“Treasury bij corporaties” Door: Paul Minke D.d.: 9 november 2015

Welkom door Aedes / Corporatie Treasury Platform (CTP) Paul Minke Aedes - Fiscaliteit & Financiële posities Jos Santos Treasury Manager Stadgenoot Frits Harmsen Treasurer Ymere Jan Michiel Aeilkema Treasurer De Alliantie Michel van Baardewijk Treasurer Vestia Michiel Bulters Treasurer De Woonplaats

AMENDEMENT VAN HET LID MONASCH In het belang van het verminderen van risico’s bij het financiële beleid en beheer van toegelaten instellingen worden bij algemene maatregel van bestuur een of meer instellingen aangewezen, bij uitsluitend welke de toegelaten instelling financiële middelen kan aantrekken ter bekostiging van haar werkzaamheden. Toelichting Met dit amendement wordt bewerkstelligd dat corporaties de financiering van hun activa onderbrengen bij de staat of bv. de bank Nederlandse gemeenten. De afzonderlijke treasury departments van corporaties kunnen worden opgeheven. De indiener wil hiermee bewerkstelligen dat corporaties eenvoudig geborgd kunnen lenen via de schatkist. Hiermee worden treasury departments overbodig en komen corporaties niet in de verleiding om via ingewikkelde financiële constructies risico’s af te dekken. Immers, via schatkistbankieren worden de risico’s zo minimaal mogelijk.

Externe financiering (art 21 c) Instellingen benoemd bij welke de corporaties leningen mogen aantrekken. Het betreft: 1. Nederlandse overheden, Nederlandse banken, banken uit andere lidstaten die vallen onder de Wet op het financieel toezicht. 2. Professionele beleggers als bedoeld in die wet (behalve banken), zoals pensioenfondsen en verzekeraars. Geldt uitsluitend voor nieuwe leningen, niet voor bestaande financieringsafspraken. In het Btiv zijn deze instellingen nader gedefinieerd. Eisen m.b.t. de kredietwaardigheid van de banken. De omvang van de financiering wordt gemaximeerd op 50% van de WOZ waarde.

Programma 12.45 - 13.30 uur Treasury en de Woningwet Aedes / Corporatie Treasury Platform 13.30 - 14.15 uur Governance en treasury Leon Hoppenbrouwers (Allen & Overy) 14.30 - 14.45 uur Pauze 14.45 - 15.30 uur Geborgde financiering en meer René Goorden (BNG Bank), 15:30 - 16:15 uur Ongeborgde financiering Tjeerd Glastra / Andy Kloppenburg / Erik Steinmaier (ABN AMRO) 16:15 - 17:00 uur Ervaringen van de belegger Gaston Hupkens (Patrizia AG) 17:00 - 18:00 uur Afsluiting met borrel

Treasury en de Woningwet Highlights en rol van de treasurer

Inhoud Opening / mededelingen Wetgeving en meer Routeplanner Treasury en Woningwet; hoofdlijnen Financieel reglement Vervolg

1. Wetgeving (en meer) Btiv 2015 Andere wetgeving WSW: Deelnemersreglement, beleidskader Woningwet Autoriteit Woningcorporaties Btiv 2015 Reparatiewetgeving vanaf 2016? MR 1 juli 2015, 1 jan. 2016, 1 jan. 2017

De “komende” tijd ILT -> Hoofdlijnen beoordelingskader scheiding DAEB / Niet-DAEB (20 oktober 2015) Ministeriele regeling 2.0 (dec 2015) Update handboek marktwaardering dVi / accountantsprotocol Aanpassing bedragen (inkomensgrenzen etc.) Ministeriele regeling 2016 Regels geschilbeslechting (werkwijze geschillencommissie) T.a.v. treasury: Scheidings- / splitsingsplan en financierbaarheid Treasurystatuut en financieel reglement Startlening en (interne) vervolgfinanciering Markttoets Ongeborgde financiering Organisatie

