Harry Mulisch Siegfried Katrin Střihavková

De levensloop

Harry Kurt Victor Mulisch geboren: 29 juli 1927 te Haarlem Oostenrijks-Hongaarse vader (Gablonz an der Neiße) Duits-joodse moeder Alice Schwarz tweetalig: het Nederlands + het Duits in 1936 scheiden zijn ouders -> Harry blijft bij zijn vader en Poolse huishoudster Frieda Falk het Christelijk Lyceum in Haarlem – geïnteresseerd in atoomfysica, biochemie en alchimie

De Tweede Wereldoorlog & zijn vader directeur van de nazibank Lippman-Rosenthal & Co hield zijn joodse ex-vrouw en zijn zoon uit de handen van de Duitsers na de oorlog: collaborateur -> 3 jaar in een interneringskamp groot- en overgrootmoeder van moeders kant werden in 1943 naar concentratiekampen weggevoerd “Ik ben de Tweede Wereldoorlog” sterke invloed op hem en zijn schrijverschap in september 1944 stopte hij met school en werd een autodidact werkte als typist (alleen 4 weken!) in de jaren 50 verhuisde hij naar Amsterdam -> society-figuur -> schrijver

“Ik ben de Tweede Wereldoorlog.”

Gezin twee kinderen: Anna (1971) en Frieda (1974) getrouwd met de kunstenares Sjoerdje Woudenber twee kinderen: Anna (1971) en Frieda (1974) sinds kort (1992) heeft hij een buitenechtelijke zoon Menzo met zijn vriendin Kitty Saal

Harry Mulisch als een (on)gewone man ironisch arrogant de planetoïde 10251 Mulisch -> "Nu ben ik in de hemel" Ridder in de Orde van Oranje Nassau -> Officier -> Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw het Duitse Bundesverdienstkreuz I. Klasse "Een adolescent van tachtig"

Cuba Johannes Paulus II Israël

“Best Gekapte Schrijver van Nederland ” De Grote Drie “Ik ben een schrijver, geen lezer.” beïnvloed door E. A. Poe, Thomas Mann, F. M. Dostojevski prijzen: de Reina Prinsen Geerligsprijs (1951), de P.C. Hooft-prijs (1977), Constantijn Huygensprijs (1977), de Multatuliprijs (1993), de Prijs der Nederlandse Letteren (1995), de Libris Literatuur Prijs (1999), … De ontdekking van de hemel = het beste Nederlandstalige boek aller tijden (2007) mogelijk winnaar van de Nobelprijs voor de literatuur

“Lezers kunnen me niets schelen.” zijn uitgesproken zelfverzekerde, zelfbewuste en zelfs arrogante houding “Ik ben een groot schrijver, daar helpt geen moedertje lief aan.” “Veel concurrentie is er niet: Hermans is dood, Wolkers schrijft geen romans meer, en Reve dementeert – tenminste dat zeggen ze… Er zijn altijd verstokte Mulisch-haters geweest, alleen wordt het groepje steeds kleiner.” één van de meest productieve, originele en veelzijdige die Nederland ooit heeft voortgebracht “Schrijven is je herinneren wat nooit gebeurd is.”

Literaire activiteiten 1947: Elseviers Weekblad publiceert het verhaal 'De kamer' 1952: debuutroman archibald strohalm De eerste periode (1947 – 60) magisch-mythisch element hoofdpersonen: initialen van zijn moeder complex van structuur, moeilijk te begrijpen de roman Het stenen bruidsbed (1959)

De tweede periode (de jaren 60) politieke activiteiten als journalist aanwezig bij het proces tegen Eichmann in Jeruzalem -> "De zaak 40-61" (1962) Provo in Amsterdam -> "Bericht aan de rattenkoning" (1966) het communisme op Cuba (Fidel Castro) -> "Het woord bij de daad" (1968) -> de opera Reconstructie (1969) – samenwerking met Hugo Claus; over Che Guevarra “Het is oorlog. En in oorlogstijd moet men zich niet bezig houden met het schrijven van romans. Dan zijn er echt wel belangrijker dingen te doen.”

