faculteit economie en bedrijfskunde COELO Gemeentelijk armoedebeleid, koopkracht en armoedeval Maarten Allers COELO Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden RUG

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Vier stellingen: Invloed gemeente op koopkracht is minimaal Maar: lokaal armoedebeleid zeker van belang Rijksmaatregel “om armoedeval aan te pakken” heeft minimaal effect Toch verkleint het kabinet de armoedeval, op een andere manier

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Koopkracht huishoudens rond sociaal minimum Opbouw armoedeval Remedies armoedeval Maatregelen Rijk Hoe krijg je dit als gemeente in beeld? figuren uit Lokosim

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Koopkracht, armoedeval Regelingen op drie niveaus:

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Koopkracht, armoedeval Regelingen op drie niveaus: 1Belasting en premies (wig): netto loon lager dan bruto loon

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Koopkracht, armoedeval Regelingen op drie niveaus: 1Belasting en premies (wig): netto loon lager dan bruto loon 2Huursubsidie en andere landelijke regelingen: nemen af bij hoger inkomen

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Koopkracht, armoedeval Regelingen op drie niveaus: 1Belasting en premies (wig): netto loon lager dan bruto loon 2Huursubsidie en andere landelijke regelingen: nemen af bij hoger inkomen 3Lokale inkomensondersteuning: valt weg bij hoger inkomen

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Alleenstaande Bron: Lokosim

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Alleenstaande Bron: Lokosim

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Alleenstaande ouder Bron: Lokosim

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Alleenstaande ouder Bron: Lokosim

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Bijdrage gemeente aan koopkracht beperkt Maar, als het goed is, wel gericht → juist bij die mensen die wat extra’s nodig hebben Bezuinigen doet daarom wel pijn!

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Armoedeval: eigenlijk zijn het er twee!

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Armoedeval: eigenlijk zijn het er twee! Belemmering van de uitstroom - voor veel uitkeringsontvangers loont het niet om te gaan werken

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Armoedeval: eigenlijk zijn het er twee! Belemmering van de uitstroom - voor veel uitkeringsontvangers loont het niet om te gaan werken Belemmering van de doorstroom - voor (parttime) werkenden loont het vaak niet: meer uren te gaan werken een betere baan te zoeken een cursus/opleiding te volgen

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Wanneer is werk financieel aantrekkelijk?

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Wanneer is werk financieel aantrekkelijk? 1 Kosten gecompenseerd door hoger inkomen materieel (reis, kleding, kinderopvang) immaterieel (geen baas meer over eigen tijd)

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Wanneer is werk financieel aantrekkelijk? 1 Kosten gecompenseerd door hoger inkomen materieel (reis, kleding, kinderopvang) immaterieel (geen baas meer over eigen tijd) 2 Hiernaast: meer koopkracht Hoeveel? Hangt af van persoon, baan, enz.

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Wanneer is werk financieel aantrekkelijk? 1 Kosten gecompenseerd door hoger inkomen materieel (reis, kleding, kinderopvang) immaterieel (geen baas meer over eigen tijd) 2 Hiernaast: meer koopkracht Hoeveel? Hangt af van persoon, baan, enz. Wij gaan hier voor de eenvoud uit van 10% meer koopkracht

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Wanneer is werk financieel aantrekkelijk? Bruto inkomen Koopkracht Bijstand Werk

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Wanneer is werk financieel aantrekkelijk? A hoge “instap” → stimuleert uitstroom Bruto inkomen Koopkracht Bijstand A Werk

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Wanneer is werk financieel aantrekkelijk? A hoge “instap” → stimuleert uitstroom B steile lijn → stimuleert doorstroom Bruto inkomen Koopkracht Bijstand A B

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Gaasterzijl: Bruto inkomen als % van het (voltijds) minimumloon Bron: Lokosim

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Stel: stimuleren uitstroom heeft prioriteit → koopkrachtwinst werkaanvaarding omhoog Hoe kan dit? 1 Meer koopkracht voor alle werkenden 2 Meer koopkracht voor laagbetaalden 3 Verlaag koopkracht niet-werkenden

faculteit economie en bedrijfskunde COELO 1 Meer koopkracht voor alle werkenden 2 Meer koopkracht voor laagbetaalden 3 Verlaag koopkracht niet-werkenden Ad 1 Meer koopkracht voor alle werkenden Hele koopkrachtlijn schuift omhoog