M.b.t. WSW /borgingsstelsel Septemberbrief Een analyse omtrent het borgstelsel: privaat versus publiek. Uitwerking (volkshuisvestelijke) consequenties van faillissement scenario. Concept AMvB m.b.t. toezicht op WSW. Onderzoek Deloitte Invulling algemene maatregel van bestuur WSW (30 oktober 2015) Versterking positie rijk (gemeente (VNG) o.a. RvT ontslaan, benoeming Bestuur, actieve informatieplicht. Goedkeuringsvereiste van de minister voor de beleidsregels WSW. Consistent financieel kader en goede samenhangende spelregels. Decemberbrief Analyse van prikkels in het systeem: Eigen risico voor gemeenten. Eigen risico geldverstrekkers. Projectcontrole WSW. Premiedifferentiatie. Inzicht: risicovergoeding voor de achtervang.

Autoriteit Woningcorporaties (AW) Sinds 1 juli van start ‘Façade-model’ tot 1 januari. 1 januari pas volledig van start. Wel al direct bereikbaar voor vragen via Meld- en Informatiecentrum (MIC). (daar ook luchtvaart, afval, risicovolle stoffen, legionella, vervoer, etc.). Toezichtsmodel ILT. Goedkeuring vooraf Toets geschiktheid- en betrouwbaarheid bestuurders en commissarissen. Statutenwijzingen, fusies en splitsingen. Verkoop huurwoningen. Nevenactiviteiten (leefbaarheid).

2. Routeplanner Hoe organiseer je het? Wet is leidend! Gecoördineerde aanpak met bestuurlijke aandacht. Programmatische aanpak, een projectmatige aanpak, uitvoering in de lijn of een combinatie daarvan. Wet is leidend! Samenhang met andere projecten Aandachtsgebieden bij elk onderwerp Detailaanpak

3. “Treasury bij corporaties

Administratieve scheiding hoe zat het ook al weer? Naar verwachting kiezen meeste van de ongeveer 200 corporaties voor een administratieve scheiding (met Niet-DAEB dochterondernemingen en verbindingen) Markttoets voor Niet-DEAB investeringen Externe financiering voor uitleglocaties Voorziening voor Niet-DAEB investering Rendementseis o.b.v. BAR Mogelijkheid tot achterlaten kosten in DAEB bij herstructurering

Administratieve scheiding Startlening bij administratieve scheiding (art 21, lid 2, onderdeel e, 21a) Moeten worden afgelost op basis van de vervalkalender van de WSW geborgde leningen, minimaal eens per 5 jaar. Aflossing van de interne lening kan geheel of gedeeltelijk achterwege blijven zolang externe financiering aantoonbaar niet mogelijk is en aflossing uit de niet-DAEB kasstromen de continuïteit van de niet-DAEB tak niet in gevaar brengt. De hoogte van de rente gebaseerd is op de rente van een 10 jarige staatslening + opslag. De opslag wordt bij Ministeriële Regeling bepaald. Er wordt gedacht aan een opslag van 1,5 %.

Financiering na administratieve scheiding Nieuwe niet-DAEB-activiteiten worden zoveel mogelijk geacht extern gefinancierd te worden. Twee vormen van interne financiering zijn mogelijk: In uitzonderlijke gevallen is herfinanciering van (een gedeelte van) bestaande ongeborgde leningen mogelijk. Interne marktconforme leningen ten behoeve van herstructurering, die voldoen aan strikte voorwaarden. Beide; vanuit een gevormde voorziening: Voorziening wordt gevormd uit verkoopopbrengsten (na aftrek deel geborgde leningen). Tevens moet er in dat jaar sprake zijn van een batig saldo. Deze voorziening kan gevormd worden met terugwerkende kracht tot 1-1-2012.

