Bestuursprocesrecht Dag 1 © 2012 (versie N12), Nederlandse Orde van Advocaten, namens Dhr. mr. R.J.B. Caderius van Veen. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze (hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier) zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Nederlandse Orde van Advocaten. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgaven is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (art. 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaardt/aanvaarden de Nederlandse Orde van Advocaten en/of haar auteurs geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan.

Hoofddoelstelling van Awb - algemene regeling van het bestuursrecht - algemene regeling van het bestuursrecht bij de administratieve rechter (sub)doelstellingen: voorbeelden eenheidsmotief6:7 Awb systematiseringmotief6:2 Awb codificatiemotiefabbb 3:2 e.v. Awb treffen van alg. voorzieningen voorlopige voorziening 8:81 Awb Dia 2 (dag 1)

Gelaagde structuur Awb H 1, 2, 3, 4.1, 6, 7 en 8 -uitleg systematiek -gewone bestuursrechtsgang Dia 3 (dag 1)

Bestuursorgaan: (1 lid 1 Awb) a.Een orgaan van een rechtspersoon (BW) die krachtens publiekrecht is ingesteld. b.Een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed. Criterium: + ABRvS: publiekrechtelijke taken en bevoegdheden + CRvB: overwegende overheidsinvloed Dia 4 (dag 1)

Besluit: 1:3 Awb -beschikking (lid 2) -besluit van algemene strekking - algemeen verbindend voorschrift, AVV - niet zijnde algemeen verbindend voorschrift, BAS niet zijnde een AVV - beleidsregel (lid 4) Dia 5 (dag 1)

Werkingssfeer besluit Beperkingen: - 6:3 Awb - 8:2 t/m 8:5 Awb Uitbreidingen: - 6:2 en 8:1 Awb - financieel terugvorderingbesluit - zelfstandig schadebesluit - strategisch besluit begrip Dia 6 (dag 1)

Bestuursorganen: (lid 2 Awb) de hun toevertrouwde belangen Rechtspersoon: (lid 3 Awb) belang is aangetrokken krachtens doelomschrijving en feitelijke werkzaamheid Belanghebbende: (1:2 lid 1 Awb) degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken Dia 7 (dag 1)

Verhouding Burgerlijk recht en Bestuursrecht Uitgangspunt: -burgerlijke rechter: artikel 112 Grondwet Specifiek: - bestuursrechter: artikel 107 Grondwet en 8:1 Awb Dia 8 (dag 1)

Gevolgen onderscheid: 1.Niet-ontvankelijkheid: a. burgerlijke rechter (Changoe: AB 1992, 301) b. bestuursrechter (artikel 70 Rv) 2.Formele rechtskracht: a. burgerlijke rechter (Heesch/van den Akker NJ 1986, 723) b. bestuursrechter (6:13 Awb en 8:6 Awb) Dia 9 (dag 1)

3.Bindende kracht: (van Gogh/Nederweert AB 1992, 290) 4.Schadevergoeding: a. bijzondere schadevergoedingsregeling (artikel 6.1 Wro) b. 8:73 Awb c. zelfstandig schadebesluit (van Vlodrop AB 1997, 229) d. artikel 6:162 BW Dia 9 vervolg (dag 1)

Bestuursprocesrecht Dag 2 © 2012 (versie N12), Nederlandse Orde van Advocaten, namens Dhr. mr. R.J.B. Caderius van Veen. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze (hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier) zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Nederlandse Orde van Advocaten. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgaven is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (art. 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaardt/aanvaarden de Nederlandse Orde van Advocaten en/of haar auteurs geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan.

