Decreet Rechtspositie van de Minderjarige in de Integrale Jeugdhulp

Presentatie over: "Decreet Rechtspositie van de Minderjarige in de Integrale Jeugdhulp"— Transcript van de presentatie:

1 Decreet Rechtspositie van de Minderjarige in de Integrale Jeugdhulp
DRM Decreet Rechtspositie van de Minderjarige in de Integrale Jeugdhulp Inge Van Trimpont

2 Doelstellingen Informatie aanbieden over de wetgeving betreffende het DRM Concrete voorbeelden aanbieden rond de toepassing van de wetgeving in de praktijk De behandelde wetgeving leren toepassen a.d.h.v. het in groep oplossen van aangeboden casussen en een quiz Ruimte aanbieden voor vragen en ervaringsuitwisseling

3 Situering van het DRM: Ontstaansgeschiedenis
Eigen statuut voor de MJ 1998: maatschappelijke beleidsnota Interdepartementale planningsgroep Ad-hocwerkgroep positie en participatie van de cliënt Analyse van de positie van de cliënt IVRK = referentiekader Goedgekeurd 07/05/2004, publicatie BS 04/10/2004, in werking op 01/07/2006

4 Algemene bepalingen DRM
Decreet regelt gemeenschapsaangelegenheid Begripsverklaring

5 Toepassingsgebied van het DRM
Op 01/07/2006 werd het DRM van kracht in alle betrokken sectoren van de Integrale Jeugdhulp: Algemeen Welzijnswerk Bijzondere Jeugdbijstand Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg Centra voor Integrale Gezinszorg Centra voor Leerlingenbegeleiding Kind en Gezin Vlaams agentschap voor personen met een handicap

6 Bekwaamheid van de minderjarige
Onderscheid rechtsbekwaamheid en handelingsbekwaamheid MJ in principe handelingsonbekwaam Algemeen uitgangspunt DRM = MJ = bekwaam Bijzondere regeling voor 3 rechten: Recht op instemming met buitengerechtelijke jeugdhulp Recht om niet tegen zijn wil van zijn ouders gescheiden te worden Recht op toegang tot het dossier

7 Bekwaamheid van de minderjarige
MJ is tot een redelijke beoordeling van zijn belangen in staat: = Oordeel van de HV’er = In overleg en dialoog met MJ en ouders = Geen éénmalige beslissing

8 Bekwaamheid van de minderjarige
De HV’er kan rekening houden met: De persoonlijkheid van de MJ Vroegere ervaring Emotionele factoren De aard van de situatie De familiale en sociale omstandigheden De intelligentie en maturiteit De te nemen beslissing

9 Bekwaamheid van de minderjarige
Vermoeden van bekwaamheid Vanaf 12 jaar Vermoeden is weerlegbaar MJ < 12 jaar bewijslast ligt bij MJ

10 Bekwaamheid van de minderjarige
Visie van de netoverstijgende werkgroep  Zie bijlage

11 Belang van de minderjarige
= Overkoepelend principe Wordt vastgesteld in dialoog met MJ Vastgesteld met respect voor mening en verantwoordelijkheden van ouders Belang van de MJ is doorslaggevend!

12 Belang van de minderjarige
Wat is het belang van de MJ? = Niet enkel in te vullen door de MJ, ook derden kunnen daarvoor informatie aanbrengen Welke rechten zijn van toepassing in de concrete situatie? Hoe kijkt de MJ tegen zijn situatie? Wat is volgens hem in zijn belang? Is de MJ in staat in te schatten wat het beste voor hem is in de concrete situatie? Zijn er ≠handelingsmogelijkheden die in het belang van de MJ zijn? Welke is volgens jou het meest in zijn belang? Wat is volgens de ouders in het belang van hun kind? …

13 Rechten van de minderjarige
Recht op jeugdhulp Recht op instemming met en vrije keuze van de buitengerechtelijke jeugdhulp Recht op informatie en duidelijke communicatie Recht op respect voor het gezinsleven Recht op inspraak en participatie Recht op een dossier Recht op bijstand Recht op privacy Recht op een vrij besteedbaar bedrag Recht op een menswaardige behandeling Klachtrecht

14 Recht op jeugdhulp Artikel 6 De rechten die in dit decreet zijn opgesomd, gelden zonder onderscheid voor alle minderjarigen. Er mag onder meer geen onderscheid gemaakt worden naar ras, huidskleur, geslacht, taal,…

