Wet en regelgeving juridische aspecten bij de aanpak van kindermishandeling Wat mag er eigenlijk wel? Ben Rensen jeugdarts GG&GD Utrecht

Definitie kindermishandeling Elke vorm van voor het kind bedreigende en gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard die de opvoeder het kind in de afhankelijkheidsrelatie, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan het kind in de vorm van fysiek letsel en/of psychische stoornissen.

Art 19 IVRK Het is de plicht van de Staat kinderen te beschermen tegen alle vormen van mishandeling door ouders of door anderen die verantwoordelijk zijn voor de verzorging, en maatregelen te nemen ter VOORKOMING, opvang en behandeling.

Epidemiologie Eerste rapporten kindermishandeling in Nederland gepresenteerd: volgens de professionals (van Ijzendoorn) volgens de kinderen zelf (Lamers- Winkelman) 50 dode kids/jaar

Risicofactoren Lage sociaal economische positie groot risico op kindermishandeling 7 keer groter werkloosheid van beide ouders het risico ruim 5 keer vergroot. werkloosheid van beide ouders het risico ruim 5 keer vergroot. Een groter gezin (drie of meer kinderen) en alleenstaand ouderschap verdubbelen het risico op kindermishandeling. Een laag opleidingsniveau is belangrijker risico dan afkomst uit een etnisch-culturele minderheid

Dilemma’s De zorgen zijn via derden aan mij doorgegeven zonder de ouders op de hoogte te stellen Hoe bespreek ik de zorgen die ik heb met ouders of kind Met deze ouders kan ik niet praten Ik ben bang voor deze ouders Ik weet niet waarheen ik moet verwijzen Mijn informatie kan ik niet met anderen delen zonder toestemming van de ouders

Gevolgen kindermishandeling 70% vd zedendelinquenten is seksueel mish. 66% vd harddrugsverslaafden=verwaarloosd 60% thuisloze jongeren=verwaarloosd 80% vd TBS patienten is mishandeld 35% vd kids in hulpverlening=msh/vw/mb 35% van de pat.in de GGZ is mishandeld

Redenen om niet te melden Ernst, omvang, gevolgen vallen mee. Struisartssyndroom. Onzekerheid eigen reactie. Waar bemoei ik me mee? Ik heb het al zo druk. Angst reactie ouders Is het wel mishandeling? Bang voor fouten. Angst voor justitiële gevolgen. Beroepsgeheim! Wat te doen? Waar moet ik wat wanneer melden ? Ik ben niet deskundig. Wachtlijsten,wantrouwen in hulpverlening Angst voor schaden vertrouwensrelatie

Uitgangspunten privacyregelgeving De wet Bescherming Persoonsgegevens is een kaderwet Mensen moeten de dokter kunnen vertrouwen Verwerken van persoonsgegevens moet Volgens de wet behoorlijk en zorgvuldig

Overige wetgeving die van belang is WGBO wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst Wet BIG, wet beroepen individuele gezondheidszorg Wet op de Jeugdzorg inzake Advies en Meldpunten Kindermishandeling Wet politieregisters/wet politie gegevens Eigen privacyreglementen Wetboek van strafrecht stelt degene strafbaar die een ander die aan zijn zorg is toevertrouwd in hulpeloze toestand laat.

Wat is rechtmatig Gegevens uitwisselen met toestemming van de betrokkene Informatie geven aan diegenen die betrokken zijn bij de voorbereiding of uitvoering van een kinderbeschermingsmaatregel. (BJZ,Raad of Gezinsvoogd) Informatie verstrekken aan het AMK

Als toestemming ontbreekt Anoniem bespreken Overleggen waarom er geen toestemming kan worden verkregen en of er iemand is die wel met de ouders/jongere kan spreken Overleggen waarom er geen toestemming kan worden verkregen en of er iemand is die wel met de ouders/jongere kan spreken Beroep op overmacht/conflict van plichten Indien beroep op overmacht: voorwaarde voor deelname aan overleg is dat alle deelnemers een directe relatie met de client hebben Meldrecht kindermishandeling aan AMK en Raad en Politie Na afloop melden aan de betrokkenen

