Dementie, recht en vertegenwoordiging Dementiecafé Wijchen

Agenda Dementiecafé Wijchen Start uur Pauze uur Voor de pauze: - Uitleg over wat kunt u zelf ondernemen met het oog op de toekomst? - Uitleg: wat als u het zelf niet meer kunt? Na de pauze: - vragen?

Rechtsbeginselen Dementiecafé Wijchen  Zelfbeschikkingsrecht  Bescherming  Menswaardigheid  Verantwoorde zorg  Rechtsbeginselen:  Subsidiariteit  Proportionaliteit  Doelmatigheid

Zelfbeschikkingsrecht Dementiecafé Wijchen  Art. 10 Gw – eerbiediging persoonlijke levenssfeer  Art. 11 Gw – onaantastbaarheid menselijk lichaam

Uitgangspunten Dementiecafé Wijchen  Iemand is wilsbekwaam als hij of zij in staat is om zijn wil te verklaren én daarvan de gevolgen kan over zien (in staat tot een redelijke waardering van zijn eigen belangen).  Iemand ouder dan 18 jaar is handelingsbekwaam, tenzij deze onder curatele is gesteld.

Wat is het verschil?  Onbevoegd rechthandelingen te verrichten Je mág het niet, maar kúnt wel rechtshandelingen verrichten  Onbekwaam rechthandelingen te verrichten ( = mag de persoon het?) In juridische zin kun je in beginsel geen rechtshandelingen verrichten vanwege de curatele of minderjarigheid  Wils(on)bekwaam terzake van feitelijke handelingen ( = snapt de persoon het en kan hij zijn wil verklaren?) Je kunt de gevolgen van je beslissing niet overzien, bijvoorbeeld vanwege de stoornis in je geestesvermogens Dementiecafé Wijchen

Zelfbeschikking en vertegenwoordiging Dementiecafé Wijchen  Buiten de rechter om  volmacht  zaakwaarneming  Met tussenkomst rechter  bewindvoering  mentorschap  curatele

Volmacht/machtiging In de zorgverleningsovereenkomst of het dossier: er wordt iemand expliciet vermeld en gemachtigd voor het namens de persoon handelen. De cliënt die de machtiging afgeeft, moet de inhoud en strekking van de machtiging begriipen! Geldt de volmacht nog als iemand wilsonbekwaam wordt? “Ja” zegt de literatuur – de praktijk is weerbarstig. De minister onderzoekt.De minister onderzoekt. Dementiecafé Wijchen

Volmacht  tijdelijk of duurzaam buiten rechter om  vmg wilsbekwaam bij afgifte  vmg zelf niet onbevoegd  vmn gebonden aan handelen binnen aangegeven grenzen  schriftelijk bewijs handig:  Algemeen of specifiek  Tijdelijk of voor onbepaalde tijd tot intrekking  Eventueel met recht van substitutie Dementiecafé Wijchen

 Mondeling  Schriftelijk  Onderhandse volmacht  Handgeschreven codicil  Levenstestament  Bankvolmacht  Notariële volmacht  Levenstestament laten vastleggen door de notaris  Testament Dementiecafé Wijchen Soorten volmacht

Vertegenwoordiging - medische zaken Artikel 7:465 BW  wilsbekwaam dan zelf bekwaam, ook als mentorschap en onder curatele!! (lid 1)  wilsonbekwaam  Mentor of curator (lid 2)  Schriftelijk gemachtigde (lid 3)  Echtgenoot, gereg. partner of levensgezel (lid 3)  Ouder, kind, broer of zus(lid 3)  Mantelzorgers slecht gehoord Mantelzorgers slecht gehoord  Steeds belangrijker Dementiecafé Wijchen

Zaakwaarneming Met zaakwaarneming wordt bedoeld het bewust en op redelijke grond behartigen van het belang van een ander, zonder dat daaraan een met diegene gesloten overeenkomst ten grondslag ligt, wanneer die ander door enige omstandigheid niet in staat is die eigen belangen te behartigen, bijvoorbeeld wegens ziekte of afwezigheid. Voor/ nadelen: - mogelijkheid tot snel handelen wanneer volmacht ontbreekt - “redelijke grond” en/of gemaakte kosten wordt ter discussie gesteld Dementiecafé Wijchen

Zaakwaarneming Kenmerken:  belangen van ander behartigen  zonder verplichting wet/overeenkomst  redelijke grond, als ware je gevolmachtigd  begonnen, dan ook afmaken  redelijk: dan recht op vergoeding schade en gemaakte kosten Dementiecafé Wijchen

Mentorschap Vertegenwoordiging via de kantonrechter bij niet-vermogensrechtelijke zaken. Iemand kan niet meer zijn wil verklaren en/of geen redelijke waardering maken ten aanzien van zijn eigen belangen. Bijvoorbeeld: - Keuze voor bepaalde zorgverlener - Zorgplanbespreking - Bij klachten tegen een hulpverlener Dementiecafé Wijchen

