Horizontaal toezicht en tax control framework (TCF) Jurgen Kuiper 13 november 2013 Aleid Langevoord en Jurgen Kuiper

Onderwerpen Achtergrond horizontaal toezicht Uitgangspunten handhavingsconvenant / horizontaal toezicht Inhoud handhavingsconvenant (individueel convenant horizontaal toezicht) Formele aandachtspunten van het handhavingsconvenant Voordelen en nadelen horizontaal toezicht en handhavingsconvenant Andere convenanten & ontwikkelingen Veranderde rol belastingadviseur/internationale context Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst

1. Achtergrond horizontaal toezicht In het werk draait het om compliance: De Belastingdienst is er om de (in beginsel aanwezig veronderstelde) bereidheid van belastingplichtigen om wettelijke verplichtingen na te komen, te onderhouden en te versterken Kortom: “managing and maintaining compliance”

1. Achtergrond horizontaal toezicht WRR-rapport “De toekomst van de nationale rechtstaat” (2002) - beleid op hoofdlijnen, grotere vrijheid in de uitvoering, gecompleteerd met vormen van metatoezicht - overheveling van taken vanuit de publike sector naar de private sector vraagt om een open, flexibele, responsieve en coöperatieve vorm van regulering - horizontalisering van de samenleving als een belangrijke ontwikkeling

1. Achtergrond horizontaal toezicht Programma ‘Andere Overheid’ (2003) - globale maar fundamentele regels die de randvoorwaarden bevatten - meer eigen verantwoordelijkheid - toezicht op toezicht (metatoezicht) - transparantie, meer actieve openbaarheid

1. Achtergrond horizontaal toezicht Boekhoudschandalen – tax risk management Corporate Governance (Code) Sarbanes Oxley-wet ("SOx") International Financial Reporting Standards (IFRS) etc.

1. Achtergrond horizontaal toezicht Zaken die een rol hebben gespeeld zijn: Kritiek op functioneren kennisgroepen Kritiek op het grote aantal beleidsbesluiten Stroperige controleprocessen Te weinig oog voor het individuele geval Grote werkdruk/te weinig menskracht bij de Belastingdienst

2. Handhavingsconvenant Uitgangspunten in concept handhavingsconvenant: Heeft betrekking op alle middelen + invordering Rechten en verplichtingen op basis van wet- en regelgeving blijven van toepassing Onderlinge relatie is gebaseerd op transparantie, begrip en vertrouwen Afspraken worden gemaakt over afwikkeling verleden

3. Handhavingsconvenant Inhoud handhavingsconvenant: Belastingplichtige meldt in te nemen of ingenomen fiscale standpunten; het gaat daarbij om zaken waarover verschil van inzicht met de Belastingdienst kan ontstaan door bijv. een verschil in duiding van feiten of wetsinterpretatie Belastingplichtige verstrek actief inzicht in alle relevante feiten en omstandigheden, de standpunten en haar visie op de rechtsgevolgen Belastingplichtige bevordert werken in de actualiteit Aangifte wordt zo snel mogelijk ingediend na verstrijken tijdvak Belastingplichtige zorgt voor tijdige betaling belastingschulden Belastingplichtige zorgt voor systeem van interne beheersing, inclusief interne en externe controle, met het doel het opstellen en indienen van een aanvaardbare aangifte. Een aanvaardbare aangifte voldoet aan wet- en regelgeving en is vrij van materiële fouten. De door de Belastingdienst gevraagde informatie wordt zsm volledig en eenduidig verstrekt

3. Handhavingsconvenant Inhoud handhavingsconvenant: Belastingdienst bespreekt (fiscaal) relevante zaken waarbij vanuit zijn optiek mogelijk verschil van inzicht kan ontstaan (periodiek) met belastingplichtige Belastingdienst legt aanslag zo spoedig mogelijk op (in overleg met belastingplichtige) en zorgt voor tijdig uitbetalen belastingteruggaven Belastingdienst geeft visie en in overleg zijn visie op de rechtsgevolgen en houdt rekening met relevante termijnen Belastingdienst zal toelichten en uitleggen waarom bepaalde informatie wordt gevraagd De termijn voor beantwoording wordt in overleg vastgesteld Belastingdienst stemt de vorm en intensiteit van zijn toezicht af op de kwaliteit van de interne beheersing, inclusief de interne en de externe controle

3. Handhavingsconvenant Inhoud handhavingsconvenant: Geen looptijd Wel periodiek evaluatie door Belastingdienst en Raad van Bestuur Opzegging door één van de partijen is mogelijk

4. Handhavingsconvenant Brief Staatssecretaris van Financiën van 9 juni 2006, nr. DGB 2006/3312: “Overigens wil ik benadrukken dat het primaire uitgangspunt is dat handhavingsconvenanten worden gesloten met bedrijven die hun "tax control framework" op orde hebben, mede ingegeven door IFRS-standaarden en de Amerikaanse Sarbanes-Oxley wet.” Wat is een tax control framework ?