(Voor) procedure Awb: 1.zienswijze (4:7, 4:8; afdeling 3.4 Awb: bijzondere wetten, o.a. Wabo-vergunning) 2.- bezwaar (7:1 jo 1:5 lid Awb) - administratief beroep (7:1 jo 1:5 lid 2 Awb jo 8:6 lid 2) 3.beroep bij rechtbank (8:1 Awb) 4.hoger beroep (WRvS; Beroepswet; Wet bestuursrechtspraak bedrijfsorganisatie) Dia 2 (dag 2)

Afdeling 3.4, uniforme openbare voorbereidingsprocedure Facultatief karakter toepassing 3.4 -in wettelijk voorschrift (ook verordening) voorgeschreven of -bij besluit bestuursorgaan van toepassing verklaard. Voorbeelden: Wegenwet (artikel 11: onttrekking openbaar verkeer); Wro (bestemmingsplan), Wabo(vergunning), Onteigeningswet Dia 3 (dag 2)

Besluit: bouwvergunning winkelcomplex, sloopvergunning beschermd monument Procedure: 3:11 e.v. Awb: terinzagelegging van ontwerp-besluit voor belanghebbende die gelegenheid krijgen ziens- wijze naar voren te brengen (schriftelijk of mondeling) Geen bezwaarschriftprocedure (artikel 7:1 sub d Awb) Dia 4 vervolg (dag 2)

Voorbereiding beschikkingen -3:2 Awb: onderzoeksplicht (geldt voor alle besluiten, H3) -4:7 Awb: horen aanvrager -4:8 Awb: horen derden -4:9 Awb: schriftelijk of mondeling Uitzonderingen: -4:11 Awb*spoed * bereikt anders doel niet -4:12 Awb* financiële beschikking (behalve boete) Dia 5 (dag 2)

Beslistermijn beschikking (dwangsom/lex silenciopositivo) -4:13: Wettelijke termijn, redelijke termijn, max. 8 weken -4:14: medeling verdaging, noemen eerst haalbare datum -4:15: Opschorting termijn: (mededelen) * 4:5 of buitenlandse info, schriftelijke instemmin aanvrager, vertraging toerekenbaar aanvrager, overmacht (werkdruk niet) Dia 5 vervolg (dag 2)

Dwangsom niet tijdig (samenhang rechtstreeks beroep) -4:17 e.v., na verstijken beslistermijn – ook beslissing op bezwaar, 7:14 (administratief beroep 7:27 en 27a) Awb * Schriftelijke ingebrekestelling (2 weken de tijd) * Na verstrijken 2 weken: per dag dwangsom, max * Vaststelling (hoogte) dwangsom bij schikking - 4:20 a-f: van rechtswege verleend; slechts bij wet bepaald Dia 5 vervolg (dag 2)

Essentialia bezwaarschrift -binnen bezwaartermijn -uit een daartoe strekkend geschrift blijkt, dat -door een tot bezwaar of beroep gerechtigde zelf -besloten is op te komen -tegen een voldoende geïdentificeerd besluit -bij de bevoegde instantie Dia 6 (dag 2)

Wettelijke voorschriften 6:4 Awb: schriftelijk (elektronisch?) 6:5 Awb: ondertekening, naam, en adres indiener, dagtekening, omschrijving besluit, gronden, Nederlands Dia 7 (dag 2)

6:6 Awb: niet-ontvankelijk indien: - niet 6:5 of bij wet gesteld voorschrift (6:7) - geweigerd op grond van 2:15 Awb - elektronische weg stond toch niet open MITS herstel- termijn is geboden 6:7 Awb: termijn indienen bezwaar- of beroepschrift bedraagt 6 weken (uitzondering 6:12 Awb) Dia 7 vervolg (dag 2)

Herstelregeling in 6:6 Awb Bijvoorbeeld: -ontbreken motivering -ontbreken machtiging, statuten stichting Let op: -Artikel 7:10 schort termijn van de beslissing op bezwaarschrift op zo lang verzuim niet is hersteld - Artikel 7:11 op grondslag van het bezwaar (gronden) vindt heroverweging plaats. Wel ambtshalve wijzigingen mogelijk. Dia 8 (dag 2)

