1 Een zaak van iedereen, een taak voor iedereen! GOK³- I Informatieronde voor opstartende GOK – scholen (2)

2 Agenda 1. Bezinning “De les van de vlinder” 2. Doelstellingen van deze bijeenkomst 3. Korte herhaling van de vorige bijeenkomst 4. Zicht op de eerste GOK - cyclus 5. Twaalf klokslagen van GOK 6. De acht onderdelen van het logboek GOK 7. Output en GOK

3 De les van de vlinder Op een dag ontstond er een klein gaatje in een cocon. Een mens, die toevallig voorbij kwam, stopte en observeerde urenlang de vlinder die uit alle macht probeerde door dit kleine gaatje te kruipen.

4 Na een hele tijd leek het alsof de vlinder het opgaf en het gaatje bleef nog steeds even klein. Het zag er naar uit dat de vlinder alles gedaan had wat hij kon en dat hij niets anders meer kon doen.

5 Toen besloot de mens om de vlinder te helpen: hij nam een zakmes en opende de cocon. De vlinder kwam er meteen uit. Maar zijn lichaam was mager en versuft; zijn vleugels waren niet goed ontwikkeld en bewogen amper

6 De mens bleef hem gadeslaan in de veronderstelling dat de vleugels van de vlinders zich ogenblikkelijk zouden openen en in staat zouden zijn het lichaam van de vlinder te dragen opdat hij zou kunnen wegvliegen.

7 Dat gebeurde niet! De vlinder bleef zich gedurende de rest van zijn bestaan voortslepen over de grond met zijn magere lichaam en zijn verschrompelde vleugels. Hij heeft nooit kunnen vliegen.

8 Wat de mens, met zijn vriendelijke en behulpzame gebaar, niet begreep is dat de doorgang door het smalle gaatje van de cocon een noodzakelijke inspanning was voor de vlinder om de vloeistof vanuit zijn lichaam in zijn vleugels te doen stromen om te kunnen vliegen. Het was de mal waar het leven hem deed doorgaan om te groeien en zich te ontwikkelen.

9 Soms is inspanning net hetgeen we in ons leven nodig hebben. Als men ons toeliet ons leven te leiden zonder hindernissen te ontmoeten, zouden we beperkt zijn. We zouden niet zo sterk zijn als we nu zijn. We zouden nooit kunnen vliegen.

10 Ik heb kracht gevraagd... En het leven gaf me moeilijkheden om me sterk te maken. Ik heb wijsheid gevraagd... En het leven gaf me problemen om op te lossen. Ik heb voorspoed gevraagd... En het leven gaf me hersenen en spieren om te werken.

11 Ik heb gevraagd om te kunnen vliegen... En het leven gaf me obstakels om te overstijgen. Ik heb liefde gevraagd... En het leven gaf me mensen die hulp nodig hebben.

12 Ik heb gunsten gevraagd... En het leven gaf me mogelijkheden. Ik heb niets gekregen van wat ik heb gevraagd... Maar ik heb alles gekregen dat ik nodig had!!

13 Materiaal ter beschikking op website van DPB Gent “Sitemap” - Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst (DPB) - Basisonderwijs - “Leergebieden” - “GOK”

14 Doelstellingen  Weten hoe men de visietekst GOK kan uitschrijven.  Weten hoe men het GOK –actieplan kan schrijven.  Kennis maken met de twaalf klokslagen van GOK.  Weten hoe men de acht onderdelen van het logboek GOK invult.  Kennis maken met het IDP – rapport in het kader van output GOK

15 Kern GOK Hoe ga je als school / leerkracht om met de sociale context van je leerlingen als die context hun leren negatief dreigt te beïnvloeden.

