Vliegveiligheidsbevordering in de Nederlandse Zweefvliegerij Jan L de Jong Commissie Instructie en Veiligheid Symposium 7e ZES Lustrum : “ Zwevend naar de top” Eindhoven, 8 maart 1998

Wat aan deze voordracht vooraf ging.... u 1997 : Rampjaar voor de Nederlandse zweefvliegerij u Voorstel ABZ (Will Werschkull) voor Veiligheidscongres u Negatief advies van Commissie Instructie en Veiligheid u Reden: Geen paniekreactie: Vliegveiligheid niet te sturen u Voorstel ZES voor Lustrum Symposium u Positief advies van de Commissie Instructie en Veiligheid u Reden: Op zweefvliegsymposium hoort Vliegveiligheid u Dank aan Will, de ZES en de Symposiumorganisatie

Vliegveiligheidsbevordering u Waarom ? u Noodzaak vanuit het verleden u Hoe ? u Uitgangspunten u Speerpunten u Stand van zaken heden u Waar naar toe ? u Gedachten voor de toekomst

Waarom Vliegveiligheid ? Waarom Vliegveiligheid ? u Onveiligheid werkt kostenverhogend u Onveiligheid slecht voor het image van de sport u Zweefvliegen moet recreatie zijn, geen destructie u Ieder letsel veroorzaakt (veel) leed u Ieder letsel is er daarom een teveel u Ieder onnodig letsel is absoluut onverteerbaar !!!

Waarom Vliegveiligheid ? Waarom Vliegveiligheid ? u Balans van 35 jaar zweefvliegen in Nederland : u Laatste jaar : 4 doden + 2 gewonden u Laatste 5 jaar : 6 doden + 5 gewonden u Laatste 10 jaar : 11 doden + 10 gewonden u Laatste 15 jaar : 18 doden + 18 gewonden u Laatste 20 jaar : 23 doden + 29 gewonden u Laatste 25 jaar : 27 doden + 38 gewonden u Laatste 30 jaar : 28 doden + 44 gewonden u Laatste 35 jaar : 30 doden + 51 gewonden

Waarom Vliegveiligheid ? Aantallen ongevallen met letsel Waarom Vliegveiligheid ? Aantallen ongevallen met letsel

Waarom Vliegveiligheid ?

Waarom Vliegveiligheidsbevordering? u Het gaat hierbij niet om getallen ! u Het gaat om mensen die we goed kenden ! u Het gaat om mensen, die heel nabij waren! u Laat hun aantal niet groter worden !!!

Hoe Vliegveiligheidsbevordering? u Uitgangspunten u Speerpunten u Stand van zaken

Uitgangspunten Vliegveiligheid u Anders dan bij de professionele luchtvaart : u Niet procedures <> Vlieger centraal u Niet Top Down <> Bottom Up u Geen ‘wetenschap’ maar mentale instelling u Voor en door zweefvliegers zelf : u Van veel belang >> Sociale controle u Idem >> Veiligheid van het grondbedrijf

Anders bij het zweefvliegen dan bij de Professionele (grote)Luchtvaart u Vliegen in opdracht <> Vliegen op eigen initiatief u Meestal twee vliegers <> Meestal een vlieger u Vaste vluchtopdrachten <> Zelfgekozen vluchtopdrachten u Bij alle weertypen <> Alleen bij ‘mooi’ weer u Complexe procedures <> Simpele procedures u Complex instrumentarium<> Simpel instrumentarium u Onderhoud werkgever <> Onderhoud in eigen beheer

Anders bij het zweefvliegen dan bij de Professionele (grote)Luchtvaart <><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><> u In de professionele luchtvaart: Procedures en techniek centraal uBij het Zweefvliegen (Zweef-)vlieger centraal <><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><> è Vliegveiligheid bij het zweefvliegen gediend door: goed opgeleide, zelfstandig denkende zweefvliegers, die ¶ Weten hoe te handelen in onvoorziene situaties · Verstandig genoeg zijn niet in zulke situaties te komen

Niet Top Down >> Bottom Up Niet Top Down >> Bottom Up u Veiligheid zweefvlieger bepaald door vlieger zelf u het voorkomen van kritieke situaties door : inzicht, ervaring, zelfkennis en zelfdiscipline u “Juiste actie op het juiste tijdstip” met: beoordelingsvermogen, kennis en ervaring u Regels en voorschriften belangrijk als kader, mits doelgericht, begrijpelijk en als zinvol ervaren

Geen ‘wetenschap’ maar >>>>>>>>> Mentale Instelling u Vliegveiligheid niet bepaald op congressen u Vliegveiligheid gerealiseerd in de praktijk u Vliegveiligheid betreft de actueel vliegenden u Theoretische kennis alleen niet voldoende u Juiste gebruik van alle kennis doorslaggevend u Vliegveiligheid equivalent aan: de juiste actie op het juiste tijdstip

Geen wetenschap maar Mentale Instelling >> De les van topzweefvlieger Gantenbrink > De les van topzweefvlieger Gantenbrink << u Drie lijstjes met omgekomen bekenden: (1)bij het zweefvliegen, (2)in het verkeer, (3)op weg naar het veld In 10 jaar: 3 wereldkampioenen, in 20 jaar: 3 ‘Landesmeister” u Conclusie : Zweefvliegen is geen “veilige” sport Ophouden met zweefvliegen? Nee, toch niet, want è Zweefvliegen veilig met goede instelling en veilige procedures è Iedere zweefvlieger dient eigen veiligheidsstrategie te hebben

Voor en door zweefvliegers zelf Voor en door zweefvliegers zelf Sociale controle u Zweefvliegen zowel team als individuele sport u Wederzijdse verantwoordelijkheid voor veiligheid essentieel (inde lucht & opde grond) Veiligheid op de grond u Begin keten van gebeurtenissen die tot ongeval leidt begint op de grond u Grondbedrijf zelf mogelijke bron voor ongeval

Speerpunten van de Nederlandse Zweefvliegveiligheidsbevordering Speerpunten van de Nederlandse Zweefvliegveiligheidsbevordering ( Volgens aanbevelingen van de Ad-Hoc Commissies (1984)): u Speerpunt nr. 1: Vliegveiligheidsopvoeding u integraal onderdeel van de opleiding tot zweefvlieger u door publicaties in “Thermiek” en instructieboeken u Speerpunt nr. 2: Aandacht voor ongevalszwaartepunten : u overtrek in schuivende bocht in landingsfase (25%) u aanvaringen in de vrije vlucht (25%) u overtrek in de start aan de kabel of na kabelbreuk(15%) u Speerpunt nr. 3: Aandacht voor kritische noviteiten

Vliegveiligheidsopleiding u EVO >>

Vliegveiligheidsopvoeding u VVO-1 >> u VVO-2 >>

Aandacht Ongevalszwaartepunten Aandacht Ongevalszwaartepunten u Reprints van u ‘Veilig Zweefvliegen’ u uit u Thermiek

Vliegveiligheidsopleiding & Aandacht ongevalszwaartepunten Activiteiten Commissie Instructie en Veiligheid u Promoten en standaardiseren van veilige procedures u Verwerken ‘vliegveiligheid ‘in alle instructie(publicaties) u Inlassen vliegveiligheidsvoordrachten bij landelijk overleg u Genereren van vliegveiligheidspublicaties (o.a.Thermiek) u Adviseren van het ABZ inzake veiligheid zweefvliegen u Het overleg op werkvloerniveau over regelgeving met RLD u Het initiëren van onderzoeksactiviteiten t.b.v. veiligheid u Contact houden met/bijdragen aan Training &Safety Panel

Aandacht voor kritische ‘noviteiten’ u Overlessen op nieuwe typen u Promotie van Vliegtuigevaluatie programma u Bergvliegen u Bijwonen meeting Le Bourget April 1997 u Voordracht van Jack Noel in Eindhoven u Zweefvliegtuigen met hulpmotoren u Overleg met RLD over regelgeving u Voordracht Christoph Talle in Papendal u Voorbereiding advies voor gebruik

Aandacht voor kritische ‘noviteiten’ u Overwegingen m.b.t. zweefvliegtuigen met ‘hulpmotor’ : u Turbo’s en zelfstarters zijn geen motorzweefvliegtuigen u maar u zweefvliegtuigen met meer en andere mogelijkheden, u ook u voor ongevallen van voor zweefvliegers onbekende soort

Aandacht voor kritische ‘noviteiten’ u Advies voor zweefvliegtuigen met ‘hulpmotor’ i.o.: u Ga niet over een nacht ijs, u Ga te rade bij motor(zweef-)vliegers u Laat U goed voorlichten u Leer het vlieghandboek van buiten u Oefen onder gecontroleerde omstandigheden

Stand van Zaken m.b.t Zweefvliegveiligheidsbevordering Positieve Ontwikkelingen u Betere constructies en beter materiaal u Betere (= veiligere) procedures u Grotere kennis van gevaren

Stand van Zaken m.b.t Zweefvliegveiligheidsbevordering Negatieve ontwikkelingen: u Meer mogelijkheden minder ervaren vliegers u Minder beschikbare tijd voor het zweefvliegen u Veranderde mentaliteit: mindere betrokkenheid u Meer individualisme: minder sociale controle u Veel ‘oude rotten’ denken het te weten u Vergrijzing geeft problemen met stoppen

Stand van Zaken m.b.t Zweefvliegveiligheidsbevordering ‘Jeuk’-punten: u Bureaucratie en conservatisme in clubs u Bureaucratie en conservatisme landelijk u Bureaucratie en conservatisme bij overheid

Gedachten voor de Toekomst van de Zweefvliegveiligheidsbevordering Meer DOE-HET ZELF-vliegveiligheid u Mondiger zweefvlieger krijgt meer mogelijkheden u Verenigingsleven minder belangrijk u Beschikbare tijd voor opleiding geringer u Regelgeving terugtredende overheid minder leiddraad è Individuele zweefvlieger wordt nog meer verantwoordelijk voor zijn eigen veiligheid

Gedachten voor de Toekomst van de Zweefvliegveiligheidsbevordering C.I.V. ADVIES : Wordt een ‘topzweefvlieger’ : (d.w.z. volgens Baer Selen op veiligheidsavonden:) u “Een TOPZWEEFVLIEGER is een vlieger met top zweefvliegkwaliteiten, die hij gebruikt om nooit in omstandigheden te komen waarin zijn topkwaliteiten vereist zouden kunnen zijn”

Gedachten voor de Toekomst van de Zweefvliegveiligheidsbevordering C.I.V. WENS: ( Vlieg Veel !! ( Vlieg Verstandig !! ( Vlieg Veilig !!!

Dank U voor Uw aandacht