Stafmobiliteit gewikt en gewogen Isabelle De Ridder Vlaamse Onderwijsraad

Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) Strategische adviesraad voor het beleidsdomein onderwijs en vorming - Opdracht: o Adviezen op vraag van de minister o Adviezen op eigen initiatief o Overleg - Voor hoger onderwijs: o Instellingshoofden o Studenten o Personeel o Middenveld o Experten - Consensusmodel

Internationalisering in het hoger onderwijs (Vlor) - Opvolging van het Bolognaproces o Yerevancommuniqué (2015) - Gelijkwaardigheid van buitenlandse diploma’s (2009) - Studentenmobiliteit (2010) - Stafmobiliteit (2011) - Brains on the move (2013) - Taalregeling (2015)

Stafmobiliteit in het Vlaamse hoger onderwijs -Wisselwerking met studentenmobiliteit: wederzijdse beïnvloeding en stimulering -Essentieel onderdeel van internationalisering: o Inspelen op globalisering en multiculturele samenleving o Versterken van de kwaliteit van het hoger onderwijs o Internationalisering moet een uitgangspunt zijn voor het Vlaamse hoger onderwijs -Vrijwel in alle instellingen hoger onderwijs een aandachtspunt -Brains on the move: stafmobiliteit ontbreekt

Meerwaarde voor het individu Doeltreffend instrument om betekenisvolle competenties te verwerven, verdiepen of verbreden - Op het gebied van vakinhoud, onderwijskundig, onderzoekstechnieken - Wisselwerking: competenties ter beschikking stellen van de gastinstelling - Persoonlijke ontplooiing: nieuwe culturen ontdekken, talenkennis uitbreiden, maatschappijbeeld in een bredere context plaatsen

Meerwaarde voor de instelling -Kennisuitwisseling leidt tot nieuwe inzichten in onderzoek en onderwijs, maar ook in verschillende diensten en managementstructuren -Nieuwe dynamieken -Curriculumvernieuwing door academische meerwaarde (samenwerking op het vlak van onderwijs, onderzoek en innovatie) -Structureel valoriseren omdat de expertise van het personeelslid blijvend is -Kennisopbouw over internationalisering: o Stimuleren (en adviseren) van studenten voor mobiliteit o Uitbouwen van

Meerwaarde voor het hoger onderwijs -Concurrentiepositie van het Vlaamse hoger onderwijs -Nieuwe dynamiek op het vlak van onderwijsinhouden, netwerking, complementariteit en disseminatie -Modernisering: aanpassing aan globale, multiculturele, internationale maatschappij -Positie binnen Europa en Vlaanderen verstevigen

Meerwaarde voor de maatschappij -Hedendaagse maatschappij vraagt van de afgestudeerde een nieuw soort competenties: o Zin voor creativiteit o Interculturele competenties o Netwerking o … -Uitbouw kenniseconomie -Internationale stages -Blijvend investeren in (internationaal) hoger onderwijs, ook in tijden van crisis

Gegevens over stafmobiliteit -Weinig betrouwbare gegevens op Vlaams niveau -Wel: uitwisseling van docenten en onderzoekers in het kader van specifieke programma’s, bijvoorbeeld Erasmus -Gegevensverzameling is niet evident: o Uiteenlopende vormen van stafmobiliteit o Vaak informeel (bijvoorbeeld gastcolleges) o Gevolg van samenwerking op opleidingsniveau o Mobiliteit nav onderzoeksdisseminatie, onderzoeksprojecten, wetenschappelijke organisaties maakt deel uit van de opdracht o Geen eenduidige registratie

Enkele aspecten van stafmobiliteit -Internationaliseringscultuur -Mobiliteit voor alle personeelsleden -Verschillende types van mobiliteit -Braincirculation

Internationaliseringscultuur -Maakt deel uit van de beleidsvisie van een instelling -Stafmobiliteit als onderdeel van de ruime internationaliserringscultuur van een instelling -Kwaliteitsbeoordeling -Vertaling in managementstructuren -Sensibilisering van personeelsleden -Deelnemen aan internationale netwerken - samenwerking -Internationale dimensie van het curriculum