16 Jaar 1: 2008 – 2009 (1) De school maakt een volledige en kwaliteitsvolle beginsituatieanalyse. VOLLEDIG: kwaliteitsindicatoren vanuit de 6 thema’s KWALITEITSVOL: - vanuit relevante bronnen - met het hele team Keuze: ten minste 2 thema’s of 1 cluster

17 6 thema’s  preventie en remediëring van ontwikkelings- en leerachterstanden  socio - emotionele ontwikkeling  taalvaardigheidsonderwijs  leerlingen - en ouderparticipatie  omgaan met diversiteit  doorstroming en oriëntering

18 3 clusters  ontwikkelings- en leerachterstanden remediëren en leerwinst realiseren  de taalvaardigheid bij leerlingen bevorderen  een positief zelfbeeld en sociale competentie bij leerlingen stimuleren

19 Jaar 1: 2008 – 2009 (2) Elke school legt op basis van deze beginsituatieanalyse voor zichzelf vast : - Welke concrete doelstellingen kiezen we op het vlak van leerlingen, van leerkrachten en van de school? - Op welke manier zij deze doelstellingen wil bereiken (= GOK – actiepunten) - Op welke manier zij in de loop van (2de trimester) zich gaat evalueren Uitschrijven van visietekst GOK + GOK - actieplan Wat na de eerste trimester? GOK - actieplan voor trimester 2 en 3 uitvoeren

20 Jaar 2: Uitvoeren van GOK - actieplan jaar 2 Uitvoeren van de zelfevaluatie in trimester 2 1. De school gaat na of de gegevens verzameld en geanalyseerd werden m.b.t. de vooropgestelde doelen. 2. De zelfevaluatie resulteert in voorstellen voor verbetering van de eigen werking en in eventuele bijsturingen 3. De zelfevaluatie wordt ter kennisgeving voorgelegd aan de schoolraad

21 Jaar 3: Uitvoeren van GOK – actieplan jaar 3 Controle door de inspectie : 1. Was de beginsituatieanalyse voldoende kwaliteitsvol en volledig ? 2. Is de keuze van de gelijke kanseninstrumenten en de doelstellingen voldoende verantwoord in functie van deze analyse ? 3. Werden de gelijke kanseninstrumenten uitgebouwd en de doelstellingen effectief bereikt ? 4. Werd de zelfevaluatie kwaliteitsvol uitgevoerd ?

22 Zicht op de eerste GOK – cyclus (1) (2002: 1772 scholen)  Bijna 80 % koos voor thema’s; hiervan koos 85 % voor 2 thema’s voor de hele school.  Ruim 20% koos voor één of meer clusters; hiervan koos 97% voor één cluster.

23 Zicht op de eerste GOK – cyclus (2) Keuze van de thema’s: - Preventie en remediëring: 76 % - Taalvaardigheidsonderwijs: 53 % - Socio – emotionele ontwikkeling: 52 % - Leerlingen – en ouderparticipatie: 15 % - Intercultureel onderwijs: 13 % - Doorstroming en oriëntering: 8 %

24 Zicht op de eerste GOK – cyclus (3) Keuze van de clusters: Ontwikkelings – en leerachterstanden remediëren en leerwinst boeken: 66 % Taalvaardigheid van de leerlingen bevorderen: 29 % Een positief zelfbeeld en sociale competentie realiseren: 8 %

25 Leerlingen gelijke kansen geven = Basisopdracht van elke school 5 centrale uitgangspunten 12 klokslagen gelijke kansen (Bron: Brochure “Beter, breder en met meer kleur – Onderwijs voor kwetsbare leerlingen in Vlaanderen” –

26 Beter, breder en met meer kleur!

27 5 centrale uitgangspunten voor krachtig onderwijs  De leerder centraal  Interactief onderwijs  Werken vanuit diversiteit  Oog voor kwetsbare leerlingen  Samen school maken

28 Eén uur… 1. Vertrekt van welomschreven, zinvolle en relevante doelstellingen die de leraar voor alle leerlingen nastreeft.

