voor de optimalisatie van het gezondheidsbeleid theorie praktijk instrumenten voor de optimalisatie van het gezondheidsbeleid

kwaliteitscirkel sensibiliseren - - - > - - - > - - - > - - - > - - - > - - - > - - - > initiëren, informeren schoolvisie ontwikkelen - beginsituatie opmaken en analyseren - inventariseren, meten, bevragen, … - sterkte-zwakteanalyse doelen en prioriteiten bepalen  tijdpad actieplan opstellen - - - > - - - > - - - > - - - > - - - > - - - > - - - > acties uitvoeren + ondersteunen, opvolgen, controleren acties en doel evalueren o.a. effect meten acties borgen of bijsturen prioriteit afronden onderhouden, opvolgen

Ontwikkelen van een schoolvisie Gezondheidsbevordering Gezondheid is meer dan de afwezigheid van ziekte of gebreken; het is een toestand van een zo optimaal mogelijk welbevinden, niet alleen op lichamelijk, maar ook op geestelijk en sociaal vlak. Gezondheidseducatie wil kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes bijbrengen om ongezonde leefgewoonten en gedragingen te veranderen en gezonde leefgewoonten te ondersteunen en te stimuleren. Gezondheidseducatie richt zich vooral op leef-stijl en gedrags-verandering, ze wil mensen in staat stellen om bewust te kiezen voor gezond gedrag. Gezondheidsbevordering gaat verder; zij wil een meerwaarde bewerkstelligen. Zij streeft naar een school die kinderen ook een gezonde leeR- en leeFomgeving aanbiedt en zo bijdraagt tot de ontwikkeling van duurzame, levenslange gewoonten die horen bij een gezonde levensstijl. Gezondheidsbevordering wil veranderingen realiseren:  door gezondheidseducatie: (bv. kennis van gezonde voeding, inzicht in de axenroos, training in landings- en valtechnieken, versterking van het eigenwaardegevoel, respect voor ieders cultuur, ..)  door (infra)structurele maatregelen op school (bv. gescheiden afvalbakken installeren, ‘‘groente- & fuitdagen’organiseren, spelmogelijkheden op de speelplaats uitbreiden, een vertrouwensleraar aanstellen,… )  door het klas- en schoolklimaat aan te pakken (bv. de fruit-eetmomenten gezellig maken, zorgen voor succes- ervaringen, het samenspel stimuleren, de collegialiteit waarderen, …  door afspraken en regels, en door een consequente uitvoering en opvolging/controle (bv. afspraken: geen snoep in de school, frequentie verluchting klaslokalen, constructieve opmerkingen in de schriften, ….)  door acties op het niveau van: individuen, klas, school, schoolomgeving (bv. ind. begeleiding van kinderen  door de voorbeeldfunctie van de leraren, de ouders, … (bv. oversteken op het zebrapad, de handen wassen voor de maaltijd, met de fiets naar school, een positieve ingesteldheid, …)  door een positieve boodschap (bv. het goede bevestigen, beter proactief dan reactief werken, positieve verwachtingen  door de determinanten (beïnvloedingsfactoren) die ongezond gedrag in de hand werken, in kaart te brengen en -indien  door overleg, informatie en communicatie, (schoolbrochure, nieuwsbrief, website, ouderavonden, … door participatie (van leraren, kinderen, ouders, …) en samenwerking (met externe experten, diensten,…) Gezondheidsbevordering is een dynamische, prioritaire opdracht voor iedereen. Evenwichtige voeding en beweging staan voor de overheid centraal, maar de school kan - binnen een globaal kader- zelf haar accenten leggen die aansluiten bij hun leerlingpopulatie en hun context. Dit alles veronderstelt een doordacht beleidsplan met een visie, streefdoelen, acties, reflecties, … én met de evaluatie: Zijn de kinderen er beter van geworden? Persoonlijke aanvullingen: ……………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. ook op geestelijk en sociaal vlak Onze opvoeding is gericht op een waarde vol leven n Onze opvoeding streeft naar een totale persoonsvorming Onze opvoeding getuigt van voorkeurliefde voor de zwaksten Onze opvoeding steunt op een persoonsbevorderende relatie Onze opvoeding heeft zorg voor eigentijdse geloofsopvoeding Onze opvoeding haalt kracht uit een goede samenwerking Veranderingen realiseren:  door afspraken en regels, en door een consequente uitvoering en opvolging/controle (bv. afspraken: geen snoep in de school, frequentie verluchting klaslokalen, constructieve opmerkingen in de schriften, ….) door acties op het niveau van: individuen, klas, school, schoolomgeving (bv. ind. begeleiding van kinderen aan gevaarlijke kruispunten, verkeerslessen in de klas/op straat, aankoop van didactisch verkeersmateriaal, samenwerking met de gemeente om de verkeerssituatie rond de school te verbeteren), door de voorbeeldfunctie van de leraren, de ouders, … (bv. oversteken op het zebrapad, fruit als gezond tussendoortje, met de fiets naar school, een positieve ingesteldheid, …) door een positieve boodschap (bv. het goede bevestigen, beter proactief dan reactief werken, positieve verwachtingen formuleren: bv. “Graag: boterhammen in brooddozen! ” i.p.v. “Verboden: boterhammen in aluminiumfolie!”) door de determinanten (beïnvloedingsfactoren) die ongezond gedrag in de hand werken, in kaart te brengen en -indien mogelijk- te veranderen (bv. onvoldoende sanitaire voorzieningen, het snoepwinkeltje tegenover de school, het onveilig kruispunt, geen toezicht in de toiletten, de sociale achtergrond, de peergroep, …) gedrags-verandering Ontwikkelen van een schoolvisie Initiëren en informeren door een positieve boodschap Een nette, ordelijke school

