Een contextuele benadering van geestelijke gezondheidsproblemen

Presentatie over: "Een contextuele benadering van geestelijke gezondheidsproblemen"— Transcript van de presentatie:

1 Een contextuele benadering van geestelijke gezondheidsproblemen
Sociale psychiatrie Een contextuele benadering van geestelijke gezondheidsproblemen Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

2 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Binnen de psychiatrie kunnen de volgende deelgebieden onderscheiden worden: - Eerstelijnspsychiatrie - Kinder- en jeugdpsychiatrie - Ouderenpsychiatrie - Forensische psychiatrie - Transculturele psychiatrie - Klinische psychiatrie - Sociale psychiatrie Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

3 Probleemkluwen-klanten
Familieparticipatie Preventie Risicofactoren Querido Context Vermaatschappelijking Inbreng van cliënten Kwetsbare groepen Belemmeringen Sociaal isolement Crisis Levensproblemen Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

4 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Historisch perspectief Sociale psychiatrie dateert van het begin vorige eeuw Bouman en Meijers (1915): start ambulante psychiatrie Pameijer (1926): nazorg d.m.v. huisbezoek Querido (1930): sociale homeostasis Trimbos: koppelde preventie en sociale psychiatrie Romme (1980): ‘Wat is sociale psychiatrie?’ “Er bestaat een fundamentele wisselwerking tussen maatschappelijke verhoudingen en geestelijke gezondheidsproblemen.” Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

5 Werkdefinitie volgens Strategiegroep Sociale Psychiatrie
“Sociale Psychiatrie is die vorm van psychiatrie die benadrukt dat geestelijke gezondheidsproblemen ontstaan in interactie. Het individu en de omgeving beïnvloeden deze interactie. Dit geeft de klacht betekenis en maakt haar begrijpelijk. De klacht op zichzelf hoeft niet pathologisch te zijn. De persoonlijke kwetsbaarheid van de cliënt en het onvermogen van de cliënt en zijn omgeving ermee om te gaan, kunnen leiden tot disfunctie en pathologie. Het perspectief van zowel de hulpvrager en diens omgeving als dat van de sociaal psychiatrische hulpverlener vormen de basis voor de samenwerkingsrelatie.” Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

6 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Werkdefinitie deel 1 Sociale Psychiatrie is die vorm van psychiatrie die benadrukt dat geestelijke gezondheidsproblemen ontstaan in interactie. Het individu en de omgeving beïnvloeden deze interactie. Dit geeft de klacht betekenis en maakt haar begrijpelijk. De klacht op zichzelf hoeft niet pathologisch te zijn. Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

7 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Werkdefinitie deel 2 De persoonlijke kwetsbaarheid van de cliënt en het onvermogen van de cliënt en zijn omgeving ermee on te gaan, kunnen leiden tot disfunctie en pathologie. Het perspectief van zowel de hulpvrager en diens omgeving als dat van de sociaal psychiatrische hulpverlener vormen de basis voor de samenwerkingsrelatie. Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

8 Kenmerkend voor de sociale psychiatrie is
De consequente insteek om te onderzoeken welke invloed sociale factoren, verhoudingen en interacties hebben op het ontstaan of het beloop van een geestelijk gezondheidsprobleem (GGP) en om díe curatieve of preventieve interventies uit te voeren die noodzakelijk zijn om mensen met een GGP zo optimaal mogelijk te laten functioneren in de samenleving. Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

9 Kenmerkend voor de sociale psychiatrie is
Dat zij vormen van verstoord gedrag ziet als uitingen van levensproblemen. Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

10 5 Kenmerken volgens Kok en Donker (1996):
Voorkomen dat bepaalde groepen cliënten in de samenleving worden gemarginaliseerd en uitgestoten. Aandacht voor de sociale en epidemiologische context waarin psychiatrische problematiek zich ontwikkelt, voordoet en in stand wordt gehouden. Het gaat in de sociale psychiatrie principieel niet om de individuele cliënt, altijd om de cliënt in de maatschappelijke en sociaal-culturele context en verhoudingen. Flexibiliteit van het aanbod langdurige hulp met wisselende intensiteit, crisisinterventie, rehabilitatie en psycho-educatie. Aandacht voor de praktische problemen en vragen van het cliëntsysteem op de verschillende niveaus van functioneren. Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

11 Cliënt- en familieperspectief
Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

12 Huidige problemen van cliënten:
Psychiatrische problemen, verslaving, dak- en thuisloosheid, traumatisering, maatschappelijke teloorgang, sociale uitstoting, marginalisering. Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

