FUSIES EN LOKALE SAMENWERKING Toelichting bij het Vlaamse beleid Reflectienamiddag: 'Beter besturen door samen te werken‘ 11 mei 2016

Inhoudstafel 1. Situering 2. Bestuurskrachtmonitor 3. Fusies 1. Stimuleringsbeleid 2. Fusiedecreet 3. Draaiboek 4. Individuele ondersteuning fusietrajecten 4. Intergemeentelijke samenwerking

1. Situering (1) Context Grotere verwachtingen in de (lokale) besturen en toegenomen complexiteit Grotere vrijheidsgraden en meer bevoegdheden In tal van beleidsdomeinen een zekere mate van schaalvergroting Veel samenwerkingsverbanden Vragen omtrent bestuurlijke kwetsbaarheid Grotere mobiliteit van de bevolking

1. Situering (2) Lokale autonomie Pleidooi voor zelfevaluatie bestuurskracht (BKM) Expliciete keuze voor vrijwilligheid: lokale besturen kiezen zelf mogelijke oplossingsrichtingen 2 manieren voor schaaloptimalisatie: fusie en samenwerking Worden beide regelgevend gefaciliteerd Expliciete keuze voor stimuleringsbeleid richting fusies

2. Bestuurskrachtmonitor Doelstelling: gemeenten aanzetten tot zelfreflectie over hun bestuurskracht Gerealiseerd Lokale bestuurskrachtmonitor (met richtvragen) Ontwikkeld door SBOV Ingevuld ter beschikking gesteld aan de gemeenten (juni ‘15) Opstart ondersteuningsaanbod met externe consultant (voor 18 gemeenten) Gepland Actualisatie BKM voor gemeenten (juni ‘16) Uitvoering en evaluatie van het ondersteuningsaanbod Opvolging van de individuele conclusies verantwoordelijkheid van het bestuur zelf

3. Fusies Stimuleringsbeleid Fusiebonus Waarborgregeling gemeentefonds Tijdelijk groter aantal uitvoerende mandatarissen Een duidelijk regelgevend kader Fusiedecreet Bevat de stimuleringsmaatregelen Toepassingsgebied Tijdslijn Algemene bepalingen Verkiezingen Personeel Financiën OCMW Draaiboek Individuele ondersteuning fusietrajecten

3. Fusies: STIMULERINGSBELEID Fusiebonus Waarborgregeling gemeentefonds Tijdelijk groter aantal uitvoerende mandatarissen Een duidelijk regelgevend kader

3. Fusies: STIMULERINGSBELEID Fusiebonus Eenmalige schuldovername indien fusie op 1/1/2019 Max. € 500/inwoner, max. € 20 miljoen per fusieoperatie Max. € 200 miljoen op Vlaams niveau: first come, first serve Financiële schulden tegenover financiële instellingen van: De samen te voegen gemeenten; Hun OCMW’s; Hun eventuele publiekrechtelijke verzelfstandigde agentschappen (autonome gemeentebedrijven). Schuldniveau op 31/12/2016, bevolkingsaantal op 1/1/2016 Indien > € 500/inwoner: beslissing van samen te voegen gemeenten Eigenlijke overname: op het einde van de maand die volgt op de bekendmaking van het samenvoegingsdecreet

3. Fusies: STIMULERINGSBELEID Waarborgregeling gemeentefonds Samengevoegde gemeente zal nooit minder ontvangen dan de som van de aandelen van de samen te voegen gemeenten Die gewaarborgde ontvangst wordt, vanaf het jaar van de samenvoeging, elk jaar geïndexeerd Die indexatie is bovendien cumulatief Geldt voor alle vrijwillige fusies, dus ook voor deze na 1/1/2019

3. Fusies: STIMULERINGSBELEID Uitvoerende mandatarissen Grote bestuurlijke uitdagingen na fusie Mogelijkheid voor 2 extra schepenen in de eerste bestuursperiode Mogelijkheid voor 1 extra schepen in de daaropvolgende bestuursperiode Geldt voor alle vrijwillige fusies, dus ook voor deze na 1/1/2019

3. Fusies: STIMULERINGSBELEID Regelgevend kader Vandaag reeds mogelijk op basis van artikel 297 GD Onvoldoende duidelijkheid/zekerheid Keuze voor solide rechtsgrond: fusiedecreet (zie punt 2) Is nu ter behandeling voorgelegd aan het Vlaams Parlement

3. Fusies: DECREET Bevat de stimuleringsmaatregelen Toepassingsgebied Tijdslijn Algemene bepalingen Verkiezingen Personeel Financiën OCMW

3. Fusies: DECREET Bevat de stimuleringsmaatregelen Het fusiedecreet bevat de rechtsgrond voor de stimuleringsmaatregelen (zie punt 1): Fusiebonus Waarborgregeling gemeentefonds Tijdelijk groter aantal uitvoerende mandatarissen

