BOUWEND NEDERLAND afdeling Brabant-Noord, Midden Brabant, Brabant-West en De Baronie 3 september 2014 Breda “BOUWMEDIATION OF BOUWBEMIDDELING?” Presentatie door: Walter Frank Westgeest Harm van der Meer

EVEN VOORSTELLEN Walter Frank Westgeest  Bouwkans – bouwgeschillen  Bouwbemiddelaar (De Projectbemiddelaar BV)  Bestuurslid Vereniging Bouwmediators  MfN geregistreerd mediator  (Pro deo) bemiddelaar bij Politie Haaglanden Harm van der Meer  Projectmanager bij bouwbedrijven, ingenieursbureau en gemeente  Mediator bij BBC, vooral arbeid, bouw en zakelijke conflicten  Projectmanager bij MPM, van de Meer Projectmanagement en Mediation  MfN geregistreerd mediator  (Pro deo) bemiddelaar bij Politie Haaglanden

VERENIGING BOUWMEDIATORS  Vereniging van professionele mediators met specifieke ervaring in de bouw, infra en vastgoed  Beijvert bekendheid bouwmediation/-bemiddeling, bijv. Pilot Bouwbemiddeling samen met Bouwend Nederland  Eigen kwaliteitskeurmerk  MfN: Mediators federatie Nederland, kwaliteitsregister  NMv: Nederlandse Mediators vereniging belangenbehartiger van professionele mediators  Pool van ruim 30 ervaren conflictoplossers

CONFLICTEN ONTSTAAN…… HOE DEZE OP TE LOSSEN?  Realiteit: regelmatig conflicten tijdens en na het bouwproces  Traditioneel worden die conflicten in goed overleg opgelost, maar lang niet altijd(!)  Tendens is groeiend wantrouwen, waardoor meer juridisering en dus:  Standpunt bepalen en stellingen betrekken  Advocaat inschakelen en procedure starten  Maar dat kan ook anders……………..

TRADITIONELE PROBLEEMOPLOSSING IN DE BOUW Blijf er af! JaNee Ja Stommeling! Nee Gaat het Instorten ? Nee Doe of je neus bloedt Weet iemand het? Je hebt een probleem! Ja Nee Verstop het Kan je een ander de schuld geven? Nee Geen probleem! Ja Werkt het nog goed? Heb je eraan gezeten?

VORMEN VAN CONFLICTOPLOSSING BOVEN PARTIJEN  Onafhankelijke derde die boven partijen staat  Het gaat om gelijk of ongelijk  Geen invloed op de uitkomst  Winnaar en verliezer Rechter / Arbiter / Bindend Adviseur Partij APartij B

PROCEDURE BIJ RECHTBANK OF RvA  Onzekerheid:- Zijn mijn zaken in orde? - Wanneer zijn we eruit? - Snapt mijn advocaat het?  Wantrouwen:- Wat doet de tegenpartij? - Op wiens hand is de arbiter? - Snapt de rechter mijn gelijk?

VORMEN VAN CONFLICTOPLOSSING TUSSEN PARTIJEN  Onafhankelijke derde die tussen partijen staat  Verstaat de “taal” en kent de verhoudingen  Ondersteunt partijen  Zorgt voor opheffing eventuele machtsongelijkheid  Zoekt naar oplossingen, niet naar gelijk of ongelijk  Geen winnaar en geen verliezer Mediation / BemiddelingPartij APartij B

KENMERKEN BEMIDDELING & MEDIATION Hogere snelheid  Vereniging Bouwmediators: 90% opgelost binnen 2 tot 6 maanden  Jaarverslag 2012 RvA uitspraak: 47% van de geschillen binnen 1 jaar 87% binnen 2 jaar 13% duurt langer dan 2 jaar

KENMERKEN BEMIDDELING & MEDIATION Lagere kosten  Doorlooptijd: 25% - 50% t.o.v. reguliere procedure  Advocaat: niet nodig c.q. effectievere inzet  Dossiervorming: nauwelijks, soms verslaglegging  Kostenverdeling in principe 50%/50%

