Kwaliteitszorg. op het Stella Maris College H. De Haas MSc

Definitie kwaliteit/ kwaliteitszorg Deel 1

Wat is kwaliteit? Kwaliteit die verwacht wordt Kwaliteit is de mate waarin de omschrijving van een proces / product / dienst beantwoordt aan verwachtingen… (beoogde kwaliteit) Kwaliteit is de mate waarin de realisatie van een proces / product / dienst beantwoordt aan verwachtingen… (gerealiseerde kwaliteit)

Kwaliteit - Verwachtingen Verwachtingen binnen de school Verwachtingen buiten de school Strikte verwachtingen (een norm, een eis, “moeten”) Vrijblijvende verwachtingen (mogelijkheden, “kunnen”) Individuele verwachtingen Collectieve verwachtingen Expliciete verwachtingen Impliciete verwachtingen Huidige verwachtingen Toekomstige verwachtingen De school dient na te gaan wat de verwachtingen zijn. De school bepaalt aan welke verwachtingen ze tegemoet wil komen.

“Onderwijskwaliteit is de mate waarin het onderwijsproces en de onderwijs-output in relatie tot de geboden middelen bijdragen aan de realisatie van de visie en doelstellingen van de onderwijsorganisaties, die geformuleerd werden rekening houdend met de eisen, behoeften en verwachtingen van de organisatie zelf en van een breed spectrum van interne en externe belanghebbenden; kwaliteit komt tot uiting in objectieve beoordelingen door en subjectieve belevingen van die belanghebbenden.” (Prof.dr. P.Mahieu, Kwaliteitsontwikeling in het onderwijs) Wat is onderwijskwaliteit?

Wat is kwaliteitszorg? Volgens de inspectie De term kwalititszorg slaat op het geheel van interne en externe aspecten ‐Interne kwaliteitszorg is de systematiek waarmee scholen de gewenste kwaliteit bepalen, bewaken, vaststellen, verbeteren en waarborgen. Goede kwaliteitszorg is systematisch, integraal en cyclisch. ‐Externe kwaliteitszorg slaat op de bijkomende ondersteuning en controle die de school krijgt of ondergaat bij de interne kwaliteitszorg.

Kenmerken van kwaliteitszorg Doelgericht en duidelijk werken Deel 2

It’s all in the mix! In het werken aan kwaliteit simultaan aandacht besteden aan 4 aspecten: Doelgericht & duidelijk Planmatig & cyclisch Participatief & communicatief Georganiseerd & gecoördineerd Kwaliteitszorg zoals het hoort: De juiste dingen goed doen…

Peter Senge: “Visie is de drijvende kracht achter leren.” “Het hebben en communiceren van een schoolvisie is de belangrijkste voorspeller van beleidsvoerend vermogen” (studie 2006) Doelgericht & duidelijk Weten wat je wil: visieontwikkeling

Hulpmiddelen: integrale kwaliteitsmodellen (vertrekken van een definiëring van kwaliteit) ‐EFQM / INK als integraal instrument van zelfevaluatie ‐ISO / Kwaliteitshandboek ‐Balanced Score Card ‐Benchmarking: vensters voor verantwoording ‐Analyse van kwantitatieve gegevens / IDU Doelgericht, duidelijk en integraal Hoe bepaal je wat kwaliteit op school is?

Kwaliteitszorg is planmatig en cyclisch werken Deel 3

Planmatig & cyclisch PDCA: planmatig werken

PDCA- cirkel bevat deelcirkels

Actieplan en actie Onderzoeksresultaten bundelen, synthetiseren, interpreteren ‐“Looking for a needle in a haystack and finding the farmer’s daughter” (Christa Bauer) Leerpunten omzetten in concrete verbeteracties ‐Borgen ‐Verbeteren

Instrumenten van kwaliteitszorg Deel 4

Kwaliteitsinstrumenten Een instrument is een middel om een duidelijk omschreven doel te bereiken ‐Wat kunnen we meten met het instrument? Sluit dit aan bij onze vraag? ‐Wat wil/doet het instrument? Kwaliteit meten? Kwaliteit vergelijken? Kwaliteit borgen? Kwaliteit verbeteren? ‐Hoe flexibel is het instrument inhoudelijk? Bv.: aanpassen vragen, toevoegen vragen,… ‐IKZ op microniveau? Mesoniveau?

Werkgroep kwaliteitszorg SMC Beleidsplan kwaliteitszorg –Kwaliteitshandboek –Zelfevaluatie –Monitoring en analyse van kwantitatieve gegevens –Benchmarking en benchlearning –Toekomst: Balanced Score Card ? Managementversie Docentenversie

Kwaliteitsvergelijking: benchmarking / benchlearning Is IKZ een SCHAAP?

