6 augustus Welke preventieve maatregelen kan de aanbestedende overheid nemen en wat te doen na de kennisgeving van de arbeidsinspectie? Evi Minnaert Attaché Directie Lokale Overheidsopdrachten Gewestelijke Overheidsdienst Brussel

2 “Hoofdelijke aansprakelijkheid voor de loonschulden van een opdrachtnemer of onderaannemer – HA voor de loonschulden van een opdrachtnemer of onderaannemer die illegaal verblijvende onderdanen van derde landen tewerkstelt – Uitbreiding van de HA voor de fiscale en sociale schulden naar bepaalde fraudegevoelige dienstensectoren” Inhoudingsplicht en HA voor soc. en fiscale schulden en voor de lonen Hun gevolgen op de uitvoering van OO, preventieve en corrigerende maatregelen (hoofdstuk IV, V en VI) Omzendbrief overheidsopdrachten d.d. 22/07/2014

3 1)“beschermende” clausules in de opdrachtdocumenten (infra) 2)Inschrijver dient verplicht in de offerte aan te geven welk gedeelte van de opdracht hij in onderaanneming wil geven + lijst mogelijke onderaannemers, om de fiscale en sociale toestand van de onderaannemers te kunnen nagaan 3)Zorgvuldig onderzoek toegangsrecht (RSZ en belastingen) 4)Doorgedreven prijsonderzoek om abnormaal lage offertes te kunnen weren Preventieve maatregelen tegen sociale inbreuken

4 1)Toegang tot bouwplaats verbieden aan ondernemingen die een kennisgeving van de arbeidsinspectie hebben ontvangen (clausule tussen opdrachtnemer en onderaannemer en tussen onderaannemers onderling) 2)Continue opvolging en controle van de in gebreke gebleven onderaannemer door opdrachtnemer (maandelijkse rapportering) Risicobeperkende clausules tijdens gunningsfase

5 3)Clausule inzake contractuele aansprakelijkheid, waarbij opdrachtnemer aansprakelijk is voor alle bedragen die van de AO zouden worden gevorderd m.b.t. de hoofdelijke aansprakelijkheid 4)Opdrachtnemer verplichten om een clausule in de onderaannemingsovereenkomst op te nemen waarbij de overeenkomst met de onderaannemer eenzijdig kan verbroken worden als deze onderaannemer een kennisgeving van de arbeidsinspectie ontvangt

6 Passend gevolg geven om HA voor de loonschulden te vermijden, rekening houdend met de gepaste maatregelen die werden genomen in de lagere aannemingsketen Passend gevolg geven na kennisname van de tewerkstelling van illegaal verblijvende onderdanen van derde landen, want HA voor hun loonschulden (+ ev. vervolging). Opdracht verbreken, tenzij er al een contractverbreking lager in de aannemingsketen is => Bij een reële en rechtmatige contractverbreking lager in de aannemingsketen beter geen verdere sanctionerende maatregelen nemen Na kennisgeving arbeidsinspectie

7 WEL: als AO alle bewijzen van contractverbreking opvragen en controleren! Indien bewijs van effectieve verbreking, lijkt een ambtshalve maatregel of het verbreken van de opdracht wegens beroepsfout te excessief, idem indien de uitbetaling binnen de verweermiddelentermijn is gebeurd

8 Opm. vooraf: gemotiveerde afwijking art. 44 KB d.d. 14/01/2013 nodig (o.a. opstellen PV), want verweermiddelentermijn van 15 dagen, terwijl na 14 werkdagen na kennisgeving HA! Art. 42 wet OO: aannemer moet bepalingen inzake alg. arbeidsvoorwaarden (o.a. loon) (doen) naleven door elke onderaannemer en iedereen die personeel tewerkstelt op de werf Art. 62 KB d.d. 14/01/2013: verbreking o.b.v. ernstige beroepsfout, is verbreking wegens uitsluitingsgeval in toegangsrecht art. 61 KB d.d. 15/07/2011 (art. 61, § 2, 4°) => duidelijk aantonen, niet aangewezen Reactiemiddelen uit wetgeving OO

9 Uitvoering van (deel van) opdracht schorsen, ev. gemotiveerde afwijking art. 55 KB d.d. 14/01/2013 (schadevergoeding) Art. 48 KB d.d. 14/01/2013: uitsluiting voor bep. tijd van eigen opdrachten, of art. 19 wet d.d. 20 maart 1991: sanctievoorstel voor erkenning van aannemer AO neemt geen maatregelen, want al contractverbreking lager in de aannemingsketen of al herstelling van de inbreuk binnen de termijn => bij tewerkstelling illegalen: AO erg voorzichtige houding, want risico op strafrechtelijke aansprakelijkheid!