15 Recht op jeugdhulp Artikel 7
Binnen het beschikbare jeugdhulpaanbod heeft de minderjarige recht op jeugdhulp, zoals bepaald in artikel 6 van het Decreet Integrale Jeugdhulp. Jeugdhulp moet: Ontplooiingskansen vrijwaren Welzijn en gezondheid bevorderen Bijdragen tot een zo volledig mogelijke integratie in de maatschappij

16 Recht op instemming met en vrije keuze van de buitengerechtelijke jeugdhulp
Artikel 8 De minderjarige heeft het recht om geïnformeerd vrij in te stemmen met de buitengerechtelijke jeugdhulp of die hulp te weigeren. = Informed consent

17 Recht op instemming met en vrije keuze van de buitengerechtelijke jeugdhulp
Artikel 9 Als buitengerechtelijke jeugdhulp die past bij de jeugdhulpvraag of jeugdhulpbehoefte van de minderjarige, door meerdere jeugdhulpaanbieders kan worden verstrekt, heeft de minderjarige het recht om de jeugdhulpaanbieder vrij te kiezen en om zijn keuze nadien te wijzigen, behoudens beperkingen die bij of krachtens wet of decreet zijn opgelegd. De keuzevrijheid is niet absoluut maar gebonden aan beperkingen die krachtens de wet of het decreet zijn opgelegd.

18 Recht op instemming met en vrije keuze van de buitengerechtelijke jeugdhulp
Artikel 10 § 1. Bij buitengerechtelijke jeugdhulp heeft de minderjarige te allen tijde het recht de interventie van een bepaalde jeugdhulpverlener te weigeren, voorzover de opdracht en de organisatie van de jeugdhulpvoorziening dat toelaten. De weigering mag de jeugdhulpverlening van de jeugdhulpvoorziening aan de minderjarige niet in het gedrang brengen. Op verzoek van de minderjarige wordt de weigering, bedoeld in het vorige lid, schriftelijk vastgelegd en toegevoegd aan het dossier van de minderjarige. De minderjarige heeft het recht om een schriftelijke motivering van die weigering aan zijn dossier te laten toevoegen. § 2. De bepalingen van § 1 zijn van overeenkomstige toepassing op de toegangspoort en de trajectbegeleiding.

19 Recht op instemming met en vrije keuze van de buitengerechtelijke jeugdhulp
Gerechtelijke jeugdhulp = geen instemming nodig Weigering betekent niet dat MJ geen recht meer heeft op hulp “schuldig verzuim”

20 Recht op informatie en duidelijke communicatie
Artikel 11 §1. De minderjarige heeft recht op duidelijke, toereikende en voor hem begrijpelijke informatie over de jeugdhulp en over alle zaken die daarmee verband houden, inzonderheid leefregels en afspraken. §2. in het belang van de minderjarige, zoals omschreven in artikel 5, kan worden beslist om de minderjarige over bepaalde zaken niet te informeren. Een dergelijke beslissing wordt gemotiveerd en in het dossier van de minderjarige opgenomen. De persoon bedoeld in artikel 24, heeft het recht over die zaken geïnformeerd te worden.

21 Recht op informatie en duidelijke communicatie
Actieve informatieplicht Gedurende het volledige hulpverleningsproces Slechts 1 uitzondering: agogische exceptie: Dient in het belang van de MJ te zijn Tegenstrijdig met artikel 5 Bijstandspersoon heeft wel toegang Geen automatisme!

22 Recht op informatie en duidelijke communicatie
Artikel 12 De communicatie met de minderjarige verloopt in een voor hem begrijpelijke taal, afgestemd op zijn leeftijd en maturiteit. De Vlaamse regering bepaald hoe dit recht wordt nageleefd ten aanzien van anderstalige minderjarigen. Meerdere betekenissen van taal: Moedertaal Taal van MJ met een handicap Taal van een jong kind Anderstaligen: - In die taal of met bijstand van tolk - Verder te bepalen BVR

23 Recht op respect voor het gezinsleven
Artikel 13 Tenzij een rechterlijke beslissing dat beveelt, kan een minderjarige niet tegen zijn wil van zijn ouders worden gescheiden. Dit artikel bevestigt dat de ouders de eerste verantwoordelijken zijn voor de opvoeding.

