1Het begint met een idee VERDER KIJKEN NAAR GRENSOVERSCHRIJDEND PENSIOENVERKEER CIVIEL/PENSIOENRECHTELIJK EN FISCAAL PROF. DR. ERIK LUTJENS EN DRS. ERIK SCHOUTEN CPC

2Het begint met een idee 2  Voor pauze: civiel/pensioenrechtelijk  Na pauze: fiscaal  Indeling > Wettelijk/juridisch kader > De werknemer > De uitvoerder > Van werknemer: inkomende en uitgaande werknemer > Van uitvoerder: uitvoering NL pensioenregeling door buitenlandse uitvoerder en uitvoering buitenlandse regeling door NL uitvoerder 2 PROGRAMMA

3Het begint met een idee CIVIEL/PENSIOEN- RECHTELIJK PROF. DR. ERIK LUTJENS 3

4Het begint met een idee 4 Kernpunt: Wanneer is Nederlands pensioenrecht van toepassing? DE WERKNEMER

5 EEN CASUS HET BUITENLANDSE UITZENDBUREAU -LAAT WERKNEMERS IN NEDERLAND WERKEN, BIJVOORBEELD IN DE BOUW -ZOWEL IN NL ALS BUITENLAND WONENDE WERKNEMERS -WERKZAAMHEDEN ZIJN TIJDELIJK -IS DE VERPLICHTSTELLING VAN BPF BOUW VAN TOEPASSING?

6 EEN ANDERE CASUS DE NEDERLANDSE WERKGEVER -VERRICHT WERKZAAMHEDEN IN NEDERLAND EN BUITEN NEDERLAND, BIJVOORBEELD EEN ONDERNEMING IN HET INTERNATIONAAL WEGVERVOER -MET IN NL EN IN HET BUITENLAND WONENDE WERKNEMERS -IS DE VERPLICHTSTELLING VAN BPF VERVOER VAN TOEPASSING

7 TOEPASSELIJK RECHT 1.GEEN NEDERLANDSE NORM 2.EVO VERORDENING BEPALEND 3.VOOR GEDETACHEERDE WERKNEMER: EU RICHTLIJN BESCHERMING

8 EVO-VERORDENING -HOOFDREGEL: RECHTSKEUZE – ART. 3 -MAAR: HIERDOOR NIET DWINGEND RECHT OPZIJ ZETTEN DAT ZONDER RECHTSKEUZE VAN TOEPASSING ZOU ZIJN – ART. 8 LID 1 -WELK RECHT IS VAN TOEPASSING ZONDER RECHTKEUZE - A. GEWOONLIJK WERKLAND – ART. 8 LID 2 B. BIJ AFWEZIGHEID: VESTIGING WERKGEVER – ART. 8 LID 3 -. UITZONDERING OP A/B: NAUWERE BAND MET ANDER LAND - ART. 8 LID 4

9Het begint met een idee 9 HvJ EU 15 maart 2011, zaak C-29/10 (Koelzsch) -ruime uitleg werkland -arrest betrof een chauffeur in het internationale wegvervoer. -Hof: gewoonlijk werkland het land is waar de werknemer, rekening houdende met alle elementen die de arbeid kenmerken, ‘het belangrijkste deel van zijn verplichtingen jegens zijn werkgever vervult’. Met name zijn de volgende dor de nationale rechter in aanmerking te nemen elementen volgens het Hof van belang: ‘in welke staat zich de plaats bevindt van waaruit de werknemer zijn transportopdrachten verricht, instructies voor zijn opdrachten ontvangt en zijn werk organiseert, alsmede de plaats waar zich de arbeidsinstrumenten bevinden. Hij moet tevens nagaan in welke plaatsen het vervoer hoofdzakelijk wordt verricht, in welke plaatsen de goederen worden gelost en naar welke plaats de werknemer na zijn opdrachten terugkeert.’ RECHTSPRAAK

10Het begint met een idee 10 Het begint met een idee De Rechtbank Midden-Nederland 18 maart 2015, PJ 2015/81 (Rimec) op buitenlandse uitzendkrachten in dienst van een buitenlands uitzendbureau, Nederlands recht van toepassing moest worden geacht nu deze uitzendkrachten voor de duur van een bepaald project, de werkzaamheden aan de A2 in Maastricht, uitsluitend voor dit project in Nederland arbeid verrichten. RECHTSPRAAK

