Oktober (1928) Sergei Eisenstein

Context 10de verjaardag Russische Oktoberrevolutie In opdracht van de staat Gecontroleerd door de staat Collectieve geheugen

Filmfragment: Het Winterpaleis

Invalshoeken De film Oktober kan gebruikt worden om aan te tonen dat politiek een invloed kan hebben op een cultureel medium, zoals film, zowel qua vorm als inhoud De film Oktober kan gebruikt worden om het perspectief van filmmakers bij het maken van historische film te onderzoeken. De film Oktober kan ook gebruikt worden om de herinnering en de perceptie van de Russische Oktoberrevolutie in Rusland na WOI te onderzoeken.

Ooggetuige John Reed

Een andere versie… ‘Eenmaal afgedaald werd er triomfantelijk gejuicht nabij een stapel van geweren. De yunkers die daar eerder de wacht hielden, hadden ze achtergelaten.’ ‘Aan beide kanten van de hoofdpoort stonden de deuren wagenwijd open. Het licht stroomde naar buiten, maar van de stapels geweren kwam geen enkel geluid.’ ‘Ondertussen liepen we ongestoord rond in het Paleis.’ ‘Maar er werd geen geweld gepleegd, al waren de yunkers wel doodsbang.’

Context De film was een opdracht van de staat en werd gemaakt naar aanleiding van de tiende verjaardag van de Oktoberrevolutie van 1917. Eisenstein, sterke aanhanger van het socialistische gedachtengoed, kreeg de regie in handen na het succes van zijn eerdere film Pantserkruiser Potemkin (1925). Het filmproces werd sterk gecontroleerd door Stalin en de staat die de film pas na sterke inspectie goedkeurden. Oktober verscheen uiteindelijk in 1928. John Reed, de auteur, was een Amerikaanse journalist voor het Amerikaanse socialistische blad The Masses. Socialist in hart en nieren, vertrok hij naar Rusland om te berichten over de Russische revolutie in 1917. Als ooggetuige schreef hij zijn ervaringen tijdens de Russische revolutie op in zijn boek Ten Days that Shook the World. Het boek werd in 1919 gepubliceerd en wordt vandaag beschouwd als een van de grootste journalistieke werken. Reed wilde naast uitgebreid onderzoek, vooral een verhaal schrijven over zijn persoonlijke ervaringen tijdens de revolutie.

Vragen Oktober 1) Op welke manier geraken de revolutionairen binnen in het Winterpaleis? 2) Op welke manier wordt de afzetting van de regering van Kerenski in beeld gebracht? 3) Welke gevoelens roepen de beelden bij jou op?

4) Eisenstein speelt in zijn film met verschillende beelden en symbolen. Welk beelden/symbolen gebruikt Eisenstein in de slaapkamerscene? Waarom gebruikt Eisenstein die beelden en wat wil hij daarmee duidelijk maken aan de kijker? 5) Wordt de revolutie positief of negatief in beeld gebracht? Hoe zou je dit kunnen verklaren? 6) Stel, je doet een onderzoek naar het verloop van de staatsgreep in het Winterpaleis in oktober 1917. Is deze bron betrouwbaar voor het onderzoek dat je wilt voeren? Geef aan waarom wel en waarom niet.

Vragen confrontatie Vergelijking film/tekst Film: Oktober door Eisenstein Tekst: Ten Days That Shook the World door Reed In welke omstandigheden geraken de revolutionairen het Winterpaleis binnen? Welke rol spelen de bewakers van het Winterpaleis? Hoe gedragen de revolutionairen zich in het Winterpaleis? Zijn er plunderingen? Op welke manier wordt de regering Kerenski aan de conferentietafel in beeld gebracht? Welke sfeer overheerst er in het hele fragment? Heroïek, triomf, emotioneel of eerder gelatenheid?

Vragen confrontatie 2) De film is ondermeer gebaseerd op het boek waaruit het tekstfragment komt. Hoe kan je deze verschillen verklaren? Denk aan de context waarin beide bronnen vervaardigd zijn.   3) Hoewel Eisenstein en Reed socialisten zijn, geven zij over eenzelfde historische gebeurtenis een andere versie weer. Welke versie van de feiten is volgens jou het meest geloofwaardig? Beargumenteer waarom.

4) Stel, je doet een onderzoek naar het verloop van de staatsgreep in het Winterpaleis in oktober 1917. Welke bron is volgens jou het meest bruikbaar? Geef aan waarom wel en waarom niet. 5) Stel voor de andere bron (Zie vraag 4) een onderzoeksvraag op waarvoor deze bron wel gebruikt kan worden.

Doel: historisch denken Multiperspectiviteit Subjectiviteit Invloed medium en perspectief

Einde