24 Recht op respect voor het gezinsleven
Artikel 14 Als jeugdhulpverlening de minderjarige scheidt van zijn ouder of opvoedingsverantwoordelijke, heeft de minderjarige recht op informatie over en op regelmatig persoonlijk en rechtstreeks contact met die persoon, tenzij dit in strijd is met het belang van de minderjarige, zoals omschreven in artikel 5, of met een rechterlijke beslissing. Het verstrekken van gevoelige informatie over een ouder of opvoedingsverantwoordelijke gebeurt zo dat het welzijn van de minderjarige zo min mogelijk wordt geschaad. Artikel 15 De minderjarige en inzonderheid de niet-begeleide minderjarige vreemdeling heeft recht op ondersteuning bij het zoeken naar informatie over de situatie van familieleden.

25 Recht op inspraak en participatie
IVRK, 1989: één van de fundamentele rechten van de MJ Motivatie stijgt Participatie: = mee weten = mee denken = mee praten = mee beslissen = mee uitvoeren = Mee evalueren Participatie op 2 niveau’s: Individueel niveau van de hulpverlening Collectief niveau van de hulpverlening

26 Recht op inspraak en participatie
Artikel 17 Onverminderd de procedureregels voor het verlenen van gerechtelijke jeugdhulp, heeft de minderjarige recht op een periodieke evaluatie van de jeugdhulpverlening die hij krijgt, in verhouding tot de duur van die hulpverlening. Hij heeft recht op participatie bij die evaluatie.

27 Recht op inspraak en participatie
Artikel 18 Tenzij dat in strijd is met een rechterlijke beslissing en voorzover de opdracht en de organisatie van de jeugdhulpvoorziening dat toelaten, heeft de minderjarige aan wie die voorziening semi-residientiële of residentiële jeugdhulpverlening aanbiedt, het recht om met medebewoners te vergaderen over aspecten van de jeugdhulpverlening.

28 Recht op inspraak en participatie
Artikel 19 De jeugdhulpvoorzieningen beschikken over een regeling met betrekking tot de inspraak van de minderjarige. Die inspraakregeling voldoet ten minste aan de volgende eisen: 1°er is een inspraakorgaan of een inspraakprocedure; 2°Indien mogelijk en in elk geval bij semi-residentiële of residentiële jeugdhulpverlening die gemiddeld zes maanden bedraagt, gebeurt de inspraak collectief; 3°elke minderjarige aan wie de jeugdhulpvoorziening jeugdhulpverlening aanbiedt, kan participeren aan de inspraak; 4°de jeugdhulpvoorziening biedt haar medewerking om de inspraak te realiseren.

29 Recht op inspraak en participatie
Mate van participatie Onechte vormen van participatie: Manipulatie Decoratie Afkopen Participatievormen: In opdracht, maar geïnformeerd Geconsulteerd en geïnformeerd Initiatief bij volwassenen, jeugd beslist mee Initiatief en leiding bij de jongeren

30 Initiatief bij de jeugd, jeugd beslist samen met volwassenen
Mate van participatie Mate van participatie Geconsulteerd en geïnformeerd Initiatief en leiding bij de jeugd Initiatief bij de jeugd, jeugd beslist samen met volwassenen Initiatief bij volwassenen, jeugd beslist mee Manipulatie In opdracht, maar geïnformeerd Decoratie Afkopen

31 Recht op een dossier Artikel 20 De minderjarige heeft recht op een dossier dat door de jeugdhulpvoorziening, de toegangspoort en de trajectbegeleiding zorgvuldig wordt bijgehouden en zorgvuldig wordt bewaard. Het opstellen, het bewaren en het gebruik van het dossier zijn onderworpen aan de verplichtingen die voortvloeien uit de wetgeving betreffende de verwerking van persoonsgegevens, aan de verplichtingen die voortvloeien uit de regelgeving van de sectoren en aan de supplementaire of specifieke verplichtingen, bepaald in deze afdeling. Als deze verplichtingen onderling tegenstrijdig zijn, hebben de verplichtingen die voor de minderjarige het gunstigst zijn, voorrang.

32 Recht op een dossier = ook mogelijkheid voor MJ om geen dossier aan te leggen. MAAR: tenzij wettelijk verplicht! Dossier dient zorgvuldig bijgehouden en bewaard te worden = voortdurende plicht voor de HV’er Wat bij onderlinge tegenstrijdigheden?