29 Het doel is niet “DE SCHOOL” maar het eigenlijke “LEVEN”

30 Twee uur… 2. Stelt de leerervaringen en leeractiviteiten van leerlingen centraal; accent op boeiende en motiverende leertaken die de leraar opvolgt en ondersteunt.

31 Stuurt de leerling, of de leerstof het handelen van de leerkracht in het huidig onderwijs?

32 Drie uur… 3. Creëert doorheen het curriculum mogelijkheden voor alle leerlingen om tot actief leren, zelfontdekkend leren en reflectie te komen.

33 Leer me niet “WAT” ik moet denken, maar “HOE” ik moet denken.

34 Vier uur… 4. Laat ruimte voor leerlingen om zelf initiatieven te nemen.

35 Een goede leraar is iemand die iets uit je haalt in plaats van iets in je stopt.

36 Vijf uur… 5. Vertrekt vanuit diversiteit en doet vanuit deze diversiteit rijke leerervaringen ontstaan.

37 Onderwijs is niet de emmer volgieten, maar een vuur aanwakkeren. (Romeins filosoof)

38 Zes uur… 6. Gebruikt een waaier van werkvormen waarin de leraar en de leerlingen tot zinvolle interactie komen.

39 The more ways we teach, the more students we reach!

40 Zeven uur… 7. Heeft systematisch oog voor de manier waarop (kwetsbare) leerlingen op het onderwijsaanbod reageren en biedt via differentiatie ondersteunende maatregelen, remediëring, extra - hulp.

41 Als kinderen allemaal dezelfde kip moeten uitknippen, kunnen ze hun ei niet kwijt!

42 Acht uur… 8. Evalueert breed: niet alleen technische deelvaardigheden (spelling, optellen…) en cognitieve ontwikkeling, maar ook socio - emotionele en affectieve aspecten van leerling - zijn, naast het leerproduct evalueert het ook het leerproces.

43 Een kind is meer dan zijn bovenste 6 centimeter van het voorhoofd. Bekijk het dus ook helemaal.

44 Negen uur… 9. Gebruikt een brede evaluatie om het onderwijs zelf op punt te stellen en het nog meer op maat van elke leerling te brengen.

45 Een klas is als een orkest: een goede dirigent apprecieert er alle muzikanten.

46 Tien uur… 10. Focust op teamwerk waarin directie, leerkrachten, zorgbegeleider, CLB, DPB samenwerken, overleggen en hun expertise bundelen.

47 Iedereen kan iets, niemand kan alles! Dus samen zijn we slimmer!

48 Elf uur… 11. Voert een open en constructieve dialoog met ouders.

49 We moeten niet tégen de ouders spreken maar mét de ouders.

50 Twaalf uur… 12. Maakt dat elke leerling telt, zichzelf kan zijn, zichzelf kan worden.

51 Je mag zijn zoals je bent met je fouten en gebreken om te worden zoals je in aanleg bent, maar zoals je je nu nog niet kan tonen. En je mag het worden in jouw tijd en op jouw wijze (Dr. Terruwe)

52 12 klokslagen voor gelijke kansenonderwijs Mocht niets van deze 12 klokslagen de school bekend zijn dan…. IS HET VIJF VOOR TWAALF!

53 Advies om… Drie mappen GOK aan te leggen: 1. Logboek GOK 2. Realisaties GOK 3. Achtergrondinformatie GOK

54 Inhoudstafel LOGBOEK GOK 1. Eigen opvoedingsproject 2. Identificatiegegevens 3. ‘Brede zorg’ uit SWP 4. Beginsituatieanalyse GOK 5. Uitgeschreven visie GOK 6. Plannen van concrete acties voor GOK 7. Evaluatie en opvolging 8. Samenwerking met externen

55 1. Eigen opvoedingsproject  Schooleigen christelijke identiteit  Degelijk en samenhangend onderwijsinhoudelijk aanbod  Stimulerend opvoedingsklimaat en een doeltreffende aanpak  Ontplooiing van ieder kind, vanuit een brede zorg  School als gemeenschap en als organisatie