11Het begint met een idee 11 Het begint met een idee Rechtbank Midden-Nederland 22 juli 2015, ECLI:NL:RBMNE:2015:5393 (Mecra, voorheen genaamd Rimec) ): ‘Deze arbeidsovereenkomsten zijn enkel aangegaan voor werk in Nederland. […]. De arbeidskrachten die Mecra voor het A2-project ter beschikking heeft gesteld, hebben evenwel de overeengekomen werkzaamheden uitsluitend in Nederland verricht. In zoverre worden de werkzaamheden die op basis van de arbeidsovereenkomst verricht worden niet tijdelijk, maar steeds in Nederland verricht. Het enkele feit dat sprake is van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd maakt de werkzaamheden niet tijdelijk RECHTSPRAAK

12Het begint met een idee 12 Het begint met een idee Hof Den Bosch 10 april 2007, PJ 2007/145 (VUT Vervoer) over chauffeurs in het internationale transport. dat de chauffeurs in Turkije woonden en vrijwel altijd van of naar Turkije reden. dat de chauffeurs hun opdrachten vanuit de Belgische vestiging van [geïntimeerde] ontvingen en op heel Europa reden. gesteld noch gebleken dat (in Turkije) een kantoor was van waaruit de chauffeurs werkzaam waren en na iedere reis terugkeerden. Evenmin is gesteld of gebleken dat er een vaste plaats was waar de vrachtwagens werden geladen en gestald. Het hof is op grond van deze omstandigheden van oordeel dat geen plaats in een specifiek land kan worden aangewezen waar de arbeid gewoonlijk werd verricht. RECHTSPRAAK

13Het begint met een idee 13 Het begint met een idee Arrest 12 september 2013, zaak C-64/12, ECLI:EU:C:2013:551 (Schlecker) heeft het HvJ EU richtsnoeren gegeven voor toepassing van de exceptieregel. -dat met “alle factoren die de arbeidsbetrekking kenmerken” rekening moet worden gehouden -‘ 41. Onder de belangrijke factoren voor die aanknoping dient allereerst rekening te worden gehouden met het land waar de werknemer belastingen en heffingen op inkomsten uit arbeid betaalt en het land waar hij is aangesloten bij de sociale zekerheid en de verschillende pensioen-, ziektekostenverzekerings- en invaliditeitsregelingen. Bovendien dient de nationale rechter rekening te houden met alle omstandigheden van de zaak, zoals met name de criteria betreffende de vaststelling van het salaris en de andere arbeidsvoorwaarden.’ RECHTSPRAAK

14Het begint met een idee 14 Het begint met een idee Hof Den Haag 22 oktober 2013, PJ 2013/200 (Bpf Vervoer/Post Kogeko) betreft chauffeurs in dienst van een in Nederland gevestigde werkgever die echter hoofdzakelijk in Engeland hun arbeid verrichten. Het Pensioenfonds betoogde dat er een kennelijk nauwere band met Nederland bestond, maar dat verwierp het Hof: Er is sprake van chauffeurs die wonen in Engeland, het belangrijkste deel van hun arbeid in dat land verrichten, op wie de Engelse sociale verzekeringswetten van toepassing zijn en die in Engeland belastingplichtig zijn. De omstandigheid dat zij werken voor een in Nederland gevestigde transportonderneming, rijden op een Nederlandse vrachtwagen, en dat de transporten ook wel eens in Nederland beginnen of eindigen, is hiertegenover van onvoldoende gewicht RECHTSPRAAK

15 BIJZONDER DWINGEND RECHT? -ART. 9 EVO VO. -IS WET BPF ALS ZODANIG AAN TE MERKEN? -'ZOVEEL BELANG VOOR DE HANDHAVING VAN DE OPENBARE BELANGEN, ZOALS ZIJN POLITIEKE, SOCIALE OF ECONOMISCHE ORGANISATIE …'

16 DETACHERING -BIJZONDERE REGEL IN 97 PENSIOENWET -WERKNEMER KAN BLIJVEN DEELNEMEN IN REGELING LAND VAN HERKOMST -ZET OOK VERPLICHTSTELLING BPF OPZIJ