Schoolvisie gezondheidsbevordering Ontwikkelen van een schoolvisie Gezondheid is meer dan de afwezigheid van ziekte of gebreken; het is een toestand van een zo optimaal mogelijk welbevinden, niet alleen op lichamelijk, maar ook op geestelijk en sociaal vlak. Gezondheidseducatie wil kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes bijbrengen om ongezonde leefgewoonten en gedragingen te veranderen en gezonde leefgewoonten te ondersteunen en te stimuleren. Gezondheidseducatie richt zich vooral op leef-stijl en gedrags-verandering, ze wil mensen in staat stellen om bewust te kiezen voor gezond gedrag. Gezondheidsbevordering gaat verder; zij wil een meerwaarde bewerkstelligen. Zij streeft naar een school die kinderen ook een gezonde leeR- en leeFomgeving aanbiedt en zo bijdraagt tot de ontwikkeling van duurzame, levenslange gewoonten die horen bij een gezonde levensstijl. Gezondheidsbevordering wil veranderingen realiseren:  door gezondheidseducatie: kennis, vaardigheden en attitudes (bv. kennis van gezonde voeding, inzicht in de axenroos, training in landings- en  door (infra)structurele maatregelen op school (bv. gescheiden afvalbakken installeren, ‘‘groente- & fuitdagen’organiseren,  door afspraken en regels, en door een consequente uitvoering en controle (bv. afspraken: geen snoep in de school, frequentie verluchting klaslokalen, constructieve opmerkingen in de schriften, ….)  door acties op het niveau van: individuen, klas, school, schoolomgeving (bv. ind. begeleiding van kinderen aan gevaarlijke kruispunten, verkeerslessen in de klas/op straat, aankoop van didactisch verkeersmateriaal,  door de voorbeeldfunctie van de leraren, de ouders, … (bv. oversteken op het zebrapad, de handen wassen voor de maaltijd, met de fiets naar school, een positieve ingesteldheid, …)  door een positieve boodschap (bv. het goede bevestigen, beter proactief dan reactief werken, positieve verwachtingen  door de determinanten (beïnvloedingsfactoren) die ongezond gedrag in de hand werken, in kaart te brengen Dit alles veronderstelt een doordacht beleidsplan met een visie, streefdoelen, acties, reflecties, … én met de evaluatie: Zijn de kinderen er beter van geworden? Persoonlijke aanvullingen: Een nette, ordelijke school Initiëren, informeren blikverruiming inzichtverrijking Ontwikkelen van een schoolvisie motivatie

