Problemen in de interactie en communicatie bij kinderen met een aan autisme verwante stoornis. M. Serra & R.B. Minderaa

Twee aspecten 1. zwakte in de adequate besturing van het sociale gedrag o Doen niet wat verwacht wordt in situatie o Snappen dubbele bodems niet  slachtoffers voor plagerijen  Moeite gedrag aan te passen op logische en flexibele manier aan steeds wisselende sociale context 2. zwakte in het ‘oppakken’ en interpreteren van sociale informatie o Jong kind: niet gevoelig voor wat begeleider zegt, men dringt niet door o Ouder kind: duidelijk dat veel sociale info niet wordt begrepen, mist sociale intuïtie o Snapt gevoelsmatige niet bij anderen; bv: ouders worden boos  kind snapt niet waarom dit logisch en begrijpelijk is

 Kind ziet wereld om zich heen niet in perspectief: Slecht vermogen om gebeurtenissen tegenover elkaar af te wegen Slecht vermogen om gebeurtenissen in de tijd een plaats te geven  Kind is onvoldoende verankerd in sociale situatie; het functioneert te los van de sociale context  Ernstige handicap in het adequaat sturen van het eigen handelen

Theory of mind  ‘Mental states’ probleem bij autistische kinderen  belangrijk voor begrijpen en voorspellen menselijk gedrag  Onderzoek: vergelijking met normale kinderen & kinderen met Down  autistische kinderen scoren het slechtst op false belief taken  autistische kinderen meer moeite met begrijpen van mental states (zoals kennis, waarneming…)

 Onderzoek: gedrag verklaren in termen van gedachten en wensen (in vergelijking met normale kinderen en mentaal geretardeerde kinderen)  Autistische kinderen scoorden slechtst Besluit: Prestatie sterk gerelateerd aan IQ, verbale intelligentie, taalbegrip & begrip van syntactische structuren DUS: Groep autistische kinderen die wel eenvoudige theory of mind-taken kunnen

 Onderzoek happé bij 3 groepen: Resultaat: -groep 1 minst goede resultaten, groep 3 de beste  verbale intelligentie belangrijke voorspeller  chronische leeftijd belangrijk  complexiteit van de taak belangrijk; hoe hoger, hoe slechter score Begrijpen van grapjes, sarcasme en ironie

Conclusies  Vier belangrijke variabelen: verbale intelligentie chronologische leeftijd ernst van de sociale en communicatieve problemen de complexiteit van de taak.  Onderzoek rond afleiden van emoties bij anderen  Verband tussen de ernst van de sociale en communicatieve problemen en de prestaties op deze taken

Theory of mind: primair of secundair  Discussie: kan theorie ook de sociale problemen verklaren die al vroeg in ontwikkeling manifesteren?  meer sprake van een affectief probleem dan van een cognitief probleem  Minder in staat om emoties waar te nemen & hierop te reageren  missen sociale ervaring o Affectief probleem basis voor problemen bij theory of mind o Andere cognitieve problemen zijn reden van problemen bij theory of mind (bv: flexibel en efficiënt gebruik te maken van strategieën om problemen op te lossen)

Vraag: Hoe kunnen de sociale problemen van kinderen worden verklaard die wel in staat zijn ‘mental states’ van anderen te begrijpen?  Maken gebruik van andere strategieën bv taak-specifieke strategieën nl. associëren van persoon,object en plaats  meer cognitief gerichte strategieën: verklaren succes op theory of mind taken, terwijl ze toch ernstige communicatieve en sociale problemen hebben

 Probleem bij het spontaan kunnen toepassen van theory of mind vaardigheden in dagelijkse sociale situaties  dagelijkse situaties zijn ongestructureerd: probleem bij toeschrijven ‘mental states’  onderzoekssituaties zijn gestructureerd: kunnen ‘mental states’ toeschrijven  Streven naar centrale coherentie  gebrek bij autistische kinderen; moeilijkheden bij interpreteren van informatie ‘in de context’, nochtans belangrijk bij theory of mind vaardigheden bv: kunnen onsamenhangende woorden onthouden, maar geen samenhangende items of zinnen

Verder onderzoek  Uitganspunt voor onderzoek: theory of mind -Autistische kinderen: problemen met ‘mental states’ -4 variabelen belangrijke voorspellers van prestatie  Handicap verder onderzoek: ontbrekende diagnostiek bij kinderen met een aan autisme verwante stoornis  Functioneren van kinderen in verschillende fasen zorgvuldig in kaart brengen

Verder onderzoek naar…  Inzicht krijgen in processen die een rol spelen bij de ontwikkeling van een theory of mind bij normale en bij kinderen met een aan autisme verwante stoornis  vroegtijdige diagnostiek en interventie  Theory of mind vaardigheden bij kinderen met een aan autisme verwante stoornis Hoe lossen ze theory of mind-taken op? …  Exploreren van mogelijk andere onderliggende cognitieve problemen en de relatie met de sociale en communicatieve problemen