10 “Wanneer lonen of sociale zekerheidsbijdragen, evenals de bijhorende belastingen, verschuldigd voor het personeel dat op de bouwplaats is of was tewerkgesteld en door een dienstcontract aan die aannemer of aan één van zijn onderaannemers is of was verbonden, of nog, aan de aannemer of aan één van zijn onderaannemers ter beschikking werd gesteld, niet zijn betaald, dan houdt de aanbestedende overheid ambtshalve het brutobedrag van de achterstallige lonen en bijdragen in op de aan de aannemer verschuldigde bedragen. De aanbestedende overheid betaalt die achterstallige lonen en maakt de sociale zekerheidsbijdragen alsmede de afhoudingen betreffende de inkomstenbelasting op die achterstallige lonen rechtstreeks over aan de rechthebbenden.” Art. 88 KB d.d. 14/01/2013

11  Is voorloper van de nieuwe regels inzake HA voor loonschulden  Maar: enkel voor opdrachten van werken  Maar: geen kennisgeving vereist van arbeidsinspectie

12 AO: meldingsplicht bij kennis van zwaarwichtige sociale inbreuken tijdens uitvoering => arbeidsinspectie en arbeidsauditoraat op hoogte stellen Verschillende werkwijze voor beide soorten sociale inbreuken: Praktische richtlijnen AO na inbreuk sociale wetgeving

13 1)Zonder enig verwijl PV van vaststelling opmaken en doorsturen naar opdrachtnemer (art. 44, § 2 KB d.d. 14/01/2013) + desgevallend verwijzen naar kennisgeving arbeidsinspectie 2)Zonder enig verwijl deel van de uitvoering van de opdracht waarop de inbreuk betrekking heeft, schorsen Want risico op strafrechtelijke aansprakelijkheid vanaf op de hoogtestelling Geschorste uitvoering effectief controleren Tewerkstelling van illegaal verblijvende onderdanen van derde landen

14 3)Indien nog niet gebeurd: aanplakkingsplicht van afschrift van kennisgeving arbeidsinspectie op plaats van uitvoering (=> anders risico strafsanctie (boete)) 4)Zo nodig ambtshalve maatregelen nemen na afloop van een verkorte verweermiddelentermijn (afwijking art. 44 KB d.d. 14/01/2013) => Indien de desbetreffende onderaannemingsovereenkomst nog niet is verbroken, moet de AO de opdracht verbreken

15 1)Zonder enig verwijl PV van vaststelling opmaken en doorsturen naar opdrachtnemer (art. 44, § 2 KB d.d. 14/01/2013) + desgevallend verwijzen naar kennisgeving arbeidsinspectie 2)Nagaan of de loonbeschermingswet van toepassing is 3)Indien nog niet gebeurd: aanplakkingsplicht van afschrift van kennisgeving arbeidsinspectie op plaats van uitvoering (=> anders risico strafsanctie (boete)) Zwaarwichtige onderverloning

16 4)Nagaan in welke mate er al passende maatregelen werden getroffen in de lagere keten van aanneming  Indien ja, niet aan te raden verdere maatregelen te nemen 5)Zo nodig passende maatregelen nemen na afloop van een verkorte verweermiddelentermijn (afwijking art. 44 KB d.d. 14/01/2013)

17 Passende maatregelen: Ambtshalve maatregelen (art. 47, § 2 KB d.d. 14/01/2013) Bij ernstige beroepsfout: verbreking opdracht (art. 62 KB d.d. 14/01/2013) => niet aan te raden Uitsluiting voor bep. tijd van eigen opdrachten (art. 48 KB d.d. 14/01/2013), of sanctievoorstel voor erkenning van aannemer (art. 19 wet d.d. 20/03/1991) Toegang tot de uitvoeringsplaats ontzeggen om verdere HA te vermijden

18 Stel ze gerust! Via: 02/ Nog vragen?