3. Fusies: DECREET Toepassingsgebied Gemeenten zijn vrij in hun keuze van een mogelijke fusiepartner Gemeenten die zich willen samenvoegen, moeten aan elkaar grenzen Indien een samenvoeging gepaard gaat met een opsplitsing, dan moet het resultaat steeds een vermindering van het aantal gemeenten moet zijn Het fusiedecreet regelt geen loutere grenscorrecties De gemeenten met taalfaciliteiten zijn uitgesloten van het toepassingsgebied Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wemmel, Wezembeek-Oppem, Voeren, Bever, Herstappe, Mesen, Ronse en Spiere-Helkijn

3. Fusies: DECREET Tijdslijn (1) Reflectieperiode Opbouw en aftoetsen intern draagvlak In kaart brengen mogelijke synergiën/problemen Principiële goedkeuring tot fusie Door beide gemeenteraden Bevat beoogde samenvoegingsdatum Secretaris-coördinator en financieel beheerder-coördinator Mogelijkheid beheersovereenkomsten Kenbaar maken aan Vlaamse Regering

3. Fusies: DECREET Tijdslijn (2) Definitieve beslissing tot fusie Bevat kadastrale gegevens, voorstel van naam en samenvoegingsdatum Bevat indien gewenst/van toepassing keuze voor provincie, politiezone, hulpverleningszone, gerechtelijk kanton Ten laatste 31 december van het tweede jaar voorafgaand aan fusie overmaken aan de Vlaamse Regering Periode van lopende zaken start Specifiek samenvoegingsdecreet door Vlaams Parlement Voor het zomerreces van 2018 Bevat ook eventueel herschikking provinciegrens / provinciekiesdistrict

3. Fusies: DECREET Algemene bepalingen Fusiedecreet regelt overdracht roerende goederen, onroerende goederen, overeenkomsten en overheidsopdrachten Inclusief rechten, plichten en lasten. Besluiten, reglementen en verordeningen Blijven van toepassing op het grondgebied waarvoor ze zijn uitgevaardigd, tot op de dag dat ze door de bevoegde overheid worden opgeheven Tenzij andersluidende bepalingen (zie verder)

3. Fusies: DECREET Verkiezingen Tussentijdse verkiezingen zijn mogelijk Secretaris-coördinator neemt bepaalde taken op Fusiedecreet bevat bepalingen over Voorzitter Installatievergadering Districten

3. Fusies: DECREET Personeel Vanaf principiële beslissing: Beroep doen op elkaars personeel (via beheersovereenkomsten) Overgangsperiode voor vacante decretale graden Na fusiedatum bepaalt het decreet: Procedure aanstelling nieuwe decretale graden Overdracht voltallig personeel van rechtswege (ongeacht de aard dienstverband) Behoud van aard dienstverband, graad, administratieve en geldelijke anciënniteit, prestatieregeling en salarisschaal Nieuw RPR en organogram: binnen het jaar (mogelijkheid tussentijds RPR)

3. Fusies: DECREET Financiën Fusiedecreet bevat bepalingen over meerjarenplan, budget en jaarrekening Alle reglementen over gemeentelijke belastingen of retributies: Behouden hun rechtskracht voor het grondgebied van de samengevoegde gemeenten tot opheffing Zijn van rechtswege opgeheven één jaar na de samenvoegingsdatum

3. Fusies: DECREET OCMW De fusie van gemeenten heeft van rechtswege de fusie van de OCMW’s die deze gemeenten bedienen tot gevolg Gelijkaardige bepalingen voor de fusie van de OCMW’s

3. Fusies: DRAAIBOEK (1) Beleid Vlaamse Regering: lokale voorbereidingstrajecten maximaal ondersteunen Vanaf de principiële goedkeuring gemeenteraden Praktische handvaten voor de lokale initiatiefnemers: welke handelingen zijn zeker noodzakelijk Voor alle aspecten van de gemeentelijke dienstverlening Contactgegevens van sectorexperts, FAQ’s en tips en praktijkvoorbeelden

3. Fusies: DRAAIBOEK (2) Geen eenmalig afgewerkt product, maar dynamisch: aanvullingen of wijzigingen naarmate de kennis over het traject verruimt Online: tegen de zomer eerste versie online op ABB website In samenwerking met: VVSG Vlaamse sectoradministraties Federale overheid Gouverneurs Wisselwerking met concrete fusietrajecten

3. Fusies: ONDERSTEUNING Alle vragen: Generiek: via draaiboek Specifiek: fusiebegeleidingsteam Na principiële goedkeuring door gemeenteraden Indien gewenst en voor zover mogelijk Met alle actoren, met het oog op werkafspraken

4. Intergemeentelijke samenwerking doelstelling: evalueren en aanpassen van het decreet op de intergemeentelijke samenwerking, in overleg met de gemeenten gerealiseerd 5 februari 2014: evaluatierapport, met VVSG 27 april 2016: decreet aangenomen door Vlaams Parlement versoepeling beperking meervoudige doelstellingen (≠ open omschrijving taken) inbreng privékapitaal in IGS afval en energiedistributie mogelijkheid voor politiezones en hulpverleningszones om te participeren aan IGS uittreding provincies uit IGS (tegen 31/12/2018) gepland inpassen in decreet lokaal bestuur

Meer info: ategische-projecten/fusie Vragen: ategische-projecten/fusie