13 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Cliëntparticipatie Uitgaan van de competenties van cliënten: Willen, Kunnen en Mogen Zelfbeschikking Eigen initiatieven uitvoeren Samenwerking met hulpverleners Medezeggenschap, inspraak, medebeslissingsrecht Verbetering van de hulpverlening d.m.v. evaluatie en feedback Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

14 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Familieparticipatie Familie wil informatie, voorlichting en steun Familie = Partner in zorg Denk aan belastende functie van mantelzorger! Sociaal netwerk en Sociale steun Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

15 Denkend in Minderheden, een eeuwenoud sociaal probleem
Kenmerken van een groep minderheden: Discriminatie, worden als minderwaardig beschouwd, hebben geen machtspositie en leven gemarginaliseerd. Afwijkend van de gevestigde norm → geringe integratie Sociale uitsluiting Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

16 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
“Community Care” Professionals dienen beter samen te werken Maatschappelijke steunsystemen Sociaal netwerk: formeel en informeel ACT-teams Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

17 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Methodiek Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

18 Dynamisch Stress Kwetsbaarheid model
Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

19 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Methodisch kader Relationeel element: werkrelatie, contact maken Inhoudelijk element: theoretische concepten Systematisch element: fasen van het hulpverleningsproces Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

20 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Relationeel element Contact maken en Aansluiten Startpunt = jezelf blootstellen aan de ander Tegemoet treden, niet terug deinzen, er zijn voor de ander (out-reachend werken) Ruimte geven aan de ander Ruimte voor verhalen (Narratieven) Ritme afstemmen Werken met grotere gehelen Leefwereld cliënt vooropstellen Uitzending gemist Uitbehandeld maar niet opgegeven Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

21 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Presentiebenadering Baart (2001) “het aangaan van een zorgzame betrekking” Beweging, plaats en tijd Ruimte en begrenzing Aansluiting zoekend Zich afstemmen Betekenis en zin De ander volgend Uit één stuk werkend Bij het geleefde leven zijn Het goed van de ander centraal Minstens voor één in tel zijn Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

22 Presentie  Interventie
Er ‘zijn’  Iets ‘doen’ Betrokken  Afstandelijk Volgend  Bepalend Vragend  Antwoordend Proces  Doel Trouw  Gefaseerd plan Belangeloos  Voorwaardelijk Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

23 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Presentiebenadering Verwondering, reflexiviteit en erkenning van verschil (in privileges en macht, en anders zijn) Doordringen in de werkelijkheidsbeleving Erkenning van competentie Verhalen, het binnenperspectief van de betrokkene begrijpen Behoud eergevoel cruciaal voor identiteit Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

24 Presentiebenadering (2)
Alert op relaties van de cliënt met (andere) instellingen (en welke missen) Alert op keerpuntervaringen Zorg voor hulpbronnen De logica van de cliënt telt: details belichten, zoeken naar verbanden en oog hebben voor contexten Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

25 Presentiebenadering (3)
Open staan, een aandachtige betrekking, vrij om betrokken te raken op de ander Aansluiten bij het bestaande (geeft erkenning) Geduld en tijd. Gericht op het verschijnen van iets (I.t.t. interventiebenadering die gericht is op het verdwijnen van iets) Trouw (aanspreken op het gedrag en de persoon trouw blijven) Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

26 Sociaal psychiatrisch behandelplan.
Contactfase Stabilisatiefase Heroriënteringfase Integratiefase Beëindigingsfase Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

27 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Zorgcontinuüm Vrijheid Bemoeienis Dwangopname Ambulante dwang Drang Bemoeizorg Ongevraagde hulp Actief aanbod Individuele hulpvraag Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

28 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog
Netwerkstructuur Instellingen Maatsch. Werk Verslavingszorg GGz Ouderenzorg GGD Politie Woningbouw- corporatie Sociale dienst Jeugdzorg Maatschappelijke opvang Gemeente Arbeids- voorziening Schuldhulpverlening Thuiszorg Opbouwwerk Lokale zorgnetwerk Burgers Cliënten Dubbele diagnose Overlast- veroorzakers Probleemhuurders Zorgwekkende zorgmijders Multi-probleem-gezinnen Vervuilden Stille problematiek Dak- en thuislozen Fase-4 Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog

29 Fasen van verandering volgens Prochaska & DiClemente
Permanente verandering Consolidatie Terugval Actieve verandering Voorbeschouwing Tussentijdse uitgang Beslissing Overpeinzing Sociale Psychiatrie Minor GGZ-agoog