Gezondheidsbevordering Voorbereiding beginsituatie analyse Voeding, hygiëne, EHBO, genots - en of geneesmiddelen De leerlingen: L4 L6 Leerjaar: Opmaken van de beginsituatie - inventariseren, meten, bevragen, … - sterkte-zwakteanalyse WO 1.16 kunnen passende elementaire hulp toedienen bij lichte schaafwonden en brandwonden (EHBO) … Voorbeelden De leerlingen: kunnen een schaafwonde ontsmetten en een pleister aanbrengen weten dat brandwonden onder koud stromend water gehouden moeten worden kunnen hulp in- en oproepen voor elk ongeval kunnen handelingen steriel uitvoeren - kunnen neusbloedingen en kleine snijwonden verzorgen --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Enkele concrete initiatieven: WO 1.15* beseffen dat het nemen van voorzorgen, de kans op besmettelijke ziekten, parasieten of schimmels vermindert of uitsluit … De leerlingen beseffen dat voorzorgen tegen griep, verkoudheid, luizen, wratten, … o.a. inenting, hygiëne, … zijn - dat lichaamshygiëne belangrijk is voor zichzelf en voor hun omgeving ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- LO 2.1* hebben noties over eigen constitutie (houding- en bewegingsbewustzijn) en ontwikkelen een correcte lichaamshouding … De leerlingen verwerven een goede zit -, sta -, til -, draag- en schrijfhouding kunnen actief hun houding verbeteren WO 1.16 kunnen passende elementaire hulp toedienen bij lichte schaafwonden en brandwonden (EHBO) … Voorbeelden De leerlingen: kunnen een schaafwonde ontsmetten en een pleister aanbrengen weten dat brandwonden onder koud stromend water gehouden moeten worden kunnen hulp in- en oproepen voor elk ongeval kunnen handelingen steriel uitvoeren kunnen neusbloedingen en kleine snijwonden verzorgen Enkele concrete initiatieven: X X X X X + ± X bezoek aan de brandweer (later) een onverwacht rollenspel: brand bij de buren, oproepen brandweer, brandwondje, … lln. verzorgen kinderen bij speelplaatsongelukjes (onder toezicht lr.) Welke gezondheidsaspecten (in de rechtse kolom) vind jij persoonlijk (ongeacht jouw leerjaar) erg belangrijk voor een gezond en gelukkig leven? Onderstreep. (max. 2 per domein.) Geestelijke en sociale gezondheid (o.a. stress en emoties) Milieu Veiligheid Rust en beweging

Gezondheidsbevordering Beginsituatie analyse Voeding, hygiëne, EHBO, genots- en of geneesmiddelen De leerlingen: WO 1.16 kunnen passende elementaire hulp toedienen bij lichte schaafwonden en brandwonden (EHBO) L1 L2 L3 L4 L5 L 6 … … … … … … ouders: … … … … … … leerlingen: … … … Voorbeelden De leerlingen: kunnen een schaafwonde ontsmetten en een pleister aanbrengen weten dat brandwonden onder koud stromend water gehouden moeten worden kunnen hulp in- en oproepen voor elk ongeval kunnen handelingen steriel uitvoeren- kunnen neusbloedingen en kleine snijwonden verzorgen Enkele concrete acties: LO 2.1* hebben noties over eigen constitutie (houding- en bewegingsbewustzijn) en ontwikkelen een correcte lichaamshouding L1 L2 L3 L4 L5 L 6 … … … … … … ouders: … … … … … … leerlingen: … … … Voorbeelden De leerlingen - verwerven een goede zit -, sta -, til -, draag- en schrijfhouding - kunnen actief hun houding verbeteren Geestelijke en sociale gezondheid Veiligheid Milieu Rust en beweging Wat kennen/kunnen/zijn onze leerlingen ? Kruis dit in de rechterkolom aan en beoordeel nadien de nastreving/realisatie van de eindtermen met een + (goed) ± (redelijk), - (niet goed), op de stippellijn in de linkse kolom. WO 1.16 kunnen passende elementaire hulp toedienen bij lichte schaafwonden en brandwonden (EHBO) leraren: L1 L2 L3 L4 L5 L6 .. .. .. .. .. .. ouders: .. .. .. .. .. .. leerlingen: .. .. .. Voorbeelden De leerlingen: kunnen een schaafwonde ontsmetten en een pleister aanbrengen weten dat brandwonden onder koud stromend water gehouden moeten worden kunnen hulp in- en oproepen voor elk ongeval kunnen handelingen steriel uitvoeren kunnen neusbloedingen en kleine snijwonden verzorgen Enkele concrete initiatieven: L5 X L6 X L4 L6 L4 L5 L6 + 7 L5 L6 ? L6 L6 - ± + L4: bezoek brandweer – rollenspel: brand, oproepen brandweer, brandwondje, … L6: lln. verzorgen kinderen bij speelplaatsongelukjes (onder toezicht lr.) ± - + + ± S - SO: navorming EHBO (team – ouders - buurt) I: allergielijst Welke gezondheidsaspecten (in de rechtse kolom) vind jij persoonlijk (ongeacht jouw leerjaar) erg belangrijk voor een gezond en gelukkig leven? Onderstreep. (max. 2 per domein.)