17 HANDHAVING -PROCEDEREN TEGEN BUITENLANDSE WERKGEVER IN BUITENLAND -GEEN PREMIE GEEN PENSIOEN MOGELIJK (?) -VERZET DWANGBEVEL IN NEDERLAND

18Het begint met een idee 18 Het begint met een idee Kernpunt: 1.Onder welke voorwaarden mag een werkgever een pensioenovereenkomst onder brengen bij een buitenlandse uitvoerder 2.Mag een Nederlandse uitvoerder een buitenlandse pensioenregeling uitvoeren DE UITVOERDER

19 PENSIOENOVEREENKOMST EN BUITENLANDSE UITVOERDER -ZIE ART. 23 PENSIOENWET; BTL VERZEKERAAR EN BTL IORP -HANDHAVING PENSIOENWET: BEPALING IN VERZEKERINGSCONTRACT (30 PW) OF PLICHT HANDHAVING NL SOCIAAL EN ARBEIDSRECHT ( PW) -INSTEMMING OR (27 LID 1 A WOR/ 23 LID 4 PW)

20 NEDERLANDSE UITVOERDER VOERT BUITENLANDSE REGELING UIT -VOOR PENSIOENFONDS VERGUNNINGPLICHT – ART. 125 LID 1 PW -MAAR VERDER TOEGESTAAN -WEL TOEPASSEN BUITENLANDS SOCIAAL RECHT DOOR PF -+ PF GEBONDEN AAN NL TAAKAFBAKENING (DOMEIN, PRODUCTEISEN, VERBOND RINGFENCEN) -+ GEBONDEN AAN NL GOVERNANCE EN FINANCIËLE REGELS -(DEEL)OPLOSSING: PPI EN APF (?)

21Het begint met een idee FISCAAL DRS. ERIK SCHOUTEN CPC 21

22Het begint met een idee 22 Het begint met een idee  Wettelijk/juridisch kader  De werknemer > Inkomende en uitgaande werknemer  De uitvoerder > Fiscale voorwaarden aan buitenlandse aanbieders 22 PROGRAMMA

23 WETTELIJK KADER EUROPEESRECHTELIJKE ASPECTEN NATIONALE WETGEVING OESO-MODELVERDRAG, BELASTINGVERDRAGEN

24 EUROPEESRECHTELIJKE ASPECTEN (1) DIRECTE BELASTINGEN: DOMEIN INDIVIDUELE LIDSTATEN MAAR: HVJ 14 FEBRUARI 1995, C 279/93, SCHUMACKER INVLOED VAN EU OP DIRECTE BELASTINGEN: RECHTSPRAAK HVJ EU PENSIOENMEDEDELING EC 2001 GROENBOEK OVER ADEQUATE, HOUDBARE EN ZEKERE EUROPESE PENSIOENSTELSELS (2010) WITBOEK: EEN AGENDA VOOR ADEQUATE, VEILIGE EN DUURZAME PENSIOENEN (2012)

25 EUROPEESRECHTELIJKE ASPECTEN (2) UITZONDERINGEN OP VRIJ VERKEER OPENBARE ORDE OPENBARE VEILIGHEID VOLKSGEZONDHEID RECHTVAARDIGINGSGRONDEN INBREUK OP VRIJ VERKEER NATIONALE COHERENTIE VERDRAGSCOHERENTIE CONTROLE FRAUDEBESTRIJDING

26 EUROPEESRECHTELIJKE ASPECTEN (3) RECHTVAARDIGINGSGRONDEN INBREUK VRIJ VERKEER STEEDS LASTIGER HVJ, 28 JANUARI 1992, C 204/90, BACHMANN HVJ, 11 AUGUSTUS 1995, C 80/94, WIELOCKX HVJ, 28 APRIL 1998, C 118/96, SAFIR HVJ, 3 OKTOBER 2002, C 136/00, DANNER HVJ, 26 JUNI 2003, C 422/01, SKANDIA HVJ, 11 MAART 2004, C 9/02, DE LASTEYRIE DU SAILLANT HVJ, 7 SEPTEMBER 2006, C 470/04, N HVJ, 30 JANUARI 2007, C-150/04, COMMISSIE/DENEMARKEN HVJ, 5 JULI 2007, C-522/04, COMMISSIE/BELGIË