33 Recht op een dossier Artikel 21 In het dossier worden de persoonsgegevens betreffende de gezondheid apart bijgehouden. de verwerking en de toegang tot die gegevens is onderworpen aan de relevante bepalingen uit de wetgeving tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens en betreffende de rechten van de patiënt.

34 Recht op een dossier Geen apart dossier nodig!
Wel apart identificeerbaar Persoonsgegevens betreffende de gezondheid: = DRM niet van toepassing Wel: Wet betreffende de rechten van de patiënt en de Wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de Verwerking van Persoonsgegevens Toegang tot het dossier wordt geregeld door de Wet betreffende de Rechten van de patiënt

35 Recht op een dossier Gezondheidsgegevens, strikte interpretatie:
Informatie die werd geattesteerd door een beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg OF Gegevens opgenomen in een medisch verslag Gezondheidsberoepen KB nr. 78

36 Recht op een dossier Wet Verwerking Persoonsgegevens:
Verbod van verwerking, behoudens uitzonderingen: Toestemming wettelijk verplicht, noodzakelijk voor zorgstrekking Onder verantwoordelijkheid van een beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg Recht op mededeling: rechtstreeks of onrechtstreeks (met de hulp van een beroepsbeoefenaar binnen ‘redelijke termijn’)

37 Recht op een dossier Wet betreffende de Rechten van de Patiënt:
Artikel 9 Recht op inzage, ten laatste binnen 15 dagen Uitzonderingen: Persoonlijke notities van de beroepsbeoefenaar Gegevens die betrekking hebben op derden Therapeutische exceptie Artikel 12 Toepassing van de wet voor minderjarigen: Beoordeling van de bekwaamheid is sterk afhankelijk van de betrokken beroepsbeoefenaar Gevolg: zware bewijslast bij de minderjarige patiënt

38 Recht op een dossier Artikel 22 §1. Dit artikel is van toepassing op de dossiergegevens die geen persoonsgegevens betreffende de gezondheid uitmaken. §2. De minderjarige heeft recht op toegang tot de gegevens die hem betreffen. Het toegangsrecht geldt niet voor de volgende gegevens: 1° de gegevens die werden verstrekt door derden zonder dat zij daartoe verplicht werden en die zij als vertrouwelijk hebben bestempeld, tenzij zij zich akkoord verklaren met de toegang; 2° de stukken die werden opgesteld ten behoeve van gerechtelijke overheden; 3° de gegevens waarover de minderjarige, met toepassing van artikel 11, §2, niet werd geïnformeerd. De persoon, bedoeld in artikel 24, heeft wel recht op toegang tot deze gegevens.

39 Recht op een dossier De minderjarige heeft recht op toelichting bij de gegevens waartoe hij toegang heeft. Behoudens afwijkende bepalingen, wordt het recht op toegang en toelichting verleend ten laatste binnen vijftien dagen na ontvangst van het verzoek. § 3. De toegang tot de gegevens wordt verstrekt door inzage. Als bepaalde gegevens ook een derde betreffen en volledige inzage in de gegevens door de minderjarige afbreuk zou doen aan het recht van de derde op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer, wordt de toegang tot deze gegevens verstrekt via een gesprek, gedeeltelijke inzage of rapportage. § 4. Voor de toepassing van § 2 worden de personen die deel uitmaken van het cliëntsysteem ten opzichte van elkaar als derden beschouwd.

40 Recht op een dossier Onverminderd de toepassing van § 2, worden, voor de toepassing van § 3, tweede lid, de personen die deel uitmaken van het cliëntsysteem ten opzichte van de minderjarige niet als derden beschouwd, voorzover het gaat om contextuele gegevens. Contextuele gegevens zijn gegevens die tegelijk de minderjarige en één of meer andere personen die deel uitmaken van het cliëntsysteem, betreffen. Voor de toepassing van deze paragraaf bestaat het cliëntsysteem uit de volgende personen: 1° de minderjarige; 2° de ouders; 3° de opvoedingsverantwoordelijken; 4° de personen die met de minderjarige samenwonen op het ogenblik van de uitoefening van het recht op toegang.