6:7 Awb:bezwaar- en beroepstermijn bedraagt 6 weken. Algemene Termijnenwet van toepassing 6:8 Awb: aanvangtermijn: dag na die waarop besluit is bekend gemaakt: zie 3:40 e.v. Awb 6:9 Awb:ontvangsttheorie of toch “verzendtheorie” 6:10 Awb:prematuur bezwaar 6:11 Awb: te laat bezwaar (verschoonbaar?) 6:12 Awb:niet tijdig besluit, onredelijk laat ingediend 6:13 Awb:geen beroep als geen zienswijzen zijn ingediend 6:15 Awb: verwijs/doorzendplicht (2:3 Awb algemeen) Dia 9 (dag 2)

Beroep bij niet tijdig beslissen (art 6:2 juncto 6:12) (samenhang met dwangsom, 4:17 e.v.) 6:12 jo 7:1 sub e Awb: (rechtstreeks) beroep bij niet tijdig Na verstrijken beslistermijn en bekendmaking van een Rechtswege verleende beschikking * Schriftelijke ingebrekestelling (twee weken) * Na verstrijken van die twee weken beroepschrift indienen Dia 9 vervolg (dag 2)

6:12 lid 3: ingebrekestelling niet nodig bij spoed (uitz.) 6:12 lid 4: onredelijk laat vs. Prudent gebruik rechtsmiddel Rechtbank: 8:54, a + dwangsom (8 weken) - verzet Dia 9 vervolg (dag 2)

Gevolgen bezwaar 6:16 Awb: geen schorsing (VoVo) 6:18 Awb en 6:19 Awb: intrekken c.q. wijzigen door bestuursorgaan hangende procedure over besluit 6:20 Awb: alsnog expliciet besluiten Dia 10 (dag 2)

Behandeling bezwaarschrift 7:1a Awb:overslaan bezwaarschriftprocedure 7:2 Awb:hoorplicht 7:3 Awb:uitzonderingen 7:5 Awb:- horen door bestuursorgaan - horen door ambtelijke commissie 7:10 Awb:beslistermijn (nu: na verstrijken bezwaartermijn verdragen en opschorten 7:14 jo 4:14 en 15 Dia 11 (dag 2)

7:11 Awb: op grondslag van het bezwaar vindt volledige heroverweging plaats 7:13 Awb:horen door adviescommissie 7:15 Awb: kosten bezwaar Dia 11 vervolg (dag 2)

Administratief beroep (afwijkingen t.o.v. bezwaar): 7:17 Awb: afzien van horen (ook horen bij volledig tegemoet komen, i.t.t. 7:3 sub d Awb) 7:19 Awb: adviescommissie, “bij of krachtens wet” ingesteld 7:24 Awb: termijnen behandeling beroepschrift (langer) 7:25 Awb: beslissing (vernietiging) Dia 12 (dag 2)

Voorlopige voorziening Uitgangspunt: Instellen van bezwaar of beroep schorst niet de werking van het besluit (artikel 6:16 Awb) Voorziening: Bestuursrechtelijke voorlopige voorziening (artikel 8:81 Awb) Dia 13 (dag 2)

Wie kan voorlopige voorziening vragen (8:81 Awb): 1.Geadresseerde beschikking of bestuursorgaan (niet in bezwaarfase) 2.Derde belanghebbende die tevens bezwaar of beroep heeft aangetekend 3.Belanghebbende, die geen recht heeft op instellen administratief beroep (lid 3) Dia 14 (dag 2)

Bij welke rechter: 1.Voorzieningenrechter rechtbank, sector bestuursrecht 2.Voorzitter Afdeling bestuursrechtspraak RvS 3.Voorzieningenrechter Centrale Raad van Beroep 4.Voorzieningenrechter College van Beroep voor het bedrijfsleven Dia 15 (dag 2)

Weging: 1.Spoedeisend belang 2.Belangen andere belanghebbenden 3.(On)rechtmatigheid van het besluit 4.Gedrag partijen Dia 16 (dag 2)

Schorsing - geheel of ten dele Schorsing- tijdelijk (vaak tot 6 weken na bob) Schorsing- op termijn, onder voorwaarden, voorlopige maatregelen Dia 17 (dag 2)