Omgaan met schokkende gebeurtenissen bij G4S Aviation opvang, begeleiding, re-integratie en nazorg na de aanslagen op de luchthaven van Zaventem

Preventie vóór de aanslagen

Preventie Twee vertrouwenspersonen Crisis nummer Provikmo Samenwerking met preventieadviseur psychosociale aspecten (dhr. Frank Van der Elst) inzake psychosociaal welzijn Opleiding (5 dagen, waaronder trauma opvang) Crisis nummer Provikmo Telefonische permanentie door psycholoog (24/24, 7/7) Mogelijkheid om onmiddelijk psycholoog ter plaatse te hebben Opleidingen hiërachische lijn Omgaan met signalen van onwelzijn Moeilijke gesprekken voeren

De eerste 72u na de aanslagen Opvang De eerste 72u na de aanslagen

Opvang Oproep na aanslagen ter plaatse met 3 psychologen om 10u Medewerkers komen druppelsgewijs binnen op centraal kantoor Start coördinatie 1 psycholoog ter ondersteuning van management Aanpak Bezorgdheden Beschikbare info verzamelen Toespreken volledig personeel 2 psychologen ter ondersteuning van personeel Debriefing in kleine groepjes Individuele gesprekken voor mensen met onmiddelijke weerslag

Opvang Veiligheid bieden: Concrete aanpak: EHBO, op adem laten komen, Persoon niet alleen laten Richten op basisnoden (glaasje water voorzien, kledij, …). Comfort in het oog houden. Concrete aanpak: Toespreken voltallig personeel Opvang in gezamenlijke ruimte Individuele gesprekken (3 psychologen ter plaatse)

Opvang Emotionele steun geven: Concrete aanpak: Luisteren, geruststellen, troost bieden, respect hebben voor de reacties die er zijn. Laten voelen dat men normaal reageert op een abnormale situatie Concrete aanpak: Crisiscel met management (info geven over juiste aanpak) Communicatie aan vakbond, personeelsdienst, vertrouwenspersonen Individuele opvang (afspraak maken voor opvolging, contactgegevens) Groepsdebriefings (diverse sessies binnen de eerste week)

Opvang Praktische zaken in orde brengen: Concrete aanpak Verzekeringspapieren Hoe raakt men thuis? Wat met spullen van het slachtoffer? Wie verwittigt de familie? Concrete aanpak Alle persoonlijke bezittingen lagen nog op de luchthaven (lockers) Hulp bij het contacteren bij familie Taxi, carpooling, slotenmaker Psycholoog als verbinding met de roganisatie

Opvang Informatie geven Concrete aanpak Wat gebeurt er? Hoe zit het met ‘de ander’, het slachtoffer Wat zal er verder gebeuren. Concrete aanpak Onduidelijkheden zo duidelijk mogelijk maken (nieuwsberichten) Cowboy verhalen uit de wereld helpen (Facebook als snelle communicatie) Groepsgesprekken in de dagen erna (doorgeven wat men wel en niet weet) Updates over welzijn collega’s

Opvang Medewerkers die bekend stonden met psychische moeilijkheden werden met extra aandacht opgevolgd Contactgegevens psy’s Aanmelding bij slachtofferhulp Opname in ziekenhuis Medewerkers die betrokken waren bij de rechtsreekse hulpverlening van slachtoffers kregen bijzondere aandacht Toewijzing psycholoog Afspraken voor begeleiding Op de hoogte brengen familieleden

Opvang Tips gegeven bij groepsdebriefings: Kijk niet voortdurend naar de tv waar de beelden van de aanslag telkens herhaald worden. Zoek andere mensen op. Zonder u niet af. Praat met elkaar. Vraag de mensen om u heen om hulp als u dit nodig heeft. Stop uw gevoelens niet weg. Doe niet alsof er niets is gebeurd. Soms lijken de problemen zo groot dat je niet weet waar je moet beginnen. Deel grote problemen dan op in kleine stukjes. Reageer uw gevoelens niet af op de mensen om u heen. Zorg goed voor uzelf: eet gezond, probeer voldoende te rusten. Neem tijd voor beweging en ontspanning. Neem contact met een psycholoog op het crisisnummer wanneer u zich na verloop van tijd slecht blijft voelen.

72u na aanslagen, indien indicaties Begeleiding 72u na aanslagen, indien indicaties

Begeleiding Voltallig team van 25 psychologen beschikbaar Groepsdebriefing Individuele debriefing Intensievere hulpverlening bij indicaties Telefonische permanentie Overleg binnen team omtrent STAVAZA Afspraak doorgeven bij Preventieadviseur Psychosociale aspecten

Begeleiding Traumatische Stress Debriefing One-shot interventie Individu- of groepsgerichte interventie De belangrijkste elementen van de traumatische ervaring kort na de gebeurtenissen terug aan bod laten komen One-shot interventie Éénmalige bijeenkomst Alle belevingen aan bod laten komen Reconstructie van het traumatisch gebeuren Belangrijkste item Milderen van het psychisch lijden (exposure) Voorwaarde: beschikken over accurate herinneringen

Begeleiding Indicaties om individuele begeleiding te starten: Hij/zij gedraagt zich heel anders dan voor de aanslag. Hij/zij is erg gespannen en prikkelbaar, heeft slaapproblemen of veel nachtmerries. Hij/zij blijft terugkerende gedachten of indringende herinneringen houden aan de aanslag. Hij/zij beleeft werkelijk nergens meer plezier aan. Management, vakbonden, vertrouwenspersonen en medewerkers werden opgeroepen om mensen naar de psycholoog te verwijzen bij deze indicaties

Begeleiding Loskoppelen via debriefing Ventileren van opgehoopte spanningen en frustratie Normalisatie en legetimatie van de optredende reacties en gevoelens Cognitieve herstructurering Band onder lotgenoten Screenen van medewerkers met een verhoogde kans op verstoorde doorwerking

Begeleiding Cognitieve herstructurering Trauma-completion RET (rationeel-emotieve therapie) A: Gebeurtenis = Trauma B: Gedachten = Chaotisch, onvolledig, onjuist, beangstigend C: Gedrag en Gevoel = terugtrekken, angst, neerslachtig, … D: Uitdagen van gedachten = herstructureren E: Evalueren = Positieve gevoelens na herstructureren

Re-integratie en nazorg Vanaf vrijgeven gebouwen luchthaven

Re-integratie en nazorg Plaatsbezoeken In groep of individueel Bijzijn van een psycholoog Obstakel: Staatsveiligheid diende toelating te geven voor aanwezigheid psycholoog Voortdurende onduidelijkheden over wat beschikbaar was

Re-integratie en nazorg Test run Tenten Kelder met tijdelijke check-in Psychische begeleiding ter plaatse Screening van mensen die het te moeilijk hebben Debriefing na testrun

Re-integratie en Nazorg Individuele begeleidingen Van 2-wekelijkse naar 4-wekelijkse sessies Deeltijdse hervatting Herlocatie Opleidingen vertouwenspersonen en leidinggevenden (h)erkennen van signalen Voeren van ondersteuningsgesprekken

Aantal ondersteunde medewerkers Enkele cijfers Aantal ondersteunde medewerkers

Enkele cijfers

Frank Van der Elst Preventieadviseur Psychosociale aspecten Klinisch en Forensisch Psycholoog Teamleader Psychosociaal Welzijn Frank.vanderelst@provikmo.be