27Het begint met een idee 27 Het begint met een idee  Kernpunt: > Wat zijn fiscale consequenties van grensoverschrijdende pensioenopbouw? 27 DE WERKNEMER

28 BINNENLANDS OF BUITENLANDS BELASTINGPLICHTIGE? BINNENLANDS BELASTINGPLICHTIGEN NATUURLIJKE PERSONEN DIE IN NEDERLAND WONEN BUITENLANDS BELASTINGPLICHTIGEN NATUURLIJKE PERSONEN DIE NIET IN NEDERLAND WONEN MAAR WEL NEDERLANDS INKOMEN GENIETEN IN WELK LAND INWONER? FEITEN EN OMSTANDIGHEDEN

29 BUITENLANDS BELASTINGPLICHTIGE IN DE LB? VOOR LB GEEN ONDERSCHEID CRITERIUM GENIETEN VAN ARBEIDSINKOMSTEN DOOR EEN WERKNEMER DIE IN DIENSTBETREKKING STAAT TOT EEN INHOUDINGSPLICHTIGE

30 INTERNATIONAAL BELASTINGRECHT HOOFDREGEL WOONLAND HEFT OVER WERELDINKOMEN WERKLAND HEFT OVER ARBEIDSINKOMSTEN GEEN DUBBELE HEFFING VERDRAG TER VOORKOMING VAN DUBBELE BELASTINGHEFFING BESLUIT VOORKOMING DUBBELE BELASTINGHEFFING VERDRAG: WERKLAND GEEN HEEFINGSRECHT INDIEN: VERBLIJF IN WERKLAND < 183 DAGEN BELONING BETAALD DOOR WERKGEVER UIT ANDER LAND DAN WERKLAND BELONING NIET TEN LASTE VAN VASTE INRICHTING IN WERKLAND

31 UITSTAPJE: INTERNATIONALE ORGANISATIE INTERNATIONALE AMBTENAREN INTERNE BELASTINGHEFFING PW NIET VAN TOEPASSING BELASTINGHEFFING OVER INVALIDITEITSUITKERING RECHTBANK DEN HAAG, 3 FEBRUARI 2015 ECLI:NL:RBDHA:2015:2023

32 UITGAANDE WERKNEMER CONSERVERENDE AANSLAG PENSIOENMOGELIJKHEDEN NA AFLOOP UITZENDPERIODE INKOOP PENSIOEN PENSIOENOPBOUW MAG DOORGAAN BIJ NEDERLANDSE UITVOERDER; VOORWAARDEN BELASTINGDIENST - BINNEN OF BUITEN EU PENSIOENOPBOUW BIJ BUITENLANDSE UITVOERDER - WAARDEOVERDRACHT?

33 INKOMENDE WERKNEMER PENSIOENMOGELIJKHEDEN PENSIOENOPBOUW MAG DOORGAAN BIJ BUITENLANDSE UITVOERDER; VOORWAARDEN BELASTINGDIENST - BINNEN/BUITEN EU - RECHTBANK BREDA, 6 FEBRUARI 2009 ECLI:NL:RBBRE:2009:BI0064 PENSIOENOPBOUW BIJ NEDERLANDSE UITVOERDER - WAARDEOVERDRACHT? 30%-REGELING EN PENSIOEN

34 DC-REGELINGEN EN EXPATS DNB: AANKOOP PENSIOENUITKERING = NIEUWE OVEREENKOMST GRENSOVERSCHRIJDENDE DIENSTVERLENING VERZEKERAARS BIEDEN ZELDEN UITKERINGEN AAN NOTIFICATIE TOEPASSELIJK RECHT BEPALINGEN VAN ALGEMEEN BELANG (FISCALE) GEVOLGEN VOOR EXPAT OPLOSSINGEN?