Romans na 1970 eenvoudiger te begrijpen zijn "Twee vrouwen" (1973) "De aanslag" (1982) "Hoogste tijd" (1985) toneelstukken ("Oidipous, Oidipous", 1972) filosofische studie "De compositie van de wereld" poëzie ("De wijn is drinkbaar dankzij het glas", 1976) essays; kort verhalen actief als redacteur 1992: opus magnum De ontdekking van de hemel 1998: "De procedure" 2001: "Siegfried"

Siegfried (2001) Een zwarte idylle

“Mijn ambitie was om aan het slot van de twintigste eeuw iets definitiefs over Hitler te zeggen.” Mulischs fascinatie voor Adolf Hitler en het nazisme het stadium van het opkomen van ideeën "De beste manier om een raadselachtig iemand te doorgronden, is hem in een gefingeerde, extreme situatie te plaatsen en te kijken hoe hij zich vervolgens gedraagt." Filosofisch perspektief de naam Siegfried = ‘beschermer van de overwinning’ Videootje: Harry Mulisch leest "Siegfried" http://www.mulisch.nl/video73.html

Wat denken de recensenten? Een spannend en geestig verhaal (P. Steinz) Verbijsterend. Adembenemend. Een boek van formaat. (J. Bontje) Een prikkelende ideeënroman (Volkskrant) Een literaire experiment. Spel met literatuur en werkelijkheid. (D. Stoffelsen) Helder en direct, waarin de verschillende verhaallijnen, de metafictie en de filosofische uitweidingen als vanzelfsprekend over elkaar heen vallen. (Joost de Vries) Soevereine laboratorium van Mulisch (Jan Paul Bresser, Elsevier)

"Harry Mulisch is een fenomeen waarop de kritiek geen vat heeft." Hitler = de Vleeswording van het Niets -> "Niets kan, mag en zal Hitler in de weg staan. Het eerste zwakke punt in het boek is dat de Fûhrer niet op het idee komt om daarna [na Siegfrieds dood] de ‘ouders van Siegfried’ te laten doden, maar hen overplaatst naar Den Haag." (J. Bontje) Het tweede zwakke punt van het boek - het quasi-filosofische bewijs van Hitler’s Nietsheid "Voor iedereen die zich wil laten meeslepen door een onzinnig gedachte-experiment, is dit een schitterend boek." (Max Pam) "Als je zegt `Hitler is niets', dan kun je Hitler nooit begrijpen, want dan zou je dus niets begrijpen. Maar niets kan kennelijk toch iets zijn, want Hitler heeft geleefd – je kon hem bijvoorbeeld aanraken. En daarin ligt de paradox." (H. Mulisch)

Consensus?! Het boek is "als je er langer over nadenkt, behalve spannend en lekker gecompliceerd ook een beetje flauwekul. Dat geldt vooral de filosofische gedachtenlijn over het Niets." (Menno Schenke, Algemeen Dagblad) Mulischs reactie: “Het is toch niet verboden om filosofisch gecompliceerde passages in een boek te stoppen? Als ik de krant lees, begrijp ik het economiekatern of de sportpagina's ook maar half. Wat de AEX is, of buitenspel, Joost mag het weten, maar dat is voor de redactie terecht geen reden om het elke keer te gaan uitleggen. Ik zal mijn abonnement niet opzeggen, en blader door naar wat ik wel begrijp, het weerbericht bijvoorbeeld.” "Een aardig ideetje dat nog in de kast lag, en waar de schrijver niet al te veel tijd aan wilde besteden… onze beroemdste schrijver kan beter." (Jeroen Louis)

Vertalingen Bulgaars (2005) Deens (2006) Duits (2001; 2003) Engels (2003; 2004) Estisch (2003) Frans (2003; 2005) Grieks (2003) Hebreeuws (2006) Hongaars (2002) Italiaans (2003) Litouws (2010) Noors (2003) Oekraiens (2005) Portugees (in preparation since 2004) Roemeens (2008) Russisch (2003) Spaans (2003) Tsjechisch (2003) – Veronika Havlíková Turks (2002) Zweeds (2002)

Vertalingen de meest vertaalde schrijver uit de geschiedenis van de Nederlandse literatuur (meer dan 30 talen) Vertaald naar het Tsjechisch: De Aanslag – Atentát (1986) De grens, Wat gebeurde er met sergeant Massuro? – Co se stalo se seržantem Massurem?; Hranice (1985) Twee vrouwen – Dvě ženy (1993) De ontdekking van de hemel – Objevení nebe (2010) De procedure – Procedura (2001)

http://youtu.be/FbjDucG5Mlk http://youtu.be/yxmqGA7XaO4

Terug naar de wereld: proza 1990-2009 verteller, auteur en personages niet altijd zo streng gescheiden niet meer veilige afstand van wat de auteur schrijft (Herter = alter ego van Mulisch) geen vast omlijnde identiteit van de personages Het onderscheid tussen de genres -> non-fictie in fictie (Hitler, Goebbels, Himmler, Eva Braun, …) verschillende visies op een zaak (Herter, de Falks, Herter‘s vriendin) de buitenwereld speelt er een rol in intertekstualiteit (Schopenhauer, Nietzsche, Hitler’s Mein Kampf) flashbacks en herinneringen er wordt met verschillende personages ‘meegekeken’

† 30 oktober 2010

Bedankt voor uw aandacht!