beginsituatie opmaken inventariseren, meten, bevragen, … en analyseren sterkten, zwakten, wensen, behoeften, … Gezondheidsbevordering Beginsituatie analyse Voeding, hygiëne, EHBO, genots- en of geneesmiddelen Wat kennen/kunnen/zijn onze leerlingen ? Kruis dit in de rechterkolom aan , en beoordeel nadien de nastreving/realisatie van de eindtermen met een + (goed) ± (redelijk), - (niet goed), op de stippellijn in de linkse kolom. WO 1.16 kunnen passende elementaire hulp toedienen bij lichte schaafwonden en brandwonden (EHBO) leraren: L1 L2 L3 L4 L5 L 6 - - - ± ± + ouders: - - - ± + + leerlingen: ± + + Voorbeelden De leerlingen: kunnen een schaafwonde ontsmetten en een pleister aanbrengen L5 L6 weten dat brandwonden onder koud stromend water gehouden moeten worden L4 L6 kunnen hulp in- en oproepen voor elk ongeval L4 L6 kunnen handelingen steriel uitvoeren L5 L6 - kunnen neusbloedingen en kleine snijwonden verzorgen L6 Enkele concrete initiatieven: L4: bezoek brandweer - rollenspel: brand, oproepen brandweer, brandwondje, … L6: lln. verzorgen kinderen bij speelplaatsongelukjes (onder toezicht lr.) S - SO: navorming EHBO (team – ouders - buurt) I: allergielijst + 7 LO 2.1* hebben noties over eigen constitutie (houding- en bewegingsbewustzijn) en ontwikkelen een correcte lichaamshouding leraren: L1 L2 L3 L4 L5 L 6 ± ± - - ± -ouders: ± ± - - - - leerlingen - ± - Voorbeelden De leerlingen L3 L1 L2 - verwerven een goede zit -, sta -, til -, draag- en schrijfhouding - kunnen actief hun houding verbeteren L1 L2 Enkele concrete initiatieven: L1: de schrijftovenaars (met toverstokje) controleren de schrijfhouding een goede zit -, sta -, til -, draag- en schrijfhouding verwerven * 9 -->------->------->---- - doelen en prioriteiten Welke gezondheidsaspecten (in de rechtse kolom) vind jij persoonlijk (ongeacht jouw leerjaar) erg belangrijk voor een gezond en gelukkig leven? Onderstreep. (max. 2 per domein.) Milieu Veiligheid Geestelijke en sociale gezondheid Rust en beweging