Kwaliteitsvergelijking: benchmarking / benchlearning Benchmarking = continuous, systemic process for evaluating the products, services, and work processes that are recognized as representing the best practices for the purposes of organizational improvement (Michael J. Spendolini) Voor onderwijs: nadruk op het leerproces (minder op competitie) “Door de beste praktijken te kopiëren, kunnen we efficiënter worden, maar zullen we meer op de concurrenten lijken.” (Nicolaj Siggelkow, 2006)

Kwaliteitsvergelijking: benchmarking / benchlearning Identificeer gebieden voor verbeteringen Analyseer verbetergebieden Ontwikkel verbetersuggesties Implementeer veranderingen Evalueer en ontwikkel verbeteringen Leer van partners Bouw het benchmarkingteam

Kwaliteitsvergelijking: benchmarking / benchlearning Maar wanneer ben je goed bezig? –Nood aan “standards” (richtgetallen / best practice) Waar vind je best practice? Analyse met uitvoerige benchmarks. Vensters voor verantwoording als ManagementVenster.

Kwaliteitsvergelijking: benchmarking / benchlearning SOK (Schooloverstijgend Kwaliteitsnetwerk) –Grensoverstijgend netwerk over kwaliteitszorg voor scholen in Nederland en Vlaanderen + geïnteresseerde partners –Leren aan en van elkaar Geloof in eigen mogelijkheden Interactie: geven en ontvangen –Netwerk stuurt zichzelf Inspelen op eigen behoeften

Leren verantwoorden Leg een relatie tussen het beleid van school en de vensters voor verantwoording

Het ManagementVenster is een digitaal informatiesysteem met informatie en uitgebreide mogelijkheden om te benchmarken. Scholen leggen niet alleen verantwoording af, ze nemen hun verantwoordelijkheid. ManagementVenster VO-Raad

Verantwoording? Verantwoording is eenvoudiger als een school structureel aan kwaliteitszorg doet. Verantwoording is een kans voor een geïntegreerde aanpak van kwaliteitszorg.

Verantwoording Verantwoording is en leidt tot: Vragen stellen Beleid formuleren Beleid communiceren Beleid uitvoeren Beleid evalueren Maatregelen nemen Nieuwe vragen stellen verbetering van het onderwijs

Verantwoording Horizontale verantwoording Het gaat bij horizontale verantwoording nadrukkelijk niet alleen om het informeren van belanghebbenden, maar zeker ook om het aangaan van de dialoog met hen. Verticale verantwoording Bij het daadwerkelijk vormgeven van de horizontale verantwoording, is een goede voorbereiding en uitwerking belangrijk. De kans van slagen neemt enorm toe als vooraf aan betrokkenen wordt gevraagd waarover zij eigenlijk informatie willen, waarover zij willen meepraten, hoe vaak en op welke manier. Tijdens deze fase is de menselijke, informele kant van horizontale verantwoording een belangrijke factor.

Presentatievelden = De Vensters van Verantwoording 1.Onderwijsprestatiesindicator 1 t/m 5 2.Effectief onderwijsbeleidindicator 6 t/m 10 3.Kwaliteitszorgindicator 11 t/m 15 4.Bedrijfsvoeringindicator 16 t/m 20

De indicatoren binnen de vensters Onderwijsprestatiesindicator 1 t/m 5 1.Aantal leerlingen per schoolsoort (instroom) 2.Slaagpercentage 3.Gemiddeld examencijfer (CE en SE) 4.Cohort rendement 5.Ongediplomeerd schoolverlaters Effectief onderwijsbeleidindicator 6 t/m 10 6.Schoolplan ( innovatie ) 7.Structurele samenwerkingsverbanden 8.Kenmerken leerlingen 9.Keuzepatroon profiel- en sectorkeuze 10.Zorgplan

De indicatoren binnen de vensters Kwaliteitszorgindicator 11 t/m Tevredenheid leerlingen 12.Tevredenheid ouders 13.Tevredenheid toeleverend en afnemend onderwijs 14.Resultaten externe audits 15.Schoolklimaat en veiligheid Bedrijfsvoeringindicator 16 t/m Marktaandeel / werkgebied 17.Lesuitval / onderwijstijd 18.Personeel: gemiddelde leeftijd, leeftijdsopbouw, m/v, ziekteverzuim, scholingsuitgaven 19.Financiën: solvabiliteit, rentabiliteit, weerstandvermogen, budget per leerling, schoolkostenmonitor 20.Overheid (in FTE en percentage van het budget)

De vensters gaan open !

De vensters