56 Hoe? Hoe?

57 Voorbeeld van GOK in EOP ‘...Wij willen ieder kind ernstig nemen en samen op zoek gaan naar ieders mogelijkheden en talenten, om zoveel mogelijk kinderen zover mogelijk te brengen. Dit veronderstelt een meegaan met elk kind, vertrekkend vanuit zijn eigenheid, om het te helpen in zijn groei naar verantwoordelijkheid, zelfstandigheid, weerbaarheid en solidariteitsgevoel. …’ (Boomhut Gent)

58 2. Identificatiegegevens  Schoolbevolking : leerlingengegevens uit je schoolanalyse  Toegekende lestijden GOK  Aanwending van de lestijden per niveau  Nominatief toegewezen ambten en taakomschrijving

59 Aanwending lestijden Schooljaar 2008 – 2009  LS: …GOK – lestijden – naam: …  KS: …GOK – lestijden – naam: … Schooljaar  LS: …GOK – lestijden – naam: …  KS: …GOK – lestijden – naam: … Schooljaar  LS: …GOK – lestijden – naam: …  KS: …GOK – lestijden – naam: …

60 3. ‘Brede zorg’ uit SWP

61 Decreet basisonderwijs Art. 47. § 1. Ieder schoolbestuur maakt voor elk van zijn scholen een schoolwerkplan dat ten minste volgende elementen bevat :  1° de omschrijving van het pedagogisch project zijnde het geheel van fundamentele uitgangspunten dat door het schoolbestuur voor de school wordt vastgelegd;  2° de organisatie van de school en voornamelijk de indeling in leerlingengroepen;  3° de wijze waarop het leerproces van de leerlingen wordt beoordeeld en hoe daarover wordt gerapporteerd;  4° de voorzieningen in het gewoon onderwijs voor leerlingen met een handicap of die leerbedreigd zijn, inclusief de samenwerkingsvormen met andere scholen van gewoon en/of buitengewoon onderwijs;  5° de wijze waarop de school haar zorgbeleid voert. § 2. Tijdens de schooldoorlichting neemt de onderwijsinspectie kennis van het schoolwerkplan zonder de inhoud ervan te beoordelen.

62 GOK versus Zorg Het GOK – beleid in de scholen moet worden gezien als een onderdeel van een groot zorgbeleid! (Minister Vandenbroucke – Verslag Rekenhof aan het Vlaams Parlement – )

63 Rapport Controle GOK Vaststellingen 3. Concrete uitvoering 3.2. Aanwending van de GOK – lestijden Kwaliteitsoordeel 4: “De school wendt de GOK – lestijden aan voor acties, die opgenomen zijn in de totale schoolwerking.”

64 4. Beginsituatieanalyse GOK

65

66 Hoe verder (1)?

67 Hoe verder (2)?  Je maakt heterogene groepen van vier of vijf leerkrachten.  Je biedt elke leerkracht de webschema's aan van de twee gekozen thema's (die zijn te vinden op onze GOK - website).  Individueel aanduiden van de prioritaire werkpunten op het webschema.  In de heterogene groep prioritaire werkpunten per thema uitwisselen met elkaar.  In groep twee à drie prioritaire werkpunten per thema kiezen.  Plenum: elke groep stelt zijn twee à drie prioritaire werkpunten voor per thema. Is iedereen hier mee akkoord?  Per groep actievoorstellen doen per doelstelling per thema.