4. Handhavingsconvenant; formele aandachtspunten Verruiming van de informatieplichten o.b.v. AWR, immers: Sneller en op eigen initiatief informatie verstrekken Melden fiscale risico’s eigener beweging Gevolgen voor nieuw feit? Hogere boetes? Verzwaring/omkering van de bewijslast?

4. Handhavingsconvenanten; formele aandachtspunten Convenant regelt een aantal zaken niet: Geen regeling geschillenbeslechting Convenant bevat geen regeling over gebruik (extra) informatie -> afspraak doelbinding mogelijk ?

5. Voordelen horizontaal toezicht en handhavingsconvenant Voordelen zijn: Meer en eerder zekerheid Afwikkeling discussiepunten uit verleden Werken in de actualiteit Expliciet ruimte voor vooroverleg Marginale toetsing aangiften door reeds aanwezig inzicht Minder procedures waarin geen rechtsvraag in het geding is Bij boekenonderzoek wordt gemotiveerd aangegeven waar onderzoek zich op richt / meer systeemcontroles dan diepgravende boekenonderzoeken

5. Nadelen horizontaal toezicht en handhavingsconvenant Nadelen zijn: Welke fiscale risico’s moeten worden gemeld? Wisseling inspecteur kan meer gevolgen hebben dan voorheen Er is geen externe controle op afspraken Controlebevoegdheden worden verruimd Extra kosten? Risico op hogere boetes Hoe om te gaan met risico’s die in de toekomst aan het licht komen en gevolgen hebben voor het verleden? Achteruitgang rechtsbescherming belastingplichtige? Beperking tax planningsmogelijkheden?

6. Horizontaal toezicht convenanten met branche- organisaties, lagere overheden en intermediairs Degenen die zijn aangesloten hebben individueel mogelijkheid om aan te geven dat zij convenant accepteren Er worden afspraken gemaakt over onderwerpen waar problemen zijn (onkostenvergoeding drukwerkverspreiders/dagbladbezorgers, BTW hoog/laag landbouwers, allocatie etc.) Convenanten met lagere overheden Convenanten met intermediairs (tbv MKB klanten, wel alle middelen) Geen tax control framework Metatoezicht = toezicht op toezicht Ook indien geen indivueel convenant mogelijk is, vindt Belastingdienst horizontaal toezicht wenselijk MGO: individuele klantbehandeling staat voorop MKB: via regelingen met intermediairs

6. Convenanten met koepelorganisaties fiscale intermediairs 6. Convenanten met koepelorganisaties fiscale intermediairs (SRA, NOAB, Nexia en vele andere) Cf. inhoud intermediairs Verantwoordelijkheid werkprocessen kantoren – werkprocessen cliënt => verkapte eis tax control framework ? Fiscaal relevante standpunten eerst voorleggen aan koepelorganisatie

7. Internationale context Seoul 2006, 3rd meeting of the OECD Forum on Tax Administration; Cape Town 2008, 4th meeting of the OECD Forum on tax administration; The enhanced relationship. OECD Report Study into the role of tax intermediaries 2008 EC Compliance Risk Management Guide for Tax administrations 2010 OESO Report Co-operative Compliance: A Framework, from enhanced relationship to co-operative compliance 2013

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst 1. klantoriëntatie 2. het horizontaal toezicht gesprek 3. de compliance verkenning 4. afronden lopende problematiek 5. het convenant 6. analyse en versterking van de fiscale beheersing 7. aangepast toezicht 8. vooroverleg

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 1: klantoriëntatie De belastingdienst beoordeelt op basis van het huidige klantbeeld of een organisatie in aanmerking kan komen; Tone at the top Het gaat om de vennootschappen met de kernactiviteiten van de organisatie; Geen voorwaarde dat organisatie bij aanvang volledig zichtbaar in control is; wel moet er bereidheid zijn om te werken aan versterking fiscale beheersing;

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 2: Het horizontaal toezicht gesprek Doel: Toelichting op kernbegrippen en uitgangspunten Verantwoordelijkheden over en weer Schets van de stappen in het HT proces De ‘tone at the top’ zowel bij organisatie als belastingdienst Het klantbeeld, de positieve en negatieve ervaringen in huidige contacten Een schets van de stappen in het HT proces

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 3: De complianceverkenning Doel: Vaststellen met organisatie of horizontaal toezicht haalbaar is Bespreken welke analyses er al zijn uitgevoerd in relatie tot fiscale (risico) beheersing Interviews met sleutelfunctionarissen organisatie Zoeken naar bevestiging ‘tone at the top’ op alle niveau’s in de organisatie

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 3: De complianceverkenning Gespreksthema’s Strategische doelstellingen Interne beheersingsomgeving Informatiesystemen Fiscale functie Extern toezicht en advies Houding en gedrag

