Mee-lijden Bezinnende avond over mee-lijden met zieken

Er was eens… Een man met een ernstig zieke, jonge collega. Hij zocht hem niet op. Hij durfde niet. Hij wist niet wat hij moest zeggen. Hij informeerde bij anderen hoe het met de zieke ging en stuurde af en toe een kaartje. Is dit mee-lijden? Leg je standpunt uit.

Er was eens… Een vrouw met een ernstig zieke echtgenoot, die het ook echt moeilijk ermee had. Zij zorgde dag en nacht voor hem. Ze hadden geen gesprekken maar zij deed álles voor hem. Is dit mee-lijden? Leg je standpunt uit.

Er was eens… Een jongere met een ernstig zieke klasgenoot. Hij had met haar nooit zoveel contact gehad. Haar ziekte raakte hem echt. Elke dag deed hij in stilte voorbede voor haar. Verder deed hij niets. Is dit mee-lijden? Leg je standpunt uit.

Er was eens… Een verpleegkundige die ‘s nachts een patient – die niet kon slapen en zichtbaar lag te woelen in bed – lekker ‘onderstopte’ en vroeg of ze een oxazepam voor hem zou halen. Is dit mee-lijden? Leg je standpunt uit.

Wat doet lijden met ons? Er zijn veel mogelijkheden. Ze staan hier door elkaar: We raken ontroerd, voelen pijn van binnen. We willen iets doen, komen in actie. We voelen ons schuldig / te kort schieten. Vandaaruit kunnen we zelfs wrevelig worden. We willen troosten, meestal door te praten.

Wat doet lijden met ons? We worden bang. Lijden is eng. Het is ook een spiegel voor onze eigen kwetsbaarheid. We houden afstand omdat we niet met gevoelens kunnen omgaan, noch van de ander, noch van onszelf. We doen onze sociale plicht en dat is het. We kleineren het lijden. ‘Kop op.. Misschien wordt u wel honderd jaar…!’

Wat doet lijden met ons? We storten ons op de ander die lijdt, om onszelf waardevol te vinden. We gaan ons anders gedragen dan voorheen tegenover de zieke. We wennen aan het lijden. We komen door het lijden tot een open en soms ook gelovig contact met de zieke.

Wat doet lijden met God? Exodus 3: horen, zien, afdalen. JHWH – Ik ben erbij. Bijbelwoorden: barmhartigheid, erbarmen, ontferming, medelijden. – Het is een woord verwant aan 'moederschoot' (OT) of de 'ingewanden' (NT). – Het is loyale liefde, trouw. Klaagl. 3:22 – Het is bewogenheid die navolging vraagt (Jona!)

De Here Jezus Mensen roepen: Kyrie Eleison (Luc. 18:38) Van Hem wordt dikwijls gezegd dat Hij met innerlijke ontferming (= compassion) bewogen is. Vervolgens dóet Hij iets. (Bijv. Luc. 7:13). In drie gelijkenissen vertelt Jezus van grenzeloos medelijden (Luc. 10:37, Luc. 15:20, Matth. 18:33). Het gaat over God en ook over navolging (Luc. 6:36).

Hebr. 4:14-16 Wij hebben een Hogepriester die meelijdt (sym-pathie!), meevoelt met de pijn en de beproevingen. Hij kent zelf het lijden. Door Hem mogen wij van God barmhartigheid (eleos), genade en hulp verwachten.

Wat leren wij daarvan? God troost ons. Dat om te beginnen. Vervolgens zijn wij geroepen om ontferming uit te delen (2 Cor. 1:3-5). Hoe? – Horen, zien, erbij zijn (Ex. 3, Luk. 10) – Mee leven. Delen in de feiten. Belangstelling tonen.

Wat leren wij daarvan? -Mee voelen. (Rom. 12:15). Niet tegenover het gevoel staan maar erin delen. -Mee denken. Vragen delen, antwoorden zoeken, hoop zoeken, God erbij betrekken. -Mee bidden (uit de bijbel lezen, zingen). Durf ook de geestelijke dimensie te openen. Spiritualiteit is veelkleurig. -Mee doen. Daadwerkelijk helpen.

Valkuilen Op jezelf gericht zijn (eigen pijn, eigen angst) Vooral doen en te weinig er gewoon zijn. Geen grenzen in acht nemen en bezwijken. Geen hulp van anderen inroepen. Niet gelijk op gaan, maar sneller gaan dan de zieke.

Vergeet niet… Om iemand die lijdt echt te ontmoeten, moet je ook contact kunnen maken met je eigen gevoel en gedachten en daarover eerlijk kunnen communiceren. Vergeet niet dat communicatie deels ook non- verbaal gebeurt. Samen stil zijn zegt soms meer dan praten.

Vergeet niet… Wie gelooft gaat nooit alleen op bezoek bij iemand die lijdt. God is erbij. Daarom is het ook goed om vooraf te bidden: ‘Here God, leer mij luisteren. Open het hart van de ander. Open mijn hart voor de ander.’

En dan, lukt het om mee te lijden? Echt mee lijden kan uiteindelijk niemand, want ieder mens is ten diepste alleen. Wij laten de lijdende toch weer achter. Hij / zij sterft alleen. God is echter in onze huid gekropen (Phil. 2, Hebr. 4). Zijn Geest bidt mee, zelfs als de zieke die lijdt niet meer bereikbaar is. (Rom. 8:26)