KENMERKEN BEMIDDELING & MEDIATION Zelf aan het stuur  Maatschappelijke ontwikkeling: partijen willen zelf invloed uitoefenen op de uitkomst  Het is je eigen probleem, zorg dan ook dat het je eigen oplossing wordt  Dit vereist wel persoonlijk commitment

KENMERKEN BEMIDDELING & MEDIATION Meer zekerheid over de uitkomst  Bouwmediation leidt in 90% van de gevallen tot een oplossing  Bij RvA krijgt slechts 60% van de eisers gelijk  Men blijkt dus zijn eigen positie te overschatten

KENMERKEN BEMIDDELING & MEDIATION Geschil komt in volle omvang op tafel  Alle aspecten van de zaak, die partijen zelf relevant vinden, spelen een rol  Bij RvA/Rechter gaat het om wat juridisch bewijsbaar is (motivering, jurisprudentie)

KENMERKEN BEMIDDELING & MEDIATION Business oplossingen zijn mogelijk  Elke uitkomst tussen partijen kan in een vaststellingsovereenkomst worden vastgelegd  Bij RvA/Rechter gaat het om gelijk – ongelijk: nakoming, ontbinding, schadevergoeding, boete, bouwtijdverlenging e.d.

KENMERKEN BEMIDDELING & MEDIATION Behoud van de relatie!  Een in overleg tussen partijen bereikte oplossing houdt de (werk)relatie in stand  Bij RvA/Rechter gaat het om gelijk – ongelijk: dus winnaar of verliezer  Door RvA/Rechter opgelegde uitspraak leidt vaak tot frustratie en relatieverlies

KENMERKEN BEMIDDELING & MEDIATION Juridische positie wordt niet aangetast  Bemiddeling of mediation is een vrije keuze Mag dus ook als in bestek/contract/UAV de RvA of Rechtbank staat voorgeschreven!  Partijen behouden (tussentijds) altijd de mogelijkheid naar de RvA of rechter te stappen  Fatale termijnen in procedures worden bewaakt, bijv. bij een hoger beroep

KENMERKEN BEMIDDELING & MEDIATION Veilige onderhandelomgeving  Geheimhouding wordt vooraf schriftelijk vastgelegd in de bemiddelingsovereenkomst  Tussentijds ingenomen onderhandelingsposities zijn later niet opeisbaar  Vaststellingsovereenkomst creëert geen precedent of jurisprudentie

KENMERKEN BEMIDDELING & MEDIATION Soms niet geschikt  Wanneer er jurisprudentie nodig is - Overheid - Grote ondernemingen - Repeterend geschil  Als een van de partijen niet wil of kan - Aanbestedingsgeschillen  Grote machtsongelijkheid tussen partijen

BOUWMEDIATION OF BOUWBEMIDDELING DUS…

 De echte wil om er uit te komen is aanwezig  Vertrouwelijkheid gewaarborgd  Communicatie herstellen  Parkeren van tegenstellingen  Kaders verruimen (“taart vergroten”)  Nieuwe benaderingen zoeken  Creativiteit stimuleren

EN HOE WERKT HET DAN?  Gezamenlijke opdracht: mediation- of bemiddelings- overeenkomst  Procesafspraken  Onthullen standpunten  Verkennen speelruimte  Caucus / bilateraal overleg  Analyse van alle belangen (toekomst)  Alles is bespreekbaar  Onderhandelen

JE HEBT STANDPUNTEN… Partij A Standpunt !! Partij B Standpunt !! Standpunten ‘onthullen’ Speelruimte verkennen Belangen benoemen

… EN BELANGEN Gezamenlijke BELANGEN

WAT DOET DE BOUWMEDIATOR?  Geeft uitgangspunten voor het overleg  Maakt afspraken over de werkwijze  Begeleidt / regisseert het proces  Grijpt in wanneer “spelregels” worden overtreden  Laat partijen zelf beslissen welke oplossing aanvaardbaar is  Blijft in beginsel neutraal  Stelt eventueel een vaststellingsovereenkomst op

WAT DOET DE BOUWBEMIDDELAAR?  Gaat in zijn rol verder dan bouwmediator  Denkt als deskundige met partijen mee over de ‘inhoud’  Ontnuchtert zo nodig partijen door voorspiegelen succesfactor alternatieven  Geeft desgevraagd zelf advies (bindend/niet bindend) of partijen zorgen voor extern adviseur  Is dus niet per se neutraal