Proces interne financiering is complex Beoordelingsproces investering/financiering niet-DAEB Stap 1 Belangrijke rol gemeenten Aangeven dat niet-DAEB nodig is Aantonen dat er geen belangstelling van commerciële partijen is Rol WSW in goedkeuring Goedkeuring Minister / AW Stap 2 Financieringsplan corporaties

Markttoets

Juridische scheiding Startlening bij juridische scheiding (art 21, lid 2, onderdeel e, 21a). Hoogte rente: gebaseerd is op de rente van een 10-jarige staatslening + opslag. De opslag wordt 1,5 %. De lening dient in 15 jaar te zijn afgelost (lineair dan wel annuitair). Mag 1/3 per 5 jaar. Ontheffing (in de tijd) mogelijk. Vervolgfinanciering: extern Na moment scheiding: geen aanvullende garanties vanuit TI.

Financiering holdingstructuur Na splitsing geen interne financiering mogelijk. Externe financiering (elementen) Aanbiedingsplicht aandelen. TI mag geen garanties verlenen aan verbonden rechtspersoon/vennootschap (ook niet aan woningvennootschap). Afgegeven bestaande onbeperkte garanties van de TI ten behoeve van dochters moeten worden omgezet in “afgeperkte garanties”. Verplichte dividenduitkeringen. Voorschriften statuten. Novelle geeft Minister mogelijkheid stevige invloed uit te oefenen. Financiers willen echter stabiliteit en zekerheid. Resultaat kan zijn moeizame financiering en financiering van mindere kwaliteit. WSW vrijgave-beleid onderpand. Is externe financiering mogelijk?

WSW Opstellen beleidskader t.a.v. markttoets en t.a.v. juridische en administratieve scheiding. Onderpand vrijgave?

4. Financieel reglement

Financieel beleid Strategisch beleid Begroting uitgangspunten Ratio`s Volkshuisvestelijk beleid Betaalbaarheid Kwaliteit Beschikbaarheid Duurzaamheid Visie Missie Strategie Portfoliobeleid Investeringsstatuut Treasurystatuut Financieel reglement Business model

Financieel Reglement (goedkeuring Aw) Elementen Relatie met volkshuisvestelijk beleid Waarborgen financiële continuïteit Optimaal beheersen financiële risico’s / risicobereidheid Reglement geldt ook voor alle deelnemingen Vereisten organisatiestructuur / algemene uitgangspunten Kader: taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden RvT, bestuur Positionering control (> 2.500 eenheden) Borgen kennis, kunde Auditcommissie (> 10.000 eenheden) ?

(Treasury) statuut (Goedkeuring Aw?) Streven in model naar vaste indeling en elementen in relatie tot andere statuten (investeringsstatuut, fiscaal statuut, maatschappelijk statuut, leefbaarheidsstatuut etc.). Vaste elementen / indeling Strategisch kader volkshuisvestelijk beleid, financieel beleid Wettelijk kader Overige bepalingen (denk aan deelnemersreglement WSW, BW, gemeentelijke volkshuisvestingsvisie) Doel (Treasury)strategie (tactiek), afgeleid van financieel reglement Risicomanagement Organisatie en besluitvorming En ook, toepassing, vaststelling etc. In Bijlagen, benoemen van processen waarop het statuut betrekking heeft als ook functieprofielen.

Specifieke elementen treasurystatuut Financiering DAEB Financiering niet-DAEB Beleggingen Liquiditeitsbeheer Financiële derivaten Liquiditeitsbuffer Bepalingen die wettelijk zijn vereist (bijvoorbeeld bepalingen aangaande derivaten en beleggingen) Motto: “less is more” -> RvT

5. VERVOLG

Vervolg Aedes: publicatie model treasurystatuut en investeringsstatuut voor eind van het jaar. Financieel reglement wordt 2016. Planning Woningwet; Voorleggen financieel reglement/treasurystatuut. Tot die tijd huidige derivatenregeling en beleggingsbeleid van kracht.

Wie doet mee? Aanmelden: mail naar p.minke@aedes.nl

EINDE Vragen?