Rol mentor Dementiecafé Wijchen  adviseren en steunen van de cliënt bij (instemmen met) zorg-/behandel- /begeleidingsplan en bij overige niet vermogensrechtelijke zaken  ondertekenen van de zorgovereenkomst, zorg-/behandel-/begeleidingsplan  overleggen met hulp-, zorg- en dienstverleners, waaronder deelname aan overleg over de cliënt  inzien van dossiers van de cliënt  maken van bezwaar en indienen van (een) klacht(en)  (helpen bij het) nemen van initiatieven zodat de verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding verbeteren, regelen van casemanagement

Kenmerken mentorschap  niet vermogensrechtelijke belangen  tijdelijk of duurzaam  óók leiding instelling bevoegd als verzoeker  óók instelling bevoegd als mentor mits ver genoeg afgezonderd van de feitelijke zorgverlening  natuurlijk- en rechtspersoon  als betrokkene zelf niet kan beslissen Dementiecafé Wijchen

Bewindvoering Wanneer iemand niet meer zelf zijn financiële belangen kan behartigen, niet meer in staat is derden daartoe te machtigen en/of er sprake is van problematische schulden. Bij dementie vaak wanneer:  opname in een verpleeghuis;  het niet meer kunnen zetten van een gelijkende handtekening;  de verkoop van het huis;  een erfenis die ter beschikking van de dementerende is gekomen. Dementiecafé Wijchen

Kenmerken bewindvoering  vermogensrechtelijke belangen niet waarnemen óf problematische schulden  tijdelijk of duurzaam  óók instelling bevoegd als bewindvoerder mits ver genoeg afgezonderd van de feitelijke zorgverlening  natuurlijk- en rechtspersoon  wordt in ieder geval bij problematische schulden openbaar gemaakt in het register voor curatoren en bewindvoerders via  niet bevoegd, wel handelingsbekwaam Dementiecafé Wijchen

Problematische schulden Landelijk Overleg Vakinhoud Civiel en Kanton (LOVCK): Onder problematische schuldensituatie wordt verstaan dat redelijkerwijs is te voorzien dat de rechthebbende niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden, of hij heeft opgehouden te betalen. Het bestaan van een enkele betalingsachterstand die naar verwachting binnen afzienbare tijd kan worden ingelost valt hier dus niet onder. Dementiecafé Wijchen

Curatele John heeft een ‘vriend’ Harry. Harry maakt John tot bestuurder van zijn B.V. Ook zet Harry 72 auto’s op naam van John. Dochter van John, juriste tevens bewindvoerder/mentor van John, heeft al heel veel boetes voor haar vader betaald en met veel schuldeisers te maken gehad. De contacten van haar vader met Harry maken haar ten einde raad. Welke acties dienen er ondernomen te worden om de situatie weer vlot te trekken..? Dementiecafé Wijchen

Gronden curatele  Eigen of belangen van anderen ernstige schade toebrengen door lichamelijke en/of geestelijke toestand  gewoonte van drank- of drugsgebruik -zijn belangen niet behoorlijk waarneemt - openbaar aanstoot geeft -eigen of andersmans veiligheid in gevaar brengt Dementiecafé Wijchen

Gevolgen curatele  handelingsonbekwaam zonder toestemming curator (behalve huishoudgeld)  wordt openbaar gemaakt in het register voor curatoren en bewindvoerders via  onmachtig tot het gezag (1:246 BW)  vanwege geestelijke stoornis, niet zonder toestemming rechter:  huwelijk (1:38 BW)  geen erkenning kind (1:204 lid 4 BW)  geen testament (4:55 lid 2 BW) Dementiecafé Wijchen

Eisen aan mentoren, bewindvoerders en curatoren  Strengere eisen aan mentoren, curatoren en bewindvoerders per  Eisen voor organisaties die meer dan 3 van voornoemden in dienst hebben  mentorschap/vraag-en-antwoord/eisen-curator- beschermingsbewindvoerder-en-mentor mentorschap/vraag-en-antwoord/eisen-curator- beschermingsbewindvoerder-en-mentor Dementiecafé Wijchen

Mogelijkheden Formulieren via a. Mentorschap b. Beschermingsbewind c. Mentorschap + beschermingsbewind d. Curatele Dementiecafé Wijchen

Vertegenwoordiging  Vrijwiligers  In opdrachtzorgaanbieder  Onder verantwoordelijkheid/aansprakelijkheid zorgaanbieder  Mantelzorgers  Uit netwerk cliënt  Niet zomaar de vertegenwoordiger Dementiecafé Wijchen

Nalezen op internet Dementiecafé Wijchen  regelen/vertegenwoordiging.aspx regelen/vertegenwoordiging.aspx 

Dementie, recht en vertegenwoordiging Dementiecafé Wijchen