41 Recht op een dossier § 5. Deze paragraaf is van toepassing als de minderjarige, met toepassing van artikel 4, § 2, het recht op toegang niet zelfstandig kan uitoefenen. Het recht op toegang wordt uitgeoefend door de ouders. De ouder kan zich niet beroepen op de toepassing van § 4 wat betreft de contextuele gegevens die het kind en een ander persoon dan de ouder zelf betreffen. Hij heeft geen toegang tot de gegevens, bedoeld in artikel 23. Ingeval er tegenstrijdige belangen zijn met de ouders of als die het toegangsrecht niet uitoefenen, kan het toegangsrecht van de minderjarige worden uitgeoefend door de persoon, bedoeld in artikel 24.

42 Recht op een dossier § 6. Op verzoek van de minderjarige worden de documenten die hij aanreikt toegevoegd aan zijn dossier. De minderjarige heeft het recht om zijn versie te geven van de feiten die vermeld zijn in zijn dossier. § 7. De minderjarige heeft recht op een afschrift van de gegevens van zijn dossier waartoe hij toegang heeft door inzage en op een rapport van de gegevens van zijn dossier waartoe hij toegang heeft op een andere wijze dan door inzage. Ieder afschrift en ieder rapport is persoonlijk en vertrouwelijk, en mag enkel worden aangewend voor doeleinden van jeugdhulp. De dossierhouder die een afschrift of rapport bezorgt, wijst de minderjarige hierop en voegt een toelichting in die zin bij het afschrift of rapport. De Vlaamse regering kan de modaliteiten bepalen waaronder een afschrift of rapport wordt afgeleverd.

43 Recht op een dossier Geen toegang: Wijze van toegang:
Pricacy-uitzondering Vertrouwelijkheidsuitzondering Gerechtelijke gegevens Agogische exceptie Geen regeling voor persoonlijke notities Wijze van toegang: Inzage Gedeeltelijke inzage Gesprek Rapportage Toegang/inzage altijd met de nodige toelichting Dossier = communicatiemiddel

44 Recht op een dossier Contextuele gegevens = aparte regeling
= Gegevens die MJ + perso(o)n(en) uit het cliëntsysteem betreffen: MJ Ouders Opvoedingsverantwoordelijken De personen die met MJ samenwonen op het ogenblik van de uitoefening van het recht op toegang

45 Recht op een dossier Wanneer hebben de ouders van de MJ toegang tot het dossier? MJ = niet in staat om zijn recht op toegang zelfstandig uit te oefenen (MJ = niet bekwaam) De ouder kan zich hierbij niet beroepen op de regeling contextuele gegevens Ouders hebben geen toegang tot gegevens wanneer MJ zich daartegen verzet Ouders hebben ook een eigen toegangsrecht op grond van de Wet Verwerking Persoonsgegevens, enkel tot de gegevens die enkel zichzelf betreffen

46 Recht op een dossier Wanneer heeft de vertrouwenspersoon toegang tot het dossier? Tegenstrijdige belangen ouder-MJ Ouders zijn niet in staat toegangsrecht uit te oefenen Niet-uitoefening van het toegangsrecht door de ouders

47 Recht op een dossier Recht op eigen versie Recht op afschrift/rapport Persoonlijk en vertrouwelijk, aan te wenden voor doeleinden binnen de jeugdhulp

48 Recht op een dossier Artikel 23
De minderjarige kan zich uitdrukkelijk en gemotiveerd verzetten tegen de toegang van een persoon van het cliëntsysteem, zoals bedoeld in artikel 22, §4, tot door hem aangewezen personen. Niet alle gegevens  af te bakenen Geldt eveneens voor < 12-jarigen

49 Recht op een dossier Voorwaarden bijstandspersoon:
Meerderjarig zijn en beschikken over een uittreksel uit het strafregister model 2 Niet-rechtstreeks betrokken bij de jeugdhulpverlening Ondubbelzinnig aangewezen door de MJ

50 Recht op privacy Artikel 25 De minderjarige heeft recht op respect voor zijn persoonlijke levenssfeer, met inbegrip van: 1°de bescherming van zijn persoonsgegevens, onverminderd de bepalingen van afdeling 7; 2°een respectvolle omgang met de eigen politieke, filosofische, ideologische of religieuze overtuiging en seksuele geaardheid; 3°voorzover de opdracht en de organisatie van de jeugdhulpaanbieder dit toelaten, het recht om bezoek te ontvangen en om te gaan met personen van zijn eigen keuze bij residentiële of semi-residentiële jeugdhulpverlening, tenzij een beperking van dat recht voortvloeit uit een rechterlijke beslissing; 4°het recht op overleg omtrent de verblijfsomstandigheden bij residentiële of semi-residentiële jeugdhulpverlening.

