup of bekken een bleke of blauwe huid. De bloedvoorziening is mogelijk door de ontwrichting verstoord hevige pijn

In andere gevallen kun je na overleg met de huisarts zelf met het slachtoffer naar het ziekenhuis rijden. Zorg ervoor dat het slachtoffer het getroffen lichaamsdeel zo min mogelijk beweegt. Probeer het ontwrichte lichaamsdeel niet in de normale stand terug te brengen Vraag het slachtoffer om sieraden van het gewonde lichaamsdeel af te doen om afknellen te voorkomen.

Het is voor een hulpverlener soms moeilijk vast te stellen of iemand echt iets heeft gebroken. Ga ervan uit dat iemand een botbreuk heeft als hij veel pijn heeft en het lichaamsdeel niet kan bewegen of er niet op kan steunen. Bij twijfel moet je professionele hulp waarschuwen.

Demonstratie en inoefenen: Rust en steun geven bij een gebroken been

Open botbreuken Een open botbreuk is een breuk waarbij een uitwendige wond zichtbaar is. Bij een open botbreuk bestaat kans op infectie. Het is belangrijk de wond steriel af te dekken. Als er geen zichtbare wond is, is het een gesloten botbreuk.

Demonstratie: Afdekken van een open botbreuk

Extra: soorten breuken Wervelbreuk Bij een wervelbreuk kan het slachtoffer klagen over pijn in nek en rug en verlammingsverschijnselen hebben in armen en benen. Als je vermoedt dat een slachtoffer een wervelbreuk heeft opgelopen, moet je ervoor zorgen dat hij blijft zitten of liggen zoals je hem hebt aangetroffen.

Ribbreuk Bij een ribbreuk heeft het slachtoffer pijn bij het ademen en ademt hij vaak oppervlakkig. Help het slachtoffer in een voor hem zo comfortabel mogelijke houding.

Gebroken heup Oudere mensen lopen in verhouding meer risico op een breuk van de dijbeenhals of gebroken heup. Kenmerkend voor deze breuk is dat het been korter lijkt en naar buiten kantelt. Het slachtoffer kan niet opstaan en heeft veel pijn in zijn lies. Geef hem zoveel mogelijk ondersteuning, met bijvoorbeeld een dekenrol.

Gebroken sleutelbeen Bij een gebroken sleutelbeen houdt het slachtoffer de arm tegen zich aangedrukt en doet het draaien van het hoofd naar de gezonde zijde pijn. Vooral kinderen en atleten krijgen vaak te maken met een gebroken sleutelbeen. Het sleutelbeen is pas na ongeveer twintig jaar volgroeid.

Twijgbreuk Een twijgbreuk is een breuk aan een zijde van het bot wat een buiging in het bot veroorzaakt. Dit is een breuk die alleen bij kinderen voorkomt. Hun bot is nog zo buigzaam dat het net is als een twijgje dat niet breekt maar buigt.

Demonstratie en inoefenen: Aanleggen van een mitella

Samenvatting: Een kneuzing is een beschadiging van onderhuids weefsel. Als de bewegingsvrijheid van een gewricht wordt overschreden rekken gewrichtsbanden en kapsel, komen. Er komen daar scheurtjes en er ontstaat een bloeding. Er is dan sprake van een verstuiking. Het is belangrijk om kneuzingen en verstuikingen te koelen. Bij een ontwrichting wordt zoveel kracht uitgeoefend op een gewricht, dat het uit de kom schiet.

Een botbreuk is een onderbreking van het bot door een breuk Een botbreuk is een onderbreking van het bot door een breuk. Er kan ook sprake zijn van een scheuring of een meervoudige breuk. Het is van groot belang om een open botbreuk steriel af te dekken.

Zijn er nog vragen?