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 3: De complianceverkenning Aandachtspunten strategische doelstellingen; de missie/visie van het bedrijf en de daarvan afgeleide strategische bedrijfsdoelstellingen; de operationele doelstellingen en prestatieindicatoren (performance goals); de wijze waarop het management beoordeelt dat de doelstellingen verwezenlijkt zijn of worden de aandacht voor (potentiële) tegenstrijdigheden tussen de verschillende doelstellingen; de mate waarin de organisatie haar fiscale en overige wettelijke verplichtingen nakomt; de houding van het bestuur te t.a.v. (fiscale) risico’s (risicobereidheid) en de gevolgen daarvan voor tax planing; het fiscale beleid van de organisatie; en het beloningsbeleid van de organisatie;

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 3: De complianceverkenning Aandachtspunten interne beheersingsomgeving: de verantwoordelijkheid voor de interne beheersing, inclusief fiscale functie, van de organisatie; de samenwerking tussen de verschillende betrokkenen (controllers, fiscale specialisten, accountants of andere externe deskundigen); de aandacht voor risicobeheersing; de samenstelling, selectie en taken van de raad van commissarissen of de raad van toezicht; de naleving van ethische regels en integriteitsnormen; transparantie met betrekking tot (fiscale) activiteiten en gedragingen; de werking van de interne beheersing; (interne) monitoring; en de wijze waarop verbeterpunten in de (fiscale) beheersing worden gesignaleerd en opgepakt.

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 3: De complianceverkenning Aandachtspunten informatiesystemen: IT en interne beheersing de plaats van de fiscaliteit in de IT De plaats van IT in de fiscaliteit de beheersing inzake IT algemene informatiebeveiligingseisen

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 3: De complianceverkenning Aandachtspunten voor de organisatie de fiscale functie kunnen zijn: het beleggen van fiscale verantwoordelijkheden; de werkzaamheden van de fiscale afdeling; het inhuren van externe partijen (wie, wat, waar, hoe, wanneer en waarom); de uitvoering van fiscaal gerelateerde werkzaamheden door andere functies dan de fiscale afdeling; de integratie van de fiscale functie in de bedrijfsprocessen; het up-to-date zijn van fiscale kennis en de borging daarvan; de manier waarop de fiscaal verantwoordelijken op de hoogte zijn van nieuwe bedrijfsontwikkelingen, incidentele gebeurtenissen of directiebesluiten met fiscale invloed; het onderkennen en afdekken van fiscale risico’s; de (interne) monitoring; de totstandkoming van de verschillende belastingaangiften; de manier waarop de organisatie grip houdt op te betalen/ontvangen belasting

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 3: De complianceverkenning Aandachtspunten extern toezicht en advies: de taken, bevoegdheden en opdrachten van externe toezichthouders en deskundigen (waaronder de fiscaal adviseur en de accountant); de frequentie van het werk van de externe toezichthouders en deskundigen; het beleid om externe deskundigen te raadplegen (proactief of in reactie op problemen); het uitvoeren van audits en de resultaten daarvan; de opvolging van gesignaleerde verbeterpunten; en de houding van betrokken externe toezichthouders en adviseurs ten aanzien van het concept van horizontaal toezicht.

8. Horizontaal toezicht proces bij de Belastingdienst Stap 3: De complianceverkenning Algemene vragen ten aanzien van houding en gedrag: hoe kan de organisatiecultuur worden getypeerd? wat zijn de kernwaarden van de organisatie? hoe worden deze kernwaarden overgedragen op de medewerkers? hoe is de communicatie tussen de belastingdienst en de organisatie op verschillende managementsniveaus te kenmerken?

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 3: De complianceverkenning Evaluatie: Horizontalisering van het toezicht is mogelijk als de organisatie transparant wil zijn en de fiscaliteit wil en kan beheersen. In de complianceverkenning kunnen verbeterpunten zijn geconstateerd. Met betrekking tot die punten worden door de Belastingdienst en de organisatie gezamenlijk afspraken gemaakt over de versterking van de fiscale beheersing (groeitraject).

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 4: afronden lopende problematiek Uitgangspunt is zoveel mogelijk afronden voor sluiten convenant; Indien afronding niet mogelijk, procedureafspraken maken

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 5: convenant en evaluatie Standaard convenanttekst gebruiken Periodieke evaluatie

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 6: fiscale beheersing Analyse van het huidige systeem De uitbreiding en/of verbetering van de opzet van de fiscale beheersing (opzet en bestaan) De uitvoering of optimalisering van de interne monitoring betreffende fiscale beheersing (werking)

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Stap 7: Aangepast toezicht Toezicht wordt aangepast aan de mate waarin onderneming haar fiscale risico’s beheerst Strategisch behandelplan (kan na verloop van tijd worden aangepast) Steekproef – beperkt/aanvullend, afhankelijk van interne fiscale beheersing

8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst Vooroverleg De Belastingdienst verkrijgt informatie over kwaliteit van de aangifte; minder werk bij beoordeling aangifte Leidt tot informatie over fiscale houding van de organisatie Vooraf, uiterlijk op het moment dat aangifte wordt ingediend Verzoek is schriftelijk, omschrijving casus, relevante feiten en omstandigheden, bevat eenduidige conclusie over fiscale gevolgen Geen fiscale grensverkenning, geen fair share?, agree-to-disagree