Opmaken van een actieplan Gezondheid is meer dan de afwezigheid van ziekte of gebreken; het is een toestand van een zo optimaal mogelijk welbevinden, niet alleen op lichamelijk, maar ook op geestelijk en sociaal vlak. Gezondheidseducatie wil kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes bijbrengen om ongezonde leefgewoonten en gedragingen te veranderen en gezonde leefgewoonten te ondersteunen en te stimuleren. Gezondheidseducatie richt zich vooral op leef-stijl en gedrags-verandering, ze wil mensen in staat stellen om bewust te kiezen voor gezond gedrag. Gezondheidsbevordering gaat verder; zij wil een meerwaarde bewerkstelligen. Zij streeft naar een school die kinderen ook een gezonde leeR- en leeFomgeving aanbiedt en zo bijdraagt tot de ontwikkeling van duurzame, levenslange gewoonten die horen bij een gezonde levensstijl. Gezondheidsbevordering wil veranderingen realiseren:  door gezondheidseducatie: (bv. kennis van gezonde voeding, inzicht in de axenroos, training in landings- en valtechnieken, versterking van het eigenwaardegevoel, respect voor ieders cultuur, ..)  door (infra)structurele maatregelen op school (bv. gescheiden afvalbakken installeren, ‘‘groente- & fuitdagen’organiseren, spelmogelijkheden op de speelplaats uitbreiden, een vertrouwensleraar aanstellen,… )  door het klas- en schoolklimaat aan te pakken (bv. de fruit-eetmomenten gezellig maken, zorgen voor succes- ervaringen, het samenspel stimuleren, de collegialiteit waarderen, …  door afspraken en regels, en door een consequente uitvoering en opvolging/controle (bv. afspraken: geen snoep in de school, frequentie verluchting klaslokalen, constructieve opmerkingen in de schriften, ….)  door acties op het niveau van: individuen, klas, school, schoolomgeving (bv. ind. begeleiding van kinderen  door de voorbeeldfunctie van de leraren, de ouders, … (bv. oversteken op het zebrapad, de handen wassen voor de maaltijd, met de fiets naar school, een positieve ingesteldheid, …)  door een positieve boodschap (bv. het goede bevestigen, beter proactief dan reactief werken, positieve verwachtingen  door de determinanten (beïnvloedingsfactoren) die ongezond gedrag in de hand werken, in kaart te brengen en -indien  door overleg, informatie en communicatie, (schoolbrochure, nieuwsbrief, website, ouderavonden, … door participatie (van leraren, kinderen, ouders, …) en samenwerking (met externe experten, diensten,…) Gezondheidsbevordering is een dynamische, prioritaire opdracht voor iedereen. Evenwichtige voeding en beweging staan voor de overheid centraal, maar de school kan - binnen een globaal kader- zelf haar accenten leggen zodat ze aansluiten bij hun leerlingpopulatie en hun context. Dit alles veronderstelt een doordacht beleidsplan met een visie, streefdoelen, acties, reflecties, … én met de evaluatie: Zijn de kinderen er beter van geworden? Persoonlijke aanvullingen: ……………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. een goede zit -, sta -, til -, draag- en schrijfhouding verwerven * - - - > - - - > - - - > - - - > - - - > - - - > - - - > 1) invullen van bestaande initiatieven 7) evalueren: verloop? effect? vooruitgang? … 8) borgen en/of bijsturen 6) tussentijds reflecteren en evalueren 3) uitbreiden en optimaliseren a.h.v. de reflectievragen 2) brainstormen over andere initiatieven 5) acties uitvoeren, ondersteunen, opvolgen/controleren 4) selecteren van acties  tijdpad 9) afronden (onderhouden) individuen klasgroep school beïnvloeding school- omgeving thuissituatie, buurt, … samen- werking met Reflectievragen: educatie kennis, inzichten, vaardigheden, attitudes Ondersteunende organisatie Infrastructuur, materialen, financiële middelen, klimaat, navorming, … afspraken en regels SWP, website, schoolbrochure, nieuwsbrief, Belangrijke accenten van de schoolvisie les over het skelet L5 Be-DOEL-ing? ET? OD? LPD? Prevor Rugschool aandachtskaartje op de bank + correcte houding schooltassen- actie Navorming, lectuur nodig? Kennis? Schoolse kennis of kennis voor het leven? Opmaken van een actieplan Vaardigheden? Aangebracht of getraind? aandacht voor de schrijfhouding L1 -2 poster maken houdingen, tijdschriftknipsels, .(thuis, sec.ond., …) Attitudes? Impliciete of expliciete aandacht? Aansluiting bij de eigen context? Determinanten (positieve of negatieve beïnvloedingsfactoren in de omgeving) ? WO-thema: school L3 LO-lessen Voorbeeldfunctie leraren? Ouders? … leuke houdings- en bewegingstussendoortjes kinesist Groeilijn doorheen de leerjaren? sensibiliseringsactie schoolniveau L6 Samenhang met andere leergebieden? - - - > - - - > - - - > - - - > - - - > - - - > - - - > Beginsituatie opmaken? (Specifieke meetinstrumenten CLB, VIG, …) medisch onderzoek ouder- en buurtavond CLB Doordacht beleid? (overleg rond: de bedoeling, de begin- situatie, de geselecteerde acties, de uitvoeringsstappen, de op- volging en controle, de evaluatie en de effectmeting, de bijsturing, ) resultaten observatie- en bevraging Prevor ped.studiedag Rugschool Participatie van lrn., lln., ouders, int.en ext. experten? Ook bij de brainstorming, selectie, planning, voorbereiding, …? oud  ergonomisch meubilair matrix op ouderraad, kinderparlement Informatie & communicatie ouders, …? Sec. ond.? ergonomisch inrichting werkgroep vrijwillige lrn., ouders & lln. Gunstig klas- en schoolklimaat? Gebracht met een positieve boodschap? beginsituatiebepaling (a.h.v. observatie- en bevragingsinstru-ment) Pro-actief? Preventief? Reactief? effectmeting: herhaling ‘beginsituatiebepaling ‘(a.h.v. observatie- en bevragingsinstrument) Werkgroep? Coördinator/procesbewaker? Beheer/Onderhoud? klasafspraken SWP schoolbrochure Tussentijdse reflectie? Evaluatie? Effectmeting? Zijn de kinderen er beter van geworden? nieuwsbrieven Opvolging/controle? Verankering ( levenslange gewoonten)?

Optimalisatie van het gezondheidsbeleid - beginsituatie opmaken en analyseren doelen en prioriteiten bepalen - actieplan opstellen sensibiliseren initiëren, informeren schoolvisie ontwikkelen acties uitvoeren en opvolgen acties en doel evalueren acties borgen of bijsturen ondersteuning

Kwaliteit vraagt tijd Neem je tijd …. Optimalisatie van het gezondheidsbeleid Kwaliteit vraagt tijd Neem je tijd ….