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Bruto inkomen Koopkracht Bijstand Werk

faculteit economie en bedrijfskunde COELO 1 Meer koopkracht voor alle werkenden 2 Meer koopkracht voor laagbetaalden 3 Verlaag koopkracht niet-werkenden Ad 1 Meer koopkracht voor alle werkenden Hele koopkrachtlijn schuift omhoog Werken loont al bij een lager loon dan nu Stimuleert uitstroom Helaas: Kan alleen Sinterklaas (geld valt niet uit de lucht) of bij krimpende overheid (lagere belastingen → lagere wig)

faculteit economie en bedrijfskunde COELO 1 Meer koopkracht voor alle werkenden 2 Meer koopkracht voor laagbetaalden 3 Verlaag koopkracht niet-werkenden Ad 2 Meer koopkracht voor laagbetaalden Linkerkant koopkrachtlijn schuift omhoog rechterkant moet omlaag, anders geld tekort

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Bruto inkomen Koopkracht

faculteit economie en bedrijfskunde COELO 1 Meer koopkracht voor alle werkenden 2 Meer koopkracht voor laagbetaalden 3 Verlaag koopkracht niet-werkenden Ad 2 Meer koopkracht voor laagbetaalden Linkerkant koopkrachtlijn schuift omhoog rechterkant moet omlaag, anders geld tekort Werken loont dan al bij een lager loon dan nu Koopkrachtlijn vlakt af, extra loon levert minder op → bevordering uitstroom ten koste van doorstroom

faculteit economie en bedrijfskunde COELO 1 Meer koopkracht voor alle werkenden 2 Meer koopkracht voor laagbetaalden 3 Verlaag koopkracht niet-werkenden Ad 3 Versoberen inkomensafhankelijke regelingen; Verlaagt koopkracht in uitkeringssituatie kan ook door bijstandsnorm te verlagen Werken loont bij een lager loon dan nu En: koopkrachtlijn kan steiler

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Bruto inkomen Koopkracht Bijstand nieuw Bijstand oud

faculteit economie en bedrijfskunde COELO 1 Meer koopkracht voor alle werkenden 2 Meer koopkracht voor laagbetaalden 3 Verlaag koopkracht niet-werkenden Ad 3 Versoberen inkomensafhankelijke regelingen; Verlaagt koopkracht in uitkeringssituatie kan ook door bijstandsnorm te verlagen Werken loont bij een lager loon dan nu En: koopkrachtlijn kan steiler → bevordert uitstroom èn doorstroom Wie niet kan werken betaalt de prijs…. “reparatie” haalt armoedeval weer terug!

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Keuzes: Armoedebeleid ↔ werkgelegenheidsbeleid Aanpak uitstroomval ↔ aanpak doorstroomval

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Kabinet: Armoedebeleid ↔ werkgelegenheidsbeleid Aanpak uitstroomval ↔ aanpak doorstroomval

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Kabinet: “Om de armoedeval te beperken wordt de inkomensgrens van het gemeentelijk inkomensbeleid genormeerd op maximaal 110% WML, zodat inkomensaanvullingen gerichter worden verstrekt.” (Bedoeld wordt: 110% van sociaal minimum)

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Alleenstaande Bron: Lokosim

Datum Bron: Lokosim

Datum Regeerakkoord (grens 110%): Nu: Bron: Lokosim

Datum Regeerakkoord (grens 110%): Nu: Bron: Lokosim 110% sociaal minimum

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Effect kabinetsvoornemen op armoedeval is gering Doorstroom wordt in bepaald trajectje aantrekkelijker Uitstroom wordt niet aantrekkelijker, of zelfs minder aantrekkelijk

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Toch pakt kabinet de armoedeval aan Sociaal minimum wordt geleidelijk verlaagd Optie 3 hierboven genoemd Uitkering minder aantrekkelijk, gaan werken loont dus meer Wel spijtig voor mensen die niet kunnen werken….

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Kabinet: Armoedebeleid ↔ werkgelegenheidsbeleid - lager sociaal minimum - fors effect Aanpak uitstroomval ↔ aanpak doorstroomval (?) - grens 110% soc. minimum - klein effect

faculteit economie en bedrijfskunde COELO Wat kun je als gemeente doen? Houd ontwikkeling koopkracht van groepen in de gaten kan mbv Lokosim gericht ingrijpen waar nodig - maatwerk Houd armoedeval in de gaten kan ook mbt Lokosim voorkom belemmeringen uitstroom & doorstroom Meer info: