Design Charles & Ray Eames - Hang it all © Vitra Kinderarmoede bestrijden: een strategische aanpak Ides Nicaise HIVA / PPW (KU Leuven)

Vooraf België – Was mede-initiator van EU-aanbeveling 2012 inzake kinderarmoede – Heeft een geïntegreerd kinderarmoedebestrijdingsplan (krachtlijnen: sociale bescherming, gezinsvriendelijke activering, kwaliteitsvolle diensten (kinderopvang, onderwijs…), participatie van kinderen Uitdagingen – Uitvoering in volle crisistijd – staatshervorming => volledige overheveling kinderbijslagen, arbeidsmarktbeleid, huisvesting en gezondheidszorgen naar Gemeenschappen 2 Vooraf

Studio Kinderarmoede Leuven 30/11-4/12/2011 Het doel is om van Vlaanderen een “ excellentieregio ” te maken van kinderwelzijn in Europa – en concreet de kinderarmoede te halveren tegen 2020 Opdrachtgever: Vlaamse Vice-premier en Minister voor Armoedebestrijding Lieten Opzet: strategisch onderbouwen van startend Plan Kinderarmoedebestrijding STUDIO Team Vibeke Bing David Bisset Hilde Linssen Edward Melhuish Ides Nicaise Griet Roets Clare Tickell Mathias Urban

Kinderarmoede 0-3 Ontwikkeling kind Gezondheidssituatie van het gezin Huisvesting gezin Arbeidssituatie van de ouders Opleiding van de ouders Maandinkomen gezin Effecten Patronen Structuren

Armoede bestrijden bij jonge kinderen voorkomt levenslange armoede… maar Armoede bestrijden bij toekomstige kinderen (2020) vergt een investering in de jongeren van vandaag (=ouders van 2020) 5 Een tweesporenbeleid

Meerdere hefbomen Een strategie met focus op: excellent bestuur (toekomstige) jonge ouders Belastingen & uitkeringen Huisvesting en buurtontwikkeling diensten voor het jonge kind Maar het belangrijkste is de aandacht voor een geïntegreerde aanpak

Overzicht van hefbomen Een strategie met focus op: excellent bestuur (toekomstige) jonge ouders belastingen & uitkeringen huisvesting en buurtontwikkeling diensten voor het jonge kind Maar het belangrijkste is de aandacht voor een geïntegreerde aanpak

Excellent bestuur Principes: 1.Van preventief naar proactief beleid 2.Van doelgroepenbeleid naar ‘progressieve universaliteit’ 3.Investeren in de toekomst: nu ingrijpen is later besparen 4.Leiderschap (landelijk en provinciaal) 5.gedeelde visie Doel :van Vlaanderen een “excellentieregio” maken voor kinderwelzijn in Europa, en bewijzen dat kinderarmoede KAN gehalveerd worden.

Overzicht van hefbomen Een strategie met focus op: excellent bestuur (toekomstige) jonge ouders belastingen & uitkeringen huisvesting en buurtontwikkeling diensten voor het jonge kind Maar het belangrijkste is de aandacht voor een geïntegreerde aanpak

(Aanstaande) jonge ouders Jongeren hebben GROTE problemen: tienerouderschap relatieproblemen Voortijdig schoolverlaten Mentale gezondheid Werk (als laaggeschoolde) Verlaten van ouderlijk gezin Maar ze hebben ook potentieel!

(Aanstaande) jonge ouders Handvatten van proactief beleid onderwijs: preventie van voortijdig schoolverlaten (=> armoede /5), o.a. door aanpassingen curriculum en brede school-strategie arbeidsmarkt: aanwervingssubsidies / beroepsopleiding / gezinsvriendelijke arbeidsvoorwaarden gezondheidszorg : voorlichting o.a. over gezinsplanning media: educatieve functie versterken jeugdwerk : werken aan positief zelfbeeld algemeen : jeugdgarantieplan (werk, opleiding, stage, vrijwilligerswerk… met trajectbegeleiding en degelijke sociale bescherming)

Overzicht van hefbomen Een strategie met focus op: excellent bestuur (toekomstige) jonge ouders belastingen & uitkeringen huisvesting en buurtontwikkeling diensten voor het jonge kind Maar het belangrijkste is de aandacht voor een geïntegreerde aanpak

Belastingen & uitkeringen Staatshervorming = buitenkans voor hervorming van kinderbijslagen –Eenvoudige & centrale administratie –Toepassen ‘ progressief universalisme ’ –(mits kwaliteitsvol aanbod) koppeling kinderbijslag aan kleuterparticipatie ? Negatieve huisbelasting 1 jaar ouderschapsverlof + gratis kinderopvang Federale overheid: wegwerken scheidingsval in SZ Immunisering van kinderen tegen schuldoverlast

Overzicht van hefbomen Een strategie met focus op: excellent bestuur (toekomstige) jonge ouders belastingen & uitkeringen huisvesting en buurtontwikkeling diensten voor het jonge kind enkele acties op korte termijn Maar het belangrijkste is de aandacht voor een geïntegreerde aanpak

Recht op kwalitatief wonen Huisvesting = hefboom van tewerkstelling, mobiliteit, integratie, sociale economie… Anti-discriminatiebeleid is een effectieve aanpak voor kinderarmoede Vijf gebieden waar men onmiddelijk moet ingrijpen : 1. Recht op wonen 2. Sociale huisvesting 2. Nutsvoorzieningen 3. Privémarkt 4. Openbare ruimten

Recht op kwalitatief wonen 1.Afdwingbaar recht op huisvesting – onmiddellijk ! (met prioriteit voor gezinnen met kinderen) 2.Sociale huisvesting desegregeren / ghettovorming vermijden Uitbreiding aanbod sociale huisvesting om huurprijzen op privémarkt te drukken 3.Nutsvoorzieningen samenaankoop water en energie door lokale overheden Bevordering van energie-efficiëntie woningen om energiearmoede te verminderen 3. P rivémarkt Huurprijzen drukken door aanbod sociale woningen Aanmoediging flexibiliteit en mobiliteit (bv. onbewoonde / onderbenutte panden) Bestrijding discriminatie door praktijktoetsen 4. Openbare (ontmoetings)ruimte gemeenschappelijke ruimtes voor kinderen / gezinnen Gratis mobiel internet

Overzicht van hefbomen Een strategie met focus op: excellent bestuur (toekomstige) jonge ouders belastingen & uitkeringen huisvesting en buurtontwikkeling diensten voor het jonge kind Maar het belangrijkste is de aandacht voor een geïntegreerde aanpak

Diensten voor het jonge kind Diensten zijn versnipperd naar leeftijdsgroep (perinataal / kinderopvang / kleuterschool) naar aard: kinderopvang, opvoedingsondersteuning, bijzondere jeugdzorg, gezondheidszorg… Huizen van het kind = stap naar integratie Cf Zweedse ‘family centres’ Belang van lokale participatie / ownership / ontmoetingskansen Kwaliteitsverbetering (omkaderingsnormen, professionalisering personeel, taalstimulering…) Op termijn: integratie kinderopvang - kleuteronderwijs

Tot besluit De maatschappelijke kost van kinderarmoede is hoger dan de kost om ze te bestrijden; Een sterkere integratie van alle betrokken diensten is nodig Armoedecirkels doorbreken op twee niveaus: kind & ouders; Belang van politiek leiderschap U kunt zich niet veroorloven niets te doen!