EISEN AAN DE BOUWMEDIATOR/-BEMIDDELAAR  Opleiding, registratie/certificatie (MfN)  Beroeps(uitoefenings)eisen PE-punten  Gedragsregels:- geen belang bij resultaat - geen belangen bij partijen - geen uitspraak/oordeel*) - geen adviseur*)  Onafhankelijk en neutraal*)  Geheimhouding *) geldt niet voor de bouwbemiddelaar

POSITIE VAN PARTIJEN  Bereidheid te onderhandelen  Mandaat c.q. rugdekking aanwezig  Persoonlijke inzet / commitment  Actieve inbreng  Vertrouwelijkheid / geheimhouding  Respect wederpartij  Belang andere kant (h)erkennen  Kosten delen (in het algemeen 50%/50%)

AANWEZIGHEID ADVOCAAT/JURIST Niet noodzakelijk, kan wel  Voordeel Mogelijkheid voor de partij om het mediationresultaat steeds te toetsen Advocaat/jurist kan meedenken Reality check van de eigen positie  Nadeel Advocaat/jurist kan “stoorzender” zijn Extra kosten

WANNEER MEDIATION/BEMIDDELING VOORSTELLEN?  In toenemende mate wordt gekozen voor het opnemen van een mediationclausule in contract; vgl. Stabu-bestek?  Ook zonder clausule kan iedere partij op elk moment mediation voorstellen Nadeel: Kan door de wederpartij worden uitgelegd als zwaktebod De wederpartij kan gemakkelijk weigeren Voordeel: Geeft de vrijheid om zelf niet voor mediation te kiezen

PILOT BOUWBEMIDDELING BOUWEND NEDERLAND  Gestart medio 2013  Looptijd 2 jaar  Aanmelden bij afdeling Advies BNL of direct bij  De tegenpartij overtuigen mee te doen  Bemiddelaar kiezen uit 3 aanbevolen bemiddelaars  De eerste 4 uren zijn gratis

BROCHURE BOUWMEDIATORS

VRAGEN?

CASUS: LOSGESCHOTEN KNELKOPPELING CV LEIDING  Laboratorium van ziekenhuisapotheek, maand voor oplevering  400 m 2 te vervangen - € directe schade  3 nevenaannemers  CAR verzekering voor directe schade  Boete late oplevering € per dag (3 partijen - 20 weken)  15 partijen betrokken  Scenario’s en gevolgen op tafel gebracht  Inzicht in eigen positie en risico’s  Niet schuldige partijen: geen boete  Overeenkomst: geen boete – installateur betaalt gevolgschade

CASUS: WONING MET HISTORIE  Ondernemer kocht oud pand om stevig te verbouwen en dan meerdere huurders te nemen  Zittende huurder wil blijven huren en vindt dat alle achterstallige gebreken opgelost moeten worden  Rechtzaak met kosten; Rechter stelt mediation voor  Eigenaar gaat beseffen dat huurrecht ‘sterk’ is  Huurder gaat beseffen dat niet alle eisen te verwezenlijken zijn  Welke eisen zijn wel of niet en ‘hoe dan’ te realiseren via overleg en extern onderzoek  Afspraken + planning (werk afhankelijk van het weer) gemaakt

CASUS: MEERWERK HOOFDAANNEMER-INSTALLATEUR  Prestige project verliep financieel voor ieder desastreus  Project al 2 jaar gereed, maar partijen, ondanks pogingen tot vergelijk, steeds verder uit elkaar  Rechter stelt mediation voor  Hoofdaannemer heeft complexe besluit-structuur versus installateur kan flexibele oplossingen snel inzetten  Zet alle punten over geld naast elkaar; zijn ze redelijk of tegen elkaar weg te strepen?  Kan deel van de verliezen ingelopen worden met toekomstige projecten? Hoe maken partijen zo’n idee praktisch?  Combi gemaakt van betalingen en toekomstige samenwerking

EINDE Dank voor uw aandacht