Mobiliteit voor alle personeelsleden: docenten en onderzoekers -Meest gekend en meest verspreid -In het kader van onderwijs, onderzoek en dienstverlening -Bezoeken, uitwisselingen, sabbaticals, congressen, gastprofessoraten… -Via beurzen -Via contracten van bepaalde duur, bijvoorbeeld voor (post)doctoraatsstudenten -Mobiliteit in het kader van onderzoek = katalysator voor andere vormen van stafmobiliteit Internationale onderzoeksnetwerken als basis voor versterking van stafmobiliteit

-Niet-lesgevers en niet-onderzoekers -Studie- en studentenbegeleiding, kwaliteitszorg, onderwijsontwikkeling, digitaal leren, ICT, afstandsleren, juridisering, studentenvoorzieningen, professionalisering, HRM, bibliotheekwezen, ondersteunend personeel in laboratoria e.a. -Nieuwe dynamieken en vernieuwing in denkvormen, methodieken en verwerkingsprocessen -Specifieke bijeenkomsten -Meedraaien in de paralleldienst van een buitenlandse instelling -Mentaliteitswijziging bij personeelslid en leidinggevende Mobiliteit voor alle personeelsleden: ATP

-Inkomende en uitgaande stafmobiliteit: evenwicht! -‘Intersectorale mobiliteit’ met het bedrijfsleven (binnen- of buitenland): o Vanuit het hoger onderwijs:  stages in binnen of buitenland  onderzoeksprojecten uitvoeren  training en vorming verzorgen en volgen o Vanuit het bedrijfsleven  Taak opnemen in het hoger onderwijs  Korte of lange periodes Verschillende types van mobiliteit

Inkomende stafmobiliteit -Dynamiek in de instelling -Aanzetten tot meer uitgaande mobiliteit -Versterking van -Aantrekken van buitenlandse stafleden: o Concurrentie met het buitenland: taalregeling! o Mogelijkheid bieden om Nederlands te leren o Bekendmaken van het Vlaamse hoger onderwijs in het buitenland, niet enkel voor studenten o Sterke profilering van Vlaamse instellingen in buitenlandse netwerken o Verloning (bekendmaken van totaalpakket) o Blijvend investeren in onderzoeksinfrastructuur

-Aandacht voor opleiding, onthaal en integratie o Goede voorbereiding van de buitenlandse ervaring:  Informatie over het Vlaanderen en zijn gebruiken  Talenkennis: aanbod optimaliseren  Interculturele competenties: vorming voorzien o Sociale integratie en huisvesting

Uitgaande stafmobiliteit -Personeelsbeleid o Gebrek aan voldoende grote omkadering  Vervanging van het vertrekkende personeelslid:  Op een flexibele manier, via team teaching, taakdifferentiatie, afstandsleren, efficiënte organisatie van sabbaticals  Omkadering kan mentaliteitswijziging op gang brengen o Aanwerving  Bij aanwerving rekening houden met mobiliteitsbereidheid

o Evaluatie  Valorisatie en duidelijke waardering van internationale stafmobiliteit kan de belangstelling vergroten (bijvoorbeeld bij promotiekansen)  Definiëren van wat een ‘internationale ervaring’ is o Taakinvulling  Meerekenen van mobiliteit in onderwijs- en taakbelasting  Structureel onderdeel van de opdracht

-Organisatie van het onderwijs: o Bepaalt mogelijkheden om aan mobiliteit deel te nemen o Starheid van het curriculum o Digitale media en vernieuwde didactiek -Taal en cultuur o Aandacht voor opleiding, onthaal en integratie o Goede voorbereiding van de buitenlandse ervaring:  Informatie over het gastland en zijn gebruiken  Talenkennis: aanbod optimaliseren  Interculturele competenties: vorming voorzien

Braincirculation -Geen braindrain of braingain -Buitenlandse stafleden: o Hun ervaring aanwenden ten voordele van de samenleving in het thuisland: voordeel voor het thuisland

Middelen -Samenwerkingsverbanden = essentiële schakel -Voor instellingen: financiële inspanningen -Hoogstaand Vlaams hoger onderwijs vergt investeringen

Dank u voor uw aandacht