35 HEFFING OVER PENSIOEN EMIGRANT OUDE VERDRAGEN: “PENSIOENEN EN SOORTGELIJKE BELONINGEN” BELAST IN WOONLAND RECENTE VERDRAGEN: BEPERKTE BRONSTAATHEFFING HEFFING OVER NETTOPENSIOEN EN NETTOLIJFRENTE

36 HEFFING OVER PENSIOEN EMIGRANT: RECENTE JURISPRUDENTIE HOGE RAAD, 1 MAART 2013 PENSIOEN UNIVERSITEITSMEDEWERKER IN THAILAND BELAST IN NEDERLAND ECLI:NL:PHR:2013:BY2691 RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT, 19 JUNI 2013 LIJFRENTE-UITKERING VAN INWONER THAILAND IN NEDERLAND BELAST ECLI:NL:RBZWB:2013:5593 GERECHTSHOF DEN HAAG, 25 MAART 2015 PENSIOEN GEDEELTELIJK BELAST IN PORTUGAL; TOCH MAG NEDERLAND NIET HEFFEN ECLI:NL:GHDHA:2015:965

37 HEFFING OVER PENSIOEN EMIGRANT: ONTSLAGVERGOEDINGEN TOT 15 JULI 2014 ARBEIDSVERLEDEN BEPALEND VOOR BELASTINGHEFFING IN GRENSOVERSCHRIJDENDE SITUATIE HOGE RAAD 11 JUNI 2004 ECLI:NL:HR:2004:AF7812 EN ECLI:HR:2004:AF7816 SINDS 15 JULI 2014 TOEREKENING OP BASIS VAN DE LAATSTE TWAALF MAANDEN VAN UITOEFENING VAN DE DIENSTBETREKKING OESO-COMMENTAAR OP ARTIKEL 15 OESO-MODELVERDRAG BESLUIT 23 APRIL 2015, NR. DGB 2015/584M

38 HEFFING OVER PENSIOEN IMMIGRANT BESLUIT VOORKOMING DUBBELE HEFFING BESLUIT 31 JANUARI 2008, NR. CPP2007/98M DUBBELE HEFFING IN ECONOMISCHE ZIN, HR 9 JULI 2010 BELANGHEBBENDE KAN DIT AANTONEN, HR 17 MEI 2013

39 HEFFING OVER PENSIOEN IMMIGRANT: RECENTE JURISPRUDENTIE GERECHTSHOF 'S-HERTOGENBOSCH, 27 MAART 2015 : BELASTINGHEFFING OVER ROEMEENS STAATSPENSIOEN ECLI:NL:GHSHE:2015:1300 GERECHTSHOF AMSTERDAM, 24 SEPTEMBER 2015: NEDERLAND MAG BELASTING HEFFEN OVER BRITS STATE PENSION ECLI:NL:GHAMS:2015:3

40Het begint met een idee 40 Het begint met een idee  Kernpunt: > Welke voorwaarden mogen worden gesteld aan buitenlandse aanbieders? 40 DE UITVOERDER

41 FISCAAL TOEGESTANE BUITENLANDSE PENSIOENUITVOERDER MINISTERIE VAN FINANCIËN WIJST AAN ONDER VOORWAARDEN (ART. 19A, LID 1, ONDERDEEL F WET LB 1964): VERSCHAFFEN VAN INLICHTINGEN OVER UITVOERING REGELING ZEKERHEID STELLEN VOOR INVORDERING VAN BELASTING GEVESTIGD IN EU-LIDSTAAT: GEEN ZEKERHEID MAAR AANVAARDING AANSPRAKELIJKHEID UITWERKING IN ART. 10D UITV.BESL. LB

42 EUROPEESRECHTELIJKE ASPECTEN RECENTE JURISPRUDENTIE HVJ, 21 FEBRUARI 2013, C-243/11, RVS LEVENSVERZEKERINGEN NV/BELGISCHE STAAT BELGISCHE ASSURANTIEBELASTING OVER PREMIES NEDERLANDSE LEVENSVERZEKERINGEN HVJ, 23 JANUARI 2014, C-296/12, COMMISSIE/BELGIË PENSIOENPREMIE BIJ BUITENLANDSE VERZEKERAAR AFTREKBAAR HVJ, 11 DECEMBER 2014, C 678/11, COMMISSIE/KONINKRIJK SPANJE FISCAAL VERTEGENWOORDIGER NIET TOEGESTAAN

43 UITSTAPJE: PAN-EUROPEAN PERSONAL PENSION PRODUCTS CONSULTATIEPAPER VAN EIOPA OVER PEPPS DERDE PIJLER PENSIOENPRODUCTEN CLUSTERS VAN BEPALINGEN VAN ALGEMEEN BELANG 29 E / 2 E REGIME VOOR ENKELE CLUSTERS BEGIN 2016 ADVIES EIOPA

44Het begint met een idee VRAGEN? 44