68

69

70

71 Hoe verder (3)? Prioriteitenplan van de school - Prioriteitenplan vorig schooljaar - Aanbevelingen of tekorten uit een vorig rapport schooldoorlichting - Gegevens uit het outputdossier - Instroom van de leerlingen - Beginsituatieanalyse 2KP en Rand en Taal - Eigen bevindingen van de zorgbegeleider/het zorgteam

72

73 5. Uitgeschreven visie GOK

74 Visietekst GOK Basisconcept voor visietekst ‘Geïntegreerd ondersteuningsaanbod GOK’ (Zie bijlage – blz. 1)

75 6. Plannen van concrete acties voor GOK  Lijst van gekozen doelen GOK  Planning acties GOK per thema  Leerlingenniveau  Leerkrachtniveau  Schoolniveau  Overzicht acties van de niet-prioritaire thema’s

76 Doelstellingen op drie niveaus  Leerlingenniveau: - streven naar een optimale ontplooiing van al de leerlingen - bijzonder veel aandacht voor de kwetsbare leerlingen  Leerkrachtniveau: - streven naar krachtige leeromgevingen - professionaliseren van leerkrachten  Schoolniveau: - streven naar betrokkenheid van het volledige team - organiseren van overleg - optimaliseren van de teamwerking

77 SMART – PRINCIPE De doelen zoals het een “SMARTJE” past, inpasbaar in de gewone schoolwerking SSpecifiek in kleine tussenstappen heel concreet MMeetbaar welk resultaat willen we zien bij leerlingen en bij leerkrachten AAanvaardbaar door de achterban RRealistisch, Resultaatgericht haalbare acties TTijdperspectief afbakenen in tijd

78 Drie modellen GOK - actieplan  Model 1 (Zie bijlage – blz. 2 – 7)  Model 2 (Zie bijlage – blz. 8 – 11)  Model 3 (Zie bijlage – blz. 12)

79 GOK – actieplan schrijven? Hoe schrijf ik een GOK – actieplan? (Zie bijlage – blz )

80 7. Evaluatie en opvolging  Evaluatie a.d.h.v. instrumenten  Verslagen en overleg  Nieuwe afspraken  Bijsturingen  Uitdieping van de thema’s

81 Minimale voorwaarden volgens de omzendbrief Checklist bij het lezen van de GOK - visie en de GOK –actieplannen (Zie bijlage – blz. 19 – 20)

82 Overlegfiche voor opvolging Voorbeeld overlegfiche kern /zorgteamvergadering (Zie bijlage – blz. 21)

83 8. Samenwerking met externen  Pedagogische begeleiding  Nascholing  CLB  Andere instanties

84 Samenwerking met externen Voorbeeldfiche samenwerking met externen (Zie bijlage – blz. 22)

85 Nieuwe IDP rapport

86

87

88 Per leerdomein en per vraag

89 Per leerdomein en per vraag

90 GOK-referentiegroep

91

92 Ons aanbod  Overleg – en informatievergadering 3 Op woensdag 4 maart 2009 van 9.00 uur – uur organiseren we een derde bijeenkomst in DOB Gent om o.a. de verschillende visieteksten GOK en GOK - actieplannen kritisch te bespreken met de collega’s.  Wat doet de school na overleg – en informatievergadering 3? De scholen kunnen hun visietekst GOK en GOK – actieplan eventueel bijsturen en hun GOK – mappen aanvullen.

93 Ondersteuning  Schoolbegeleider  GOK - begeleider : Henk De Reviere Leonard Cleys  Begeleider kleuteronderwijs  Begeleider bewegingsopvoeding  Begeleider 2KP, Rand en Taal  CLB  Steunpunt GOK:  Nascholing o.a. Pedic, Steunpunt GOK,…

94 Doelstellingen  Weten hoe men de visietekst GOK kan uitschrijven.  Weten hoe men het GOK –actieplan kan schrijven.  Kennis maken met de twaalf klokslagen van GOK.  Weten hoe men de acht onderdelen van het logboek GOK invult.  Kennis maken met het IDP – rapport in het kader van output GOK

95 Omdat men met citaten zoveel meer zegt… We kunnen niet van alle kinderen dezelfde sterren maken, wel kunnen we er voor zorgen dat ze allemaal schitteren!

96 Vragenronde?  Algemene vragen?  Specifieke vragen?