Beroepsgeheim en vermoedens kindermishandeling Melden aan AMK De arts, die weet of op redelijke gronden vermoedt dat sprake is van kindermishandeling, kan dit melden bij het AMK, De arts vraagt zo mogelijk toestemming aan het kind en/of de ouders voor het melden en het verstrekken van gegevens aan het AMK. Zo mogelijk: voorop staat dat de kindermishandeling wordt stopgezet en/of het vermoeden van kindermishandeling wordt onderzocht. Melden aan Raad voor de Kinderbescherming De arts, die weet dat een kind in een ernstig bedreigende situatie verkeert die onmiddellijk ingrijpen vereist, kan dit melden bij de Raad voor de Kinderbescherming.). De arts vraagt zo mogelijk toestemming aan het kind en/of de ouders voor het melden en het verstrekken van gegevens van kind en gezin aan de Raad. Zo mogelijk: voorop staat dat direct wordt ingegrepen, zodat (verdere) schade aan het kind voorkomen wordt. Zie ‘Meldcode voor medici inzake kindermishandeling’. KNMG Vademecum, Richtlijn Zie ‘Meldcode voor medici inzake kindermishandeling’. KNMG Vademecum, Richtlijn

Doorbreken van beroepsgeheim Het is niet mogelijk om toestemming te vragen dan wel te verkrijgen De arts is in gewetensnood door zijn beroepsgeheim te handhaven De arts is in gewetensnood door zijn beroepsgeheim te handhaven Het niet doorbreken van het beroepsgeheim kan voor het kind (verdere) ernstige schade opleveren Het niet doorbreken van het beroepsgeheim kan voor het kind (verdere) ernstige schade opleveren

Doorbreken van beroepsgeheim Het geheim wordt zo min mogelijk geschonden. Het doorbreken van het beroepsgeheim kan (verdere) ernstige schade aan het kind voorkomen. De arts ziet geen andere weg dan doorbreking van het beroepsgeheim om het probleem op te lossen.

Wet jeugdhulpverlening Hier is zelfs een wettelijke basis voor: art.34 c lid 3 Wet op de jeugdhulpverlening: ‘Degene die op grond van een wettelijk voorschrift of op grond van zijn ambt of beroep tot geheimhouding is verplicht kan, zonder toestemming van degene die het betreft, aan een AMK. inlichtingen verstrekken, indien dit noodzakelijk kan worden geacht om een situatie van kindermishandeling te beëindigen of een redelijke vermoeden van kindermishandeling te onderzoeken

Getuigen De arts, die in een strafzaak wordt opgeroepen om in het kader van een gerechtelijk vooronderzoek of ter terechtzitting te verschijnen om een getuigenverklaring af te leggen tegenover de rechter(-commissaris), is verplicht aan de oproep om te verschijnen gehoor te geven. De arts maakt op grond van zijn beroepsgeheim zelf de afweging of hij een verklaring aflegt of zich beroept op het verschoningsrecht

Werkwijze AMK Het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) geeft advies, ondersteuning bij vermoedens van kindermishandeling. Naar aanleiding van een melding kan het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling ook een onderzoek opstarten naar de vermoedelijke mishandelingssituatie. Zo nodig wordt verwezen naar passende hulpverlening. AdviesOnderzoekHulpverlening Anoniem melden Bereikbaarheid

Kinderen in direct gevaar: melden RKB of Politie Bij acute situaties waarin kinderen direct gevaar lopen kan de Raad voor de Kinderbescherming of de politie worden ingeschakeld Werkwijze Raad voor de Kinderbescherming Onderzoek-onder toezichtstelling-al dan niet uithuisplaatsing Werkwijze politie

Signa-leren in 10 minuten Durf en leer signalen te herkennen Bespreek met ouders wat je ziet Schrijf op wat je bespreekt Overleg met collega Draag over aan collega indien nodig Nodig kind en ouders weer uit, onderzoek Vraag advies bij het AMK Meld als het ernstig is bij AMK of politie Registreer en evalueer

Publicaties Handreiking Beroepsgeheim en politie/justitie, Samenwerkking en beroepsgeheim,Paul Baeten en Lydia Jansen. NIZW Buurtnetwerken 0-12 Maria Pannebakker en Jannephine Snijders. SWP Handreiking voor gemeenten over pricacyaspecten bij criminaliteitspreventie, Leontien Sauerwein, VNG Privacy op scholen en in mutidisciplinaire zorgteams : de 40 meest gestelde vragen over privacy van leerlingen / L. Sauerwein. - Amsterdam; Utrecht : SWP Uitgeverij; NIZW Jeugd, ISBN Informatieblad Informatie delen in samenwerkingsverbanden, College Bescherming Persoonsgegevens,jan.2005, Handreiking ‘gegevensuitwisseling in het kader van bemoeizorg’van GGD Nederland, GGZ Nederland en de KNMG. Artsen en kindermishandeling, meldcode en stappenplan, Rensen Ben, “kindermishandeling”, praktijkboek jgz, Elsevier Reedbusiness.2007.