51 Recht op privacy Bezoek: geen onderscheid m.b.t. verwantschap Correspondentie wordt beschermd door het briefgeheim

52 Recht op een vrij besteedbaar bedrag
Artikel 26 De minderjarige aan wie residentiële jeugdhulpverlening wordt geboden, heeft, ten laste van de Vlaamse overheid, recht op een vrij besteedbaar bedrag. De Vlaamse regering bepaalt het bedrag, de nadere regels voor de toekenning ervan en de wijze waarop het wordt vereffend. = geen principieel recht op zakgeld voor alle minderjarigen!

53 Recht op een menswaardige behandeling
Artikel 27 Geen enkele minderjarige wordt in de jeugdhulp onderworpen aan een onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing. Onmenselijke of onterende behandeling = elke vorm van geweld, zoals: Mishandeling Geestelijk geweld Lichamelijke of emotionele verwaarlozing Seksueel misbruik …

54 Recht op een menswaardige behandeling
Artikel 28 § 1. Sancties vanwege de jeugdhulpaanbieders zijn aan de persoonlijkheid van de minderjarige aangepast en zijn proportioneel met de ernst van de feiten. Ze bevorderen altijd de opvoeding en hebben geen traumatische uitwerking. § 2. Lichamelijke straffen, geestelijk geweld, onthouding van maaltijden en, behoudens andersluidende rechterlijke beslissing, onthouding van bezoekrecht, zijn verboden. § 3.Tijdelijke afzondering of tijdelijke vrijheidsbeperking is alleen mogelijk indien en zolang als het gedrag van de minderjarige: 1°

55 Recht op een menswaardige behandeling
risico’s inhoudt voor zijn eigen fysieke integriteit, of; 2° risico’s inhoudt voor de fysieke integriteit van medebewoners of personeelsleden of materieelvernielend werkt. De procedures van jeugdhulpvoorzieningen om tot tijdelijke afzondering of tijdelijke vrijheidsbeperking over te gaan, zijn duidelijk omschreven in het huishoudelijk reglement en worden duidelijk meegedeeld. Als gebruik wordt gemaakt van een beveiligingskamer, beschrijft het huishoudelijk reglement in elk geval: de inrichting en het gebruik van de beveiligingskamer, het beveiligingsdossier, de duur van de beveiliging en het toezicht.

56 Recht op een menswaardige behandeling
IVRK geldt als minimumstandaard Voorwaarden sanctionering Sanctionering moet aangepast zijn aan de persoonlijkheid van de minderjarige Sanctionering moet proportioneel zijn met de ernst van de feiten Sanctionering moet de opvoeding bevorderen en heeft geen traumatische uitwerking Verboden Lichamelijke straffen Geestelijk geweld Onthouding van maaltijden Onthouding van bezoekrecht

57 Recht op een menswaardige behandeling
Tijdelijke afzondering of tijdelijke vrijheidsbeperking is mogelijk indien het gedrag van de minderjarige: Risico’s inhoudt voor zijn eigen fysieke integriteit Risico’s inhoudt voor de fysieke integriteit van medebewoners of personeelsleden of materieelvernielend werkt

58 Klachtrecht Artikel 29 De minderjarige heeft het recht om bij een jeugdhulpvoorziening, de toegangspoort of de trajectbegeleiding klachten te formuleren over: De inhoud van de jeugdhulp en de wijze waarop ze worden aangeboden De leefomstandigheden binnen residentiële en semi-residentiële jeugdhulpverlening De niet-naleving van de rechten, opgesomd in dit decreet. De klachtenbehandeling verloopt volgens de bepalingen die terzake van toepassing zijn op de jeugdhulpvoorziening, de toegangspoort of de trajectbegeleiding.

59 Quiz Een abortus bij een minderjarige kan nooit uitgevoerd worden zonder medeweten van de ouders. De kinderrechten waarvan sprake in het IVRK hebben geen juridisch bindend karakter. Een buurvrouw van een MJ kan informatie aanleveren die wordt opgenomen in het dossier. Bovenvernoemde buurvrouw kan vragen om de gegevens anoniem op te nemen. Een MJ van 10 jaar is niet bekwaam om toegang te krijgen tot zijn dossier. Een advocaat van één van de ouders kan optreden als bijstandspersoon van de MJ.

60 Quiz Niemand heeft toegang tot de gegevens die door de hulpverlener onder agogische exceptie geplaatst werden. De motivering voor agogische exceptie moet altijd worden opgenomen in het dossier. Een bekwame MJ kan vragen om geen MDD (CLB) aan te leggen. Als persoonlijke notities worden besproken op een team zijn het geen persoonlijke notities meer. Wat betreft de toegang door de MJ tot de gezondheidsgegevens is het DRM niet van toepassing.

61 Quiz Tot de gegevens betreffende de gezondheid is er toegang door de MJ vanaf 14 jaar. Het recht op toegang tot het dossier (CLB) dient verleend te worden binnen 15 dagen na ontvangst verzoek. De minderjarige heeft TOEGANG tot het dossier als de gegevens ook derden betreffen. Het recht op toelichting bij toegang tot het dossier geldt enkel voor niet-bekwame minderjarigen. Een inwonende stiefzus behoort niet tot het cliëntsysteem.

62 Quiz Wanneer er tegenstrijdige belangen bestaan tussen de MJ en zijn ouders, heeft enkel de bekwame minderjarige toegang tot zijn dossier. Wanneer de ouders gehuwd en samenwonend zijn, heeft de moeder recht op de gegevens die de relatie tussen haar kind en haar echtgenoot betreffen. De MJ kan vragen om bepaalde documenten (vb: verslag) te verwijderen uit zijn dossier, wanneer hij niet akkoord gaat met de inhoud. Wanneer er sprake is van gedeeltelijke inzage, heeft de bekwame MJ recht op een afschrift.

63 Quiz Een afschrift of rapport van het dossier kan gebruikt worden in een gerechtelijke procedure. Een kok van de school kan optreden als bijstandspersoon van de MJ. Alle MJ hebben recht op zakgeld. Men kan een MJ tijdelijk zijn bezoekrecht ontnemen als sanctie. De MJ heeft enkel een klachtrecht binnen semi-residentiële en residentiële voorzieningen.

64 Casussen en vragen Een bekwame minderjarige geeft toestemming aan zijn moeder om toegang te krijgen tot zijn dossier. Is dit mogelijk? Welke gegevens kan de mama dan eventueel te zien krijgen?

65 Casussen en vragen Situatie: Ouders zitten momenteel in een vechtscheiding. Er zijn 3 kinderen binnen het gezin, Tom, 14 jaar en Lisa, 10 jaar, uit een vorig huwelijk van de moeder, samen hebben ze een zoon van 5 jaar, Bas. Beide ouders vragen toegang tot alle dossiers van de kinderen. Wie heeft toegang tot welk dossier? Tot welke gegevens hebben ze toegang? Tot welke gegevens is er geen toegang?

66 Casussen en vragen Dossier Tom (°21/05/1994) Identificatiegegevens
Medische consulten en vaccinatiegegevens Gegevens komende uit de klasseraad Verslag van een gesprek met Tom op zijn vraag, betreffende zijn geaardheid Verslag teambespreking n.a.v. gesprek met Tom Dossier Lisa (°17/06/1998) Gegevens aangeleverd door de zorgcoördinator Gegevens uit een gesprek met moeder Resultaten van testings observatiegegevens

67 Casussen en vragen Dossier Bas (°10/08/2003) Identificatiegegevens
Medische consulten en vaccinatiegegevens Gegevens aangeleverd door de kleuterjuf Gegevens uit een gesprek met moeder en vader Gegevens aangeleverd door de buurvrouw (met vraag om geheimhouding, zij maakt zich zorgen om Bas door de relationele moeilijkheden tussen de ouders)

68 Casussen en vragen Overdracht van een CLB-dossier naar een ander centrum: Pieter, een bekwaam geachte leerling van 14 jaar geeft zijn toestemming tot overdracht van zijn dossier. De ouders verzetten zich, schriftelijk en binnen de wettelijke termijn, tegen de overdracht. Wat doe je?

69 Casussen en vragen Marie, 13 jaar, biedt zich aan op het CLB. Uit het gesprek blijkt dat Marie de laatste weken een aantal keer ruzie had met haar vader. Tijdens die ruzies is het 2 maal voorgekomen dat haar vader haar, tijdens een hevige woordenwisseling een duw/stamp gaf. Na een aantal gesprekken besluit de CLB-medewerker dat de enige oplossing erin bestaat om Marie door te verwijzen naar het VK. Marie verzet zich ten stelligste, zij wil in eerste instantie proberen om zelf met haar vader hierover een gesprek aan te gaan, eventueel samen met haar mama. De HV’er volgt Marie hier niet, omdat hij vreest dat dit gesprek uit de hand zou kunnen lopen. Hij besluit dan ook dat Marie onbekwaam is om deze beslissing te nemen. Hij motiveert dit in het dossier, nl. dat zij niet akkoord gaat met de ‘beste hulpverleningsvorm’ en dat zij daardoor onbekwaam is om dergelijke beslissingen te nemen. Hij neemt contact op met het VK. Heeft de CLB’er correct gehandeld volgens de spelregels van het DRM?

70 Casussen en vragen Een leerling wil uitleg krijgen over de CLB-werking. De leerling is duidelijk niet bekwaam, het gaat om een leerling van 8 jaar uit het Buitengewoon onderwijs. Geef je deze informatie niet beter aan de ouders?

71 Casussen en vragen Een leerling van 16 jaar, die kampt met een depressie, vraagt toegang tot zijn dossier. In zijn dossier staat vermeld dat hij geadopteerd is, maar daar zelf (nog) niet van op de hoogte is. Heeft de CLB’er het recht deze informatie achter te houden voor de leerling?

72 Casussen en vragen Julie, 15 jaar, verandert binnenkort van school. Naar aanleiding daarvan vraagt ze toegang tot haar dossier. Het dossier bevat o.a. informatie betreffende het druggebruik van Julie, vorig schooljaar. Julie gaat niet akkoord met deze informatie, ze betwist de juistheid van de gegevens. Ze wil dat dit uit het dossier verwijderd wordt. Kan dit?

73 Casussen en vragen Thomas, 15 jaar, wordt begeleid door het CLB. Hilde, maatschappelijk werker op het CLB is de buurvrouw van Thomas. Zij behoort niet tot het begeleidende CLB-team van Thomas. Thomas wil Hilde als bijstandspersoon. Kan dit?

74 Casussen en vragen Naïma is een leerlinge van 15 jaar. Haar tante komt naar het CLB omdat ze bezorgd is. Ze vertelt de CLB-medewerker dat de ouders van plan zijn om deze zomer Naïma uit te huwelijken in Marokko. Naïma is daar niet van op de hoogte. De tante weet dat dit tegen de wil van Naïma zou zijn, omdat ze dolgraag hier wil verder studeren voor arts. De tante vraagt met aandrang aan de CLB-medewerker om deze informatie geheim te houden, ze vreest represailles van de ouders als uitkomt dat zij die informatie doorgegeven. Wat doe je?

75 Permanente Ondersteuningscel CLB GO!
Casussen en vragen Lindsay, 16 jaar, heeft ruzie thuis. Ze is al een aantal keer weggelopen. Ze heeft een vriendje van 20 jaar, er wordt gevreesd dat dit een” loverboy” is en dat Lindsay gedwongen wordt tot prostitutie. Tijdens de gesprekken op het CLB wil ze telkens haar vriendje erbij als vertrouwenspersoon. De CLB-medewerker heeft het gevoel dat ze door hem onder druk gezet wordt en dat Lindsay niet de waarheid vertelt in zijn aanwezigheid. Wat kan de CLB-medewerker? Kan het vriendje geweigerd worden als vertrouwenspersoon? Permanente Ondersteuningscel CLB GO!

76 Permanente Ondersteuningscel CLB GO!
Casussen en vragen De ouders van Jan, 15 jaar, maken zich zorgen. Jan zondert zich thuis meer en meer af. Zijn schoolresultaten gaan de laatste tijd ook achteruit. Jan blijft zeggen dat er niets aan de hand is. De ouders dringen aan op een gesprek met een CLB-medewerker. Jan weigert echter elk gesprek. Wat nu? Permanente Ondersteuningscel CLB GO!

77 Permanente Ondersteuningscel CLB GO!
Casussen en vragen Samira neemt contact met het CLB. Ze verblijft momenteel in een residentiële voorziening vanuit Jongerenwelzijn. Deze maand krijgt ze geen zakgeld omdat ze éénmalig een half uur te laat van school kwam. Kan dit